Pronkstukken van Dirk Jansz van Santen uit Gouden Eeuw
26 CULTUUR SHOW
Atlassen en bijbels ingekleurd met de
hand. Een expositie in Amsterdam
toont de oude meesterwerken.
Acteerdebuut
Jan Siebelink
De cel in voor
George Michael
Vincent Bijlo gebundeld
Mathias Enard:
Prix Goncourt
M&JL l-e
fsetters werden ze
genoemd: de am
bachtslieden die
boeken, atlassen,
kaarten en prenten
verluchtten of in
kleurden toen er nog niet in kleur
kon worden gedrukt. Zij verricht
ten hun werkzaamheden door
gaans anoniem, toch is de naam
van Dirk Jansz van Santen
(1637-1708) bewaard gebleven. Als
een van de weinigen onder zijn
vakgenoten werd zijn naam name
lijk regelmatig genoemd in veiling
catalogi en advertenties, waardoor
rond de dertig werken aan hem
kunnen worden toegeschreven.
Van Santen was de zoon van de
Amsterdamse boekverkoper en uit
gever Jan Jansz van Santen. Van
1656 tot 1661 verdiende hij de kost
als uitgever, in 1674 wordt hij ge
noemd als boekbinder en kaartaf-
zetter.
Van Santen verstond zijn vak
zo goed dat hij werd toegelaten
tot het Amsterdamse Sint-Lucas-
gilde. Hij was van circa 1668 tot
1678 in vaste dienst bij de rijke ju
rist en verzamelaar Laurens van
der Hem, voor wie hij boeken,
prentalbums en de fameuze Atlas
Blaeu-Van der Hem illumineerde.
Ook koopman Dirk van der Ha
gen liet zijn omvangrijke verzame
ling prenten en kaarten inkleuren
door Van Santen.
De Atlas Blaeu-Van der Hem
(de afgezette atlassen van Joan
Blaeu werden tot in China ver
spreid) is het bekendste, indruk
wekkendste werk van de hand
van Van Santen. Deze kolossale,
uit 46 delen bestaande atlas die in
2004 op de Unesco Werelderfgoed-
lijst voor documenten werd ge
plaatst, is nu in bezit van de
Österreichische Nationalbiblio-
thek in Wenen.
Andere belangrijke werken van
Van Santen bevinden zich in de
Koninklijke Bibliotheek en Mu
seum Meermanno in Den Haag
en bij de Bijzondere Collecties
van de Universiteit van Amster
dam. Die laatste wijdt nu een klei
ne, maar delicate tentoonstelling
aan de meester-afsetter en zijn
vakgenoten: Op zoek naar Van San
ten de kleuren van de Gouden
Eeuw.
Gastconservator Truusje Goe-
dings presenteert Van Santens
Het werk van de
beroepskleurders
evenaarde soms de
miniatuurkunst van
de middeleeuwen
werk in samenhang met dat van
vakgenoten uit de periode
1480-1720. Ook wordt uitleg gege
ven over de technieken en materia
len die de inkleurders gebruikten.
Naast hoogtepunten uit de Bijzon
dere Collecties zijn er vele belang
rijke en kostbare bruiklenen uit
binnen- en buitenland te zien.
Hoewel al sinds 1480 werd
geëxperimenteerd met kleuren
druk, werd die techniek pas rond
Schrijver Jan Siebelink maakt zijn
acteerdebuut in de verfilming van
zijn roman Knielen op een bed vio
len. Hij heeft een kleine bijrol als
klant in de winkel van de hoofd
persoon. Dat maakte distributeur
September Films gisteren bekend.
Het boek gaat over een kweker die
zijn leven tot in het extreme in
dienst van het geloof stelt, zozeer
zelfs dat zijn gezin er langzaam
aan onderdoor gaat. Het is met vijf
tig herdrukken een van de best ver
kochte Nederlandse boeken ooit.
De hoofdrollen in de film worden
gespeeld door Barry Atsma en
Noortje Herlaar. De regie is van
Ben Sombogaart. De film is vanaf
25 februari te zien.
Een gevangenismedewerker moet
de cel in omdat ze in 2010 verha
len over George Michael, die des
tijds een straf moest uitzitten,
heeft verkocht aan The Sun. ITV
News meldt dat Amanda Watts
een celstraf van een jaar heeft ge
kregen. Watts heeft toegegeven
dat ze een bedrag van 2.100 pond
(bijna 3.000 euro) kreeg van The
Sun voor informatie over de zan
ger. De informatie die ze verkocht,
ging over de tijd die George Mi
chael doorbracht in de Highpoint-
gevangenis. Dat resulteerde uitein
delijk in zo'n vijf artikelen in de
krant. Een Britse rechter heeft be
paald dat Watts daarmee een
'slecht voorbeeld' heeft gegeven.
Mathias Enard (1972) heeft met
zijn roman Boussole de Prix Gon
court gewonnen, de belangrijkste
literatuurprijs van Frankrijk.
Enard kreeg de prijs gisteren uitge
reikt in Parijs. Aan de prijs is een
symbolisch bedrag van 10 euro ver
bonden. Belangrijker zijn de eer
en het effect op de verkoop.
In Boussole vertelt Enard het ver
haal van de terminale Franz Rit-
ter, die herinneringen ophaalt aan
zijn ervaringen in het Midden-
Oosten. Net als de schrijver zelf
heeft de hoofdpersoon veel ge
reisd door landen als Syrië, Liba
non en Turkije. Enards fascinatie
voor dit deel van de wereld komt
terug in zijn hele oeuvre.
•O'RR I'S l R R -V R 1 M
De kleuren
spatten van
de pagina's
door Jan Pieter Ekker
FILM
MEDIA
HILVERSUM Cabaretier Vincent Bijlo schrijft drie keer per week een co
lumn voor het Algemeen Dagblad. De beste daarvan zijn nu gebundeld in
het boek Bijlo kijkt door. In Hilversum nam hij gisteren uit handen van colle
ga Hans Liberg het eerste exemplaar van dat boek in ontvangst, dat hij
daarna overhandigde aan zijn moeder (rechts), foto Marco Okhuizen
LITERATUUR
