16 NIEUWS
Dinsdag
Woensdag
...vervolg van
vorige pagina
Vergaderdag. De driehoek - het be
raad van justitie, politie en burgemees
ter - zit bij elkaar. Pottenkijkers zijn
niet toegestaan, er wordt gevoelige vei
ligheidsinformatie gewisseld. Abouta-
leb is toch al de eerste om te zeggen
dat 'veel wat ik doe, achter de scher
men gebeurt'.
In de kranten van deze ochtend,
zijn z'n harde woorden over IS nog on
derwerp van gesprek. Zelf is hij laco
niek. „Het is slechts mijn analyse. Die
moet ik delen." Hij speelt geen rol, be
zweren zijn naasten. Aboutalebs opvat
tingen over radicale islam vormden
zich al toen hij op 15-jarige leeftijd
met zijn moeder, twee broers en twee
zussen naar Nederland kwam. „Zijn
publiek is alleen groter geworden en
vanwege zijn bekendheid luisteren er
meer mensen. Het is geen praatje voor
de bühne", zegt jeugdvriend Abdelka-
der Salhi. „Hij laat zich niet leiden
door reacties."
Dat eigenwijze heeft hij wellicht
overgehouden aan z'n geboortestreek,
speculeren naasten. Aboutaleb groeit
op in de dorre regio Ben Sidel, een
dorpje in het Noord-Marokkaanse Rif
gebergte. Vader is imam en veel op
pad, zijn opa voedt hem op. De streek
staat bekend om z'n rebelse bewoners,
wars van de orders uit Rabat.
Ahmed moet als 8-jarige elke dag
500 meter de berg op- en aflopen om
bij het schooltje te komen. Op blote
voeten trouwens; hij springt op hete
dagen van graspol naar graspol om de
hete stenen te omzeilen. Op andere da
gen wandelt hij 7 kilometer naar de
dichtstbijzijnde waterput. Tot het ge
zin naar Nederland trekt om de kinde
ren een betere toekomst te bieden.
Aboutaleb is de eerste die de kans
grijpt. Hij leert Nederlands door met
een woordenboek in de hand de Haag-
sche Courant te lezen. Thuis eet hij
steevast met mes en vork om dat goed
onder de knie te krijgen. Klasgenoten
zien hoe hun Ahmed met de dag 'ver
nederlandst', hoe zijn Nederlandse uit
spraak en schrift vooruitgaan. Overi
gens gaat hij er nog altijd prat op dat
z'n Nederlands vlekkeloos is. Wat
heet. Aboutaleb is te betrappen op on
gewoon formele taal. Gebruikt woor
den als 'aanstonds' of'modaliteiten'.
Hij rijgt de opleidingen aaneen. Lts,
mts, hts-telecommunicatie, om daar
na als verslaggever (NOS, RTL) en la
ter als persvoorlichter (SER, ministe
rie VWS) te gaan werken. Meest kleur
rijke vermelding is z'n werk voor de
Ontbijtshow van Catharine Keyl.
Aboutaleb heeft een doel. Voor
hem geen wilde stappartijen en geen
vriendinnetjes. „Als we naar een café
gingen, was Ahmed er niet bij. Hij
heeft een ongelofelijke bewijsdrang,
maar is terughoudend qua privé", zegt
Salhi. Zo voltrekt het belijden van zijn
geloof zich uit het zicht. Aboutaleb
bidt, ja. Hij maakt er geen geheim van.
Hoe vaak en wanneer, daar heeft nie
mand iets mee van doen.
Als hij in 1998 directeur van het
multiculturele instituut Forum wordt,
begint het politiek te kriebelen. Hij zit
weliswaar op z'n plek, maar dan belt
PvdA'er Schelto Patijn die hem als wet
houder in Amsterdam wil: „Ahmed,
de stad heeft je nodig." Zijn mening is
dan al gevormd. Een succesvol leven
als migrant of allochtoon kent drie in
grediënten. Integratie, integratie, inte
gratie. Hij hamert er zo veel op dat
men in het college gekscherend van
'Mister Integratie' spreekt.
De toon is tegelijk ferm. Dat voor
ganger Rob Oudkerk sprak van 'kut-
marokkanen' in die tijd? Prima. Zijn
échte, eigen stem vindt hij zelf daags
na de moord op Theo van Gogh. De
nog verse Amsterdamse wethouder
Aboutaleb sluit zich na die slachting
door Mohammed B. uren op in zijn
werkkamer. Verwoed werkt hij aan
een speech. Z'n toenmalig politiek as
sistent Jeroen van Berkel herinnert
zich de worsteling. „Het kwam echt
uit zijn tenen." De boodschap is een
Aboutaleb
bidt, ja.
Hij maakt
er geen
geheim van.
Hoe vaak en
wanneer,
daar heeft
niemand
iets mee
van doen
Donderdag
Aboutaleb tijdens
een vergadering
op het stadhuis.
pittige, leest Van Berkel meteen. Maar
Ahmed wil geen woord nuanceren.
Als de twee even later zijn afge
reisd naar de bomvolle moskee waar
hij moet spreken, zegt Aboutaleb dat
'moslims die zich niet thuis voelen
maar beter hun koffers kunnen pak
ken'. „Dat sloeg natuurlijk in, zeker te
midden van zijn medemoslims", weet
Van Berkel. „Hij vindt dat echt. Leven
en laten leven, de ander jouw wil niet
opdringen. Die woorden kwamen uit
zijn hart." Dat Aboutaleb daarna
wordt beschimpt als 'afvallige', verrast
hem niet. „Hij vond dat zijn bood
schap moest worden uitgesproken. Hij
zag de moord als een aanval op de
vrije samenleving die hij koestert."
Het levert hem - naast applaus -
persoonsbeveiliging op. Maanden leeft
hij gescheiden van zijn gezin. „Dat
hakte er enorm in, maar hij vond ook
toen al dat hij z'n mond niet kon hou
den", weet een vertrouweling. Ook als
medemoslims en mensen van Marok
kaanse afkomst hem openlijk verrader
beginnen te noemen. „Ik benoem wat
benoemd moet worden", klinkt de
koele reactie.
Binnen de PvdA is hij dan ook al op
gemerkt, tot in de hoogste kringen.
Partijleider Wouter Bos overweegt
hem als minister van Integratie. Die
vindt: Aboutaleb is no-nonsense, zon
der groepen buiten te sluiten.
Bos kiest uiteindelijk voor Ella Vo
gelaar. Aboutaleb wordt staatssecreta
ris van Sociale Zaken. „Dat vond hij ei
genlijk te min", zegt Salhi. Maar de zet
is strategisch. Bos wil Aboutaleb per
se op dat ministerie, omdat verwacht
wordt dat de minister van Sociale Za
ken Piet Hein Donner als rechtse
CDA'er tegengas nodig heeft. Straks
gaat het beleid compleet over rechts,
vreest de PvdA. Bos krijgt gelijk: het
knettert binnenskamer drie jaar op
het ministerie tussen de twee.
Hij blijft zich uitspreken over inte
gratie, maar schudt één gevoel in die
jaren niet af. Als geboren Marokkaan
in het kabinet is Aboutaleb doods
bang te mislukken. Steeds bekruipt
hem dezelfde angst: als ik faal, straalt
dat af op alle Marokkaanse Nederlan
ders. Als een verre neef wordt aange
houden voor een verkeersovertreding,
ontsteekt hij op het ministerie in woe
de. Hij scheldt het familielid de huid
vol. „Hoe denk je dat dit overkomt?!"
Ter illustratie: nog steeds weigert de
burgemeester een kopje koffie te decla
reren om gedonder te voorkomen.
Op het doorgaans kille winkelcen
trum Zuidplein verzorgt Aboutaleb de
aftrap van een wijkproject dat toeval
lig een reactie is op de aanslagen bij
Charlie Hebdo. Mensen moeten de dia
loog aangaan, om vervreemding van el
kaar te voorkomen, is de boodschap.
Aboutaleb schuift er geruisloos tus
sen de toeschouwers door. Wanneer
er een dans wordt ingezet met omstan
ders, een Flash Mob, doet hij opval
lend ontspannen en enthousiast mee.
„Aboutaleb is de eerste Flash Mob-bur-
gemeester van de wereld", roept de
presentator enthousiast. De burgerva
der gooit er zelfs een Marokkaanse
heupzwaai uit. De beelden halen bin-
foto Jan de Groen
