Hans 'Lachsalvo's
zijn ons doel niet'
14 NIEUWS
De CliniClowns komen vand
bij een jeugdige patiënt langs
stond twintig jaar geleder
14-jarige leukemiepati
Ze ontmoeten
CliniClown Hans
Koops herinnert
zich een van de jon
ge patiënten nog
als de dag van giste
ren. Een jaar of 18
was de jongen. En van clowns,
moest hij niks hebben. „Laten we
'm Hajo noemen. Botkanker had
hij. Iedere keer als ik op zaal
kwam, dook hij demonstratief
weg achter een stripboek, om toch
vooral te laten weten dat clowns
stom zijn. Maar Flip is anders. Ik
ben groot van stuk en stevig in
mijn voorkomen. Grillig ook. En
ik merkte dat ik stiekem zijn aan
dacht trok.
„Op een ochtend kwam ik bin
nen en zat midden in mijn spel.
Enthousiast riep ik naar Hajo en
op hetzelfde moment zie ik een
beenprothese in de hoek staan. Ik
schrok vreselijk. Meteen wist ik:
zijn been is afgezet. Maar hoe
moest ik hier als clown mee om
gaan?" Flip slikt, laat het kleine ge
vaarte op zich inwerken en schiet
in de verwondering. 'Jeetje Hajo,
wat is dat voor een ding? Laat eens
zien.' En samen gaan ze op onder
zoek uit naar de werking van de
prothese. Ongegeneerd verwonde
rend. „Voor ons beiden een bevrij
ding."
Koops' uitleg over wat een Cli
niClown in ieder geval niét is, is
nagenoeg overbodig. De in knal-
kleuren uitbundig uitgedoste cir
cusclown van het type 'lach of ik
schiet', doet de theaterman vooral
rillen. Voor hem is Flip geen rol.
„Mijn eigen persoonlijkheid,
timbre en dynamiek zitten in zijn
karakter. CliniClowns zijn er voor
het persoonlijke en intieme con
tact met onze doelgroep. Lachsal
vo's zijn ons doel niet. Flips rode
neus staat voor plezier, afleiding
en voor gelijkheid. Want die neus
pas feilloos op de neus van een
kind. Al ligt-ie doodziek te we
zen."
De vanzelfsprekendheid waar
mee de CliniClowns inmiddels
met 67 rode neuzen over de kin
derafdelingen van Nederlandse
ziekenhuizen lopen, is een moei
zaam bevochten verworvenheid.
Clowns op oncologie? Veel artsen
wisten niet wat ze daarmee aan
moesten. Kinderkanker is zware
kost. Daar kun je niet zomaar hu
moristisch over doen, was de op
vatting.
„Ook voor onszelf was het een
ontdekkingstocht. Steeds vroeg ik
mezelf af wat eigenlijk mijn legiti
matie was om aan het bed van
een kind te staan. In zo'n leventje
speelt verdriet, angst onzekerheid
en daartussen moest ik dan mijn
plek vinden", vertelt Koops. „De
kunst is om je als clown steeds af
te stemmen op de situatie. Flip is
'Het is de kunst
steeds
goed af te
stemmen op
de situatie'
niet alleen grillig, maar ook open
en zacht. Hij probeert aan te voe
len wat er speelt bij een kind.
„Zo heb ik ooit een glazen deur
vernield. Per ongeluk dan, hè.
Maar het effect was groots! Een
meisje van een jaar of 12 zat niet
goed in haar vel en mopperde op
zichzelf en de hele wereld. Waar
door ook Flip mopperig werd. In
zijn boosheid gaf hij een lel tegen
de kamerdeur, waarop het glas
barstte. Het meisje vond het
ge-wel-dig. De trap die ik gaf, was
eigenlijk haar trap die ze tegen
het ziekenhuis en haar ziekte wil
de geven."
Patiënte Jasmine staat Koops
ook nog goed bij. Ze was mis
schien wel het prachtigste meisje
dat hij ooit ontmoette. Met lang
golvend haar en amandelvormige
ogen. Na lange periodes met che-
mokuren was ze genezen ver
klaard, maar de kanker kwam te
rug. Hardnekkiger dan ooit. „Op
de dag dat ze naar huis zou gaan
om daar te sterven, ging ik nog
even bij haar langs voor een hand
je. Op een tafeltje lag een spuit
met een knalroze goedje erin. Het
trok meteen Flips aandacht. En
toen hij de zuster vroeg wat voor
spul dat was, antwoordde ze: fram-
bozensap. Hoe mooi!."
Koops ziet Jasmines ogen even
oplichten als Flip vertelt dat fram-
bozensap zijn lievelingsdrankje is.
„De zuster twijfelde geen mo
ment en stelde voor het laatste
beetje uit de spuit aan mij te ge
ven. Ik dronk het goedje van Jasmi
ne en de stemming werd behalve
intiem ook een raar soort van fees
telijk. Ik ben meegelopen met de
broeders die haar naar de ambu
lance droegen. Daar heb ik haar
uitgezwaaid. Voorgoed."
1995
Ofschoon Esther twintig jaar geleden doodziek was, wist CliniClown
Flip een glimlach op haar gezicht te toveren, foto Bram Patreus
Hans Koops
CliniClown
door Iris vai
