Zö zachte as dao je durft...!
In liefdevolle herinnering
ZEELAND 13
Ruim vijfjaar geleden verloor Nel
Mansab haar vrolijke jongste broer Piet
bij een auto-ongeluk. In het rouwproces
beleeft zij hem dichtbij.
ij zei wel eens tegen
haar: „Zus, als ik ooit
ten gevolge van een
ongeluk in een kas
plantje verander,
trek jij de stekker er
dan uit?" En ze beloofde het plechtig,
vertelt Nel Mansab (62). Het is haar
bespaard gebleven. Want op het mo
ment dat haar broer op de provincia-
leweg van Koudekerke naar Biggeker-
ke, verblind door de zon, met zijn
Corsa iets over de middenstreep
schoof en de tegemoetkomende
streekbus hem met de lage zijspie
gels voluit raakte, was zijn leven ten
einde.
Zij voelde zich die hele dag al on
rustig, zegt Mansab. En rond half ze
ven trof haar een krampende pijn in
haar hartstreek. Het bleek het tijdstip
van de fatale klap te zijn; niet lang
daarna kwam het telefoontje binnen
en konden zij Piet nog diezelfde
avond identificeren: „Zijn persoonlij
ke bezittingen en wat er nog van zijn
kleren over was, kregen we mee in
een vuilniszak."
Op de begrafenis waren zeshon
derdvijftig mensen. De familie ont
ving duizend condoleancebrieven.
Dat hij geliefd was, wisten ze. Vrolijk
en energiek, met aandacht en een
kwinkslag voor iedereen: „Hij werkte
op de transportafdeling van Damen
Shipyards en zat bij de organisatie
van de strandcross van Westkapelle.
Zijn vrouw en hij hadden geen kinde
ren, maar hij was gek op zijn neefjes
en nichtjes. Toch waren we overdon
derd toen we ons realiseerden hoe
groot zijn netwerk was. Veel mensen
ontmoetten wij voor het eerst."
Glimlachend vertelt zij over Piet,
met wie zij zo'n goede band had, die
als derde en laatste in de kinderrij al
op jonge leeftijd fanatiek viste: Met
een bamboestokje en een lijntje.
„Daar ving hij palingen mee." Later
groeide vissen uit tot zijn grootste
hobby, leerde hij het jongeren en
vrouwen, en werden er prijzen ge
wonnen. „Onze vader was groenten-
boer. Hij bezorgde aan huis, en ook
bij campings, bungalowparken en
strandtenten. Wij deden vaak mee.
Sjouwden kisten met frietaardappe
len al die houten trappen af. Piet
vond dat geweldig, hij hield van licha
melijk bezig zijn; slopen, breken, ver
bouwen, iedereen helpen verhuizen.
Voor studeren had hij geen geduld.
Zelfs op de LTS in Vlissingen ver
brandde hij zijn schoolboeken, waar
bij hij zijn hoofdhaar bijna wegvaag
de vanwege de steekvlammen."
Schransen kon hij ook, schatert ze.
„Lekker kanen, noemde hij dat. Dat
konden wij allebei. Als we voor de he
le familie een tafel in Hotel Britannia
bespraken, vroegen ze daar: 'Komen
Nel en Piet ook mee? Dan slaan we
extra in.' Want van karbonades lustte
Piet er wel tien."
Het zwarte poppetje verscheen
een paar maanden na zijn overlijden.
Tijdens de strandcross in Vlissingen
zag Mansab een man staan die spre
kend op haar broer leek: „Zelfde pos
tuur, ook in het zwart gekleed, kale
kop." Zij was totaal in verwarring.
„En opeens zat Piet als een kleine,
zwarte verschijning op mijn schou
der en zei: 'la, zuster, ik ben er wel,
hoor.' Sindsdien is hij niet meer weg
geweest. Hij laat van zich horen in
momenten die taai zijn. Of als er iets
bijzonders gebeurt."
Rouwen is vooral hard werken,
weet zij. „Het vraagt geestelijk en li
chamelijk veel. Ik heb een Marokkaan
se echtgenoot, probeer het beste van
onze culturen samen te voegen en
wat rouwen betreft kunnen wij Ne
derlanders nog veel leren. Hier staat
op kaarten en in advertenties bijna al-
tijd: liever geen bezoek aan huis. Wie
tot de Marokkaanse gemeenschap be
hoort en een dierbare verliest, er
vaart hoe binnen een mum van tijd
zijn woning volstroomt met vrien
den, familie en buren, die pannen
soep, fruit en schalen met geurende
gerechten meebrengen. Samen pra
ten, huilen, lachen, eten, bidden, zin
gen. Al die troostrijke warmte is fees
telijk. En na veertig dagen sluit je de
ze periode af met een ritueel."
Dus gooide Mansab in mei 2010
op de zeedijk bij Westkapelle een
voorraad oude schoteltjes en stenen
bloempotten kapot. Bezem en vuil
niszakken mee, om de scherven ook
weer op te ruimen. „Woedend was
ik. Op de wereld en iedereen. Maar ik
heb er heerlijk staan smijten. Er lie
pen mensen zwijgend langs. En toen
alles helemaal versplinterd was en al
le kanten opgesprongen, schreeuwde
ik zijn naam uit over zee."
Vlak na het sterven denk je dat
het nooit meer licht wordt, zegt ze.
„Maar ik kan iedereen aanraden om
Piet Stroo
heel concreet te vertellen wat je no
dig hebt. Durf dat te vragen. Dan
weet een ander hoe die er voor jou
kan zijn." Zijzelf hoorde sindsdien tel
kens Piet op haar schouder, die 'Door
gaan, zus', zei, en dat zij haar leven
weer moest oppakken en vrolijk zijn.
En dat heeft zij geleerd. „Natuurlijk
wordt het nooit meer zoals het was.
En niet meer gewoon. Maar er ont
staat een nieuw gewoon."
Morgenmiddag worden in het Van
der Valk Hotel in Middelburg de
Zeeuwse verkeersslachtoffers her
dacht. De bijeenkomst biedt ruimte
voor het delen van verdriet en troost.
Zij zal er weer zijn, zegt zij. Met haar
broer nabij. En aandachtig luisteren.
Streektaal
Gewaepend mee m'n
'Ceulemans-keu' rie ik
tegenwoordig nè Melis-
kèreke om di in de leer
te haen bie de 'mattadóren' een
gevleugeld woord van een andere
Meliskèrkenaer, de ammekaorep-
raoter bie rinkrie-wedstrijden..!)
van de plaetselijke soos. Ik kan
zeie, da'k m'n eihen d'r drek tuus
voelde en da ze aol de moeite nae-
me om me te ellepen bie 't ondek-
ken van de wondere wereld van de
biljartsport. Mee het geduld van
Job en de wiesheid van Salomo eb
be ze de eeste bladzijs van 't biljart-
boek vögeleze. Die eigenschappen
bin wè nodig...! Mannen mee vee
ervaering, zelfs nog vóór-oorlogse
modellen, neme de moeite om, ied'
re keer wi, te zeien oe of ik 'Ceule-
mans' moe gebruke. Was vroeger
op 't voetbalveld een zachte in-
speelbal a drek een 'ziekenuusbal',
wi niemand blie mee was, noe oor
me gezeid da'k de biljartballen 'zö
zachte as je mè durft..!' moe spele.
En mee een hlimlach, die het mid
den oudt tussen oop en onbegrip,
vertelle ze da ze 't zö nie uutgeleid
ebbe... Wat ik overigens dikkels
pas eêl laete ondekke...!
Toch mag ik, a'k op dreef bin,
constatere dat aol die wieze lessen
nie aoltied in een bodemloze pit
valle. Ik maeke d'r soms drie of vie-
re achter mekaore. Een serie noem
ik dat...! En 't leuke is, da m'n te
genstanders me nog goeie raed he-
ve onderwiele da me een wed
strijd spele. Dat gebeurde nooit bie
't voetballen. Op mien beurte kiek
ik wi mee hröte ohen toe oe of de
'mattadóren' schienbaer
moeiteloos score en de ballen 'stre-
le' asof't een vrouwe betreft...!
Natuurlijk weet ik ook wè da ul-
der nog 'lichtjaeren' verwijderd
bin van de wereldtoppers vö wie
het 'libre-spel' hlad nie mi leuk
moe weze. Mè ik kan geniete van
't zien van tien punten achter me
kaore maeke. Vee leuker in ieder
geval as het maeken van drieon-
derd punten in één beurte.
Ze ebbe me zelfs toegelaete tot
de competitie vö Walcherse
soos-clubs. Ik moe noe spele tegen
'De woelige werf, T.O.G. die spe
le in Ter Reede, mè weune di
nie...!), BBVS, De Springplank en
Plan Zuid. Ik za d'n eesten weze
die toegeeft dat het anders klinkt
dan 'Rijnsburgse boys uut' of'Hui
zen vö de beker', uut een ver voet
balverleden! Mè ten eeste is overal
een tied van en ten twidde is dit
net zö goed geniete. En..di oordt
in ieder geval nie mee 'de biljarts-
tok tussen de tanden' gespeeld.
Mee acht man (vrouwen doen
d'r nie mee, mè dat zou op zich
best kunne...!) bin me de êle mid-
deg onder de pannen. De leeftied
is nie belangriek, ook oef je nie
drek een sportief of afgetraind fi
guur te ebben. Ervaering is belang
riek en bluve oefene een
noödzaek. En dan nog kao je 'je
dag' nie ebbe of onverwacht geluk
('zwijnen'). As 't een bitje wil, is
deze sport tot op ohe leeftied uut
te voeren. Je moet er alléén, letter
lijk en figuurlijk, goed het oog in
ouwe. En dat leste probeer ik noe
te leren van de 'mattadóren'.
En... ik ope da 'genieten' nog
lang het sleutelwoord bluuft, vö
mien en vö aol die senioren, die
nog kunne tennisse, bridge, sjoele,
koersballe of welk ander spil ze
ook leuk vinde. Het oudt je nog
een bitje scherp en omhae mee
winst en verlies bluuft leerzaem.
Blie mee winst, acceptere, dao je
ook kan verlieze...! Het is net het le
ven zelf..!
ZATERDAG 14 NOVEMBER 2015
'Rouwen is
In deze rubriek praten mensen over verlies,
rouw en hoe het leven verder gaat.
door Jacoline Vlaander
hard werken'
Koudekerke, maart 1962. Nel en Piet (r) haalden al eens eerder de krant. Onderschrift destijds: 'In Zeeland
is sneeuw gevallen en blijven liggen. De slee stond alweer dik in 't vet op zolder, maar de vader van deze
Koudekerkse peuters was zo goed niet of hij moest hem er weer vandaan halen.'
8 maart 1959
5 april 2010
Hebt u ook mooie herinneringen aan
een dierbare, die is overleden?
We willen uw verhaal graag delen in on
ze rubriek 'In liefdevolle herinnering'.
U kunt contact opnemen met
Ab van der Sluis: 0118-434003,
chefnieuws@pzc.nl
door Frans van der Heijde
Beluister de gesproken rubriek op
www.pzc.nl/streektaal
