Oogsten blijft een wonder
ZEELAND 15
een ander beeld van het Zeeuwse nieuws
onnikenwerk
Alle aandacht
De lippen rood. Dat is geen dagelijks werk. Spannend. Er wacht een volle zaal. Wie had het over plankenkoorts? foto Lex de Meester
Menig erf is nauwelijks
meer toegankelijk
doordat er een enor
me berg bieten ligt te
wachten op vervoer. Het land
wordt bewerkt en de klei op de ge
ploegde akkers glimt in een wate
rig najaarszonnetje. Zeeland oogst
en tijdens speciale kerkdiensten
wordt er gedankt voor de op
brengst. Weber, een grondlegger
van de sociologie dacht dat de
'dankdag zou verdwijnen waar
kunstmest zou verschijnen'. Ratio
neel doelgericht handelen zou reli
gieuze rituelen verdringen. Niks
is minder waar.
Zeeland kent in orthodox-pro-
testante kring maar liefst vier
dankdagen! Op Schouwen-Duive-
land dankte men in de eerste
week van november, gelijk met or
thodox protestanten elders in Ne
derland. Op Walcheren en de Be-
velanden valt dankdag op de vier
de woensdag van november, in
Zeeuws-Vlaanderen de dag erna.
En protestanten op Tholen dan
ken op de derde woensdag. Het
kan natuurlijk zijn dat Zeeuwen,
behorend tot de gelukkigste Ne
derlanders, uitzonderlijk dank
baar zijn en één dankdag te karig
vinden. Maar dat is in tegenspraak
met de vermeende Zeeuwse zui
nigheid. En scholieren vier dagen
vrij geven? Kan een reformatori
sche school voor voortgezet onder
wijs zich dat veroorloven?
Er zijn verschillende verklarin
gen in omloop. Dat Schouen-
Duiveland op de eerste woensdag
in november dankdag heeft, zou
toe te schrijven zijn aan de evacua
tie na de ramp, meent een jonge
gergemmer uit Middelburg. Bij te
rugkeer van de bevolking bleef
men vasthouden aan de elders ge
bruikelijke dankdag, begin novem
ber. Een tweede verklaring voor
de verschillen zit 'm in de klimato
logische omstandigheden. Zee
land oogst laat. Nou ligt het er na
tuurlijk aan wat er wordt geoogst,
de appels en peren zijn allang van
de bomen, maar voor bieten kan
het opgaan. Alhoewel ik betwijfel
of de bieten in Groningen eerder
de grond uit kunnen. Op 29 okto
ber 1990 heeft er in de PZC een ar
tikel over gestaan met een iets an
dere verklaring. Middenin de
drukke bietencampagne zagen
boeren hun knechten een dag niet
op het werk verschijnen. Dat was
- het gaat om begin 20e eeuw - on
gewenst. De oogst liet zich niet
verschuiven, de dankdag wel. Het
artikel sluit af met 'Zo respecteert
de agrarische wereld niet alleen
de kerk, maar ook andersom'. Een
laatste verklaring ligt in het va
cant zijn van gemeenten. Door
dankdag op verschillende woens
dagen te houden kunnen predi
kanten ook elders nog een ge
meente dienen. Predikanten uit
Tholen en Sint Philipsland kun
nen op de eerste en vierde woens
dag elders voorgaan. Wikipedia
gaat uit van predikanten van el
ders die naar Zeeland komen en
legt een relatie met de slechte be
reikbaarheid van de Zeeuwse ei
landen vóór aanleg van de Delta
werken.
En zijn de reformatorische
scholieren spekkopers? Ze zouden
het willen. Ieder krijgt alleen de
dankdag vrij die thuis wordt ge
vierd. En de docenten moeten het
op woensdag wekenlang zien te
rooien met halflege klassen. Wat
een gedoe.
ZATERDAG 14 NOVEMBER 2015
door José Baars
Bronnen voor deze column en een ac
tueel overzicht van de kerkdiensten
voor komende zondag staan op
www.pzc.nl/monnikenwerk
