Rembrandt achterna in het Rijksmuseum
Theatervoorstelling met Suske en Wiske in de hoofdrol
30 CULTUUR SHOW
Hoe breng je
een iconische
strip tot leven in
een musical?
„Lambik is geen
arrogante, oude
chagrijn."
Suske en Wiske en de
drcusbaron, naar het
gelijknamige album
uit 1953, is een prach
tige musical gewor
den, vindt Leen Van-
dersteen (77). Uit haar mond
klinkt dat als een zegen van de
Allerhoogste.
De dochter van Willy Van-
dersteen (1913-1990), bedenker
van de populaire Vlaamse strip,
koestert de nalatenschap van
haar vader als een kostbare
schat. Puur Belgisch erfgoed dat
ruim driehonderd albums be
slaat, waarvan er miljoenen zijn
verkocht en liefst vier genera
ties lezers kent.Een stripmonu
ment dat zeventig jaar bestaat.
Leen Vandersteen neemt het
beheer van het levenswerk van
vader Willy buitengewoon se
rieus. Toen Van Hoorne Theater
het initiatief nam om Suske en
Wiske van strip tot musical te
transformeren, dienden de er
ven Vandersteen nadrukkelijk
te worden geraadpleegd.
„Het zijn in mijn ogen iconi
sche figuren", zegt ze. „Toen be
gin jaren 2000 Wiske in een
van de albums in een kort rokje
en topje figureerde, kregen we
honderden boze reacties. Toen
begrepen we dat we niet aan
het wezen van onze hoofdrol
spelers moesten tornen."
Ook alle aan Suske en Wiske
gerelateerde activiteiten buiten
de boeken om, houdt ze nauw
lettend in de gaten. „Suske en
Er moet en vooral mag meer gete
kend worden in het museum. Dat
is de boodschap achter de campag
ne #hierteekenen, die zaterdag in
het Rijksmuseum begint. „In het
buitenland zie je in musea overal
mensen zitten tekenen", zegt Jaco-
bien Schneider, woordvoerder van
het Rijksmuseum. „In Nederland
gebeurt dat veel minder, terwijl
het wel gewoon kan. Veel van on
ze bezoekers weten helemaal niet
dat het mag, met je schetsboek in
de Eregalerij gaan zitten. Daar wil
len we verandering in brengen."
Als onderdeel van het interna
tionale tekenfestival The Big
Draw organiseert het Rijksmu
seum de komende dagen allerlei
activiteiten op het gebied van teke
nen. „We delen gratis schetsboek
jes en potloden uit. Bezoekers kun
nen een speciale route volgen of
zelf op onderzoek uit gaan. Daar
naast zijn er workshops modelte
kenen en zeventiende-eeuwse
bloemstillevens tekenen. Maar be
zoekers kunnen zich ook laten in
spireren door een straattekenaar."
Het museum hoopt dat bezoe
kers door het tekenen op een ande
re manier naar kunst gaan kijken.
Schneider: „Bijna iedereen kent
de Nachtwacht, maar weet je ook
echt hoe hij eruit ziet? Als je met
je schetsblok gaat zitten en het
schilderij natekent, zie je pas echt
'Als je met je schetsblok gaat
zitten en 'de Nachtwacht'
natekent, zie je pas echt hoe
het schilderij in elkaar zit'
hoe het in elkaar zit. Welke figu
ren staan erop, welke kleuren zijn
gebruikt, hoe loopt die arm pre
cies?"
Bang zijn dat je te weinig ta
lent hebt, is niet nodig. „Tekenen
is sowieso een fijne bezigheid. Je
leert er beter door kijken, maar
het werkt ook ontspannend. Het
gaat dus niet om het eindproduct,
maar vooral om de activiteit."
De campagne is niet alleen op
kinderen gericht. „Je ziet aan de
populariteit van kleurboeken voor
volwassenen dat steeds meer men
sen de ontspannende werking van
tekenen ontdekken. Net als breien
wordt het steeds populairder. En
wat is een betere plek om dit te
doen dan in een museum?"
Bang voor kleuters die de mu
ren bekladden zijn ze bij het Rijks
museum niet. „We zijn wel wat
gewend, op drukke dagen is het
ook goed uitkijken. Onze mede
werkers hebben goed overzicht."
Wie zijn werk vereeuwigd wil
zien, kan meedoen aan de langste
tekening van het Rijksmuseum.
„In de voorhal, onder het
glas-in-lood, ligt straks een
enorm vel klaar waarop iedereen
zijn eigen stukje Nederland kan te
kenen. Het eindresultaat krijgt
een mooi plekje in het museum."
Het uitdelen van schetsboekjes
is geen eenmalige stunt. „Dit gaan
we elk weekend doen. We hopen
echt dat mensen onze oproep ter
harte nemen. En wie de smaak te
pakken heeft, kan het hele jaar
door terecht in onze Teeken-
school. Er komen elk seizoen te
kentours. En door het jaar heen
zijn er openbare tekenlessen: dan
kun je gewoon aanschuiven ach
ter een ezel om een levend model
te vereeuwigen."
Wiske zijn twee vrolijke bengels,
tante Sidonia is een karikatuur.
Dat is in de strip zo en zal op het
podium niet anders zijn.
„Lambik is een ander verhaal:
die steekt gecompliceerder in el
kaar. Hij is naïef, vaak een ijdel
tuit, soms zelfingenomen, dan
weer onzeker, maar beslist geen ar
rogante, oude chagrijn. Dan doe je
hem tekort. Ik zie erop toe dat de
karakters blijven zoals mijn vader
hen voor ogen heeft gehad."
Stijn Mac Gillavry (22) en Liset
Vrugteveen (25) vertolken de
hoofdrollen in Suske en Wiske en
de circusbaron en spraken vaak met
Leen Vandersteen over hun tijdlo
ze personages. „Suske is een slim
me jongen, ondernemend en zorg
zaam voor zijn omgeving. In dat
laatste herken me in elk geval",
zegt Stijn Mac Gillavry, die eerder
in musicals als Oliver, Titanic en
Bumba op reis speelde.
En Liset Vrugteveen, die onder
meer in Assepoester, de musical
speelde: „Mijn vader, die alle al
bums van Suske en Wiske heeft,
vindt dat de rol van Wiske me op
het lijf is geschreven. Ook ik ben
impulsief, levendig. Van Leen Van
dersteen kreeg ik een mooi com
pliment. 'Blijf Wiske zo lek
ker pittig spelen'."
Voor een familie
musical vormen
Suske en Wiske
een ideaal uit
gangspunt.
De oude(re)
kijker
baadt in
een bad
vol nos
talgie, voor de jonge(re) bezoeker
is de strip nooit weggeweest. Jaar
lijks verschijnen er vier nieuwe al
bums, goed voor een verkoop van
200.000 stuks elk. Op het hoogte
punt van de reeks in de jaren 80
en 90 werden van sommige al
bums een half miljoen exempla
ren omgezet.
Nederland is nog altijd koplo
per: tweederde van de totale op
lage vindt haar weg naar ons land,
een derde blijft achter in hoofdza
kelijk Vlaanderen, een klein deel
in Wallonië als Bob Bobette.
Ook elders verschijnen de avon
turen van Suske en Wiske, maar
de Verenigde Staten (Willy
Wanda), Duitsland (Ulla und
Peter) en China (Susu Weiwei)
halen het niet bij de verspreiding
binnen het Nederlandse taalge
bied.
Haar vader, zegt Leen Vander
steen, baseerde zijn scheppingen
veelal op de mensen die de Ant
werpse volkswijk De Seef bewoon
den, de plek waar Willy Vander
steen opgroeide en er zijn eerste
krijttekeningen op de stoep voor
het ouderlijk huis maakte. In de ja
ren 40 verscheen het spook Sus
Antigoon, de over-over-over-over-
grootvader van Suske nog in de
strip als stevige innemer. Daarna
vervulden Suske en Wiske,
Lambiek, tante Sidonia
en het krachtmens-
-met-gouden-inborst
Jerom vooral een voor
beeldfunctie.
„Suske en Wiske drinken en ro
ken niet", vertelt Leen Vander
steen. „We willen de jeugd niet
op ideeën brengen, al maak ik me
geen illusie dat jongeren tegen
woordig op dat gebied hun eigen
gang gaan. En ja, ooit heette de
pop van Wiske Schalulleke. Brus
sels voor pijpajuin of bosui. Toen
we de Nederlandse markt opgin
gen, veranderde mijn vader dat in
Schanulleke."
Twee vrolijke bengels als
door Arno Celder
door Hanna Bijl
AMSTERDAM. Met schetsboek en
potlood de Nachtwacht vereeuwi
gen, het kan komend weekend in
het Rijksmuseum in Amsterdam.
Beginners hebben geluk: „Talent is
geen vereiste", aldus een woord
voerder van het museum.
Info: www.rijksmuseum.nl
Levin den Boer
Familiemusical Suske en Wiske en de cir
cusbaron. Tournee vanaf 24 oktober.
Info: www.vanhoorneentertainment.nl
