8 HARTOfZII
1
Gericht
zicht
dankzij
paprika
0 BIOLOGISCHE KLOK
Op zoek naai* de verloren zomertijd
EEN NIEUW
BEGIN
Op de eerste dag van mijn
nieuwe bestaan stuurde ik
geboortekaartjes rond
Ellen van Swaaij (50) uit
Breda ontdekte op 10 jarige
leeftijd al een fascinatie
voor vrouwenkleding.
Toch duurde het tot 2009
voor ze de eerste stappen
zette van Peter naar Ellen,
een transvrouw.
arTEKST ANNEUES WIJNEN
srf ,V
Groenten als gele
paprika lijken het
risico op oogaan
doening macula-
degeneratie te ver
minderen. Dat komt
door carotenoïde,
een natuurlijke
kleurstof die meer
groenten en fruit
geel kleurt.
Dat blijkt uit Ameri
kaans onderzoek van
de Harvard School of
Public Health. Beelden
die ieder gezond mens
ziet, worden aan de
achterzijde van het
oog op het netvlies op
gevangen. Daar, in een
kleine kom, bevindt
zich de macula die de
fijnste details waar
neemt. Op latere leef
tijd gaat de kwaliteit
ervan achteruit, met
mogelijk slechtziend
heid of zelfs blindheid
als gevolg.
Mais en eigeel
Onder leiding van Jo
anne Wu bekeken de
Amerikanen de gege
vens van circa 100.000
mensen vanaf medio
tachtig tot 2010. Be
halve in gele paprika
zit de stof in eigeel en
mais. Ook zijn ze in te
nemen met voedings
supplementen. „Beide
stofjes zijn, overigens
net als zink, belangrijk
voor de macula," zegt
Carel Hoyng, hoogle
raar op de bijzondere
leerstoel Maculadege-
neratie. „Ze hebben
een beschermende
werking en verwijde
ren schadelijke afval
stoffen." 4^ ARNOUD KLUntRS
Nog een paar
nachten en alles
is weer normaal.
Slaaponderzoe-
ker Marijke Gor
dijn geeft tips
hoe goed om te
gaan met de
zomertijd.
Weekendvrouw
„Met een koffer in de hand volgden
vele weekendjes Amsterdam, als
weekendvrouw. Mijn vrouw
was op de hoogte, maar
de rest van mijn omge
ving wist van niets. In
2009 ging ik naar New
York met een vriendin
met als opdracht om
de hele week als vrouw
gekleed te gaan. Wat
een indrukwekkende er
varing was dat! Terug in de
mannenwereld besloot ik te schei
den. Ik moest, anders dan in 1991,
nu voor mijzelf kiezen. Met mijn ex
heb ik een mooie vriendschap en
samen bepaalden we hoe we ieder
een op de hoogte zouden brengen.
Als een olievlek van familie naar
vrienden, kennissen en buren.
Daarna het kantoor waar ik werkte
in Rotterdam. Ik zou drie, vier
maanden met sabbatical gaan,
vertrekken als man en terugke
ren als vrouw. Die openheid heb
ik als een zegen ervaren. Om te
kunnen focussen op de transi
tie heb ik de advocatuur toch
vaarwel gezegd. Ik stond aan
het begin van een vrouwenbe
staan in een mannenlichaam."
Mummie
„Op 15 januari 2010 stuurde
ik geboortekaartjes rond. Het
was de eerste dag van mijn nieuwe
bestaan. De hormoonbehandeling
was heftig. Ik raakte uit balans,
maar voelde dat niet. Uiteindelijk
volgde in september 2012 de ge-
slachtsaanpassende operatie. Vijf
dagen als een mummie liggen. Je
doet als het ware je eigen beval
ling; je wordt opnieuw geboren. In
middels voel ik mij heerlijk. Ik heb
geen relatie, maar wel veel vrien
dinnen om leuke dingen mee te
doen. Mijn netwerk is niet wegge
vallen. Ik ben opnieuw beëdigd als
advocaat, heb nu eenmanspraktijk
en sta ingeschreven als vrouw. Ik
ben ermee op mijn plaats. Zowel
rechters als advocaten hebben er
geen problemen mee. In het uit
gaansleven zijn er soms aangescho
ten jongens die iets naar me
roepen, maar dat gebeurt zelden.
Ellen Freyja Magdalena staat nu in
mijn paspoort. Ellen is de naam die
ik op 12-jarige leeftijd voor mijzelf
had bedacht. Toen al."
m ls 10-jarige jongen pikte
ik de panty's van mijn
moeder, maar dat ver-
telde ik mijn vriendjes
_^^_natuurlijk niet. Stel je
voor! Tot mijn 27ste had ik nooit
het gevoel dat ik een verkeerd lijf
had. Ik was getrouwd en bouwde
aan een advocatenpraktijk. In 1991
zag ik op televisie een aflevering
met transgenders bij het pro
gramma RU li. Voor het eerst dacht
ik: 'Wat moet dat een fijn gevoel
zijn'. Daarna heb ik die gedachte
weer snel weggeduwd. Toch kon ik
uiteindelijk mijn mannelijke rol
niet vervullen. Ik raakte de band
met mezelf kwijt. Eind 2008 be
sloot ik zo niet verder te gaan. Via
mijn huisarts kwam ik terecht bij
een seksuoloog in Rotterdam. Na
enkele consulten bezocht ik een
travestietlounge in Amsterdam. Ik
was geen travestiet, maar kwam
voor de sfeer. Ik werd opgemaakt,
kreeg een pruik op en vrouwenkle
ding aan. Toen was het deksel van
de put."
dinsdag 20 oktober 2015
'Ik ben opnieuw
geboren
IHet eind van de zomertijd ko
mend weekend is makkelijker
dan het begin, want nu mag je
een uur langer slapen. Gordijn:
„Langer slapen, of in ieder geval
meer tijd voor slaap betekent dat
ieder op zijn eigen tijd kan slapen
en dat is goed." Wie het meeste wil
halen uit het extra uur, gaat zater
dagavond naar bed op het moment
dat hij of zij moe is en zet op dat
moment de klok een uur terug.
2 In maart, met het
begin van de zomer
tijd, zijn er heel wat
problemen door dat uur min
der slaap. Sommige mensen
zijn dagen van slag, moe en
minder alert. Gordijn: „Doe
de overgang in fases. Ga de
vrijdag voor de zaterdag
nacht dat de klok wordt ver
zet vroeger naar bed en de
zondag erna ook."
3 De werking van de wekker
lamp heeft Marijke Gordijn,
onderzoeker van de Rijkuni
versiteit Groningen en
Chrono@Work, wetenschappelijk
vastgesteld. Onderzoek toont aan
dat geleidelijk wakker worden beter
voor je is dan een rammelde wek
ker. Gordijn: „Als het langzaam
licht wordt in je kamer, ben je snel
ler fit 's morgens en ook in de loop
van de dag reageer je beter."
4 Als het aan Gordijn ligt, wordt
de zomertijd afgeschaft. „Om
je biologische klok goed te
houden, heb je licht nodig in de och
tend. Door de zomertijd creëren we
meer licht in de avond waardoor veel
mensen later in slaap vallen en zo
slaaptekort krijgen. Onze biologische
klok duurt een minuut of twaalf lan
ger dan 24 uur. Het ritme moet steeds
worden bijgesteld en dat gebeurt
door licht in de ochtend."
5 Voor wie het
echt niet kan
onthouden nog
een keer het ezels
bruggetje: in het
vóórjaar gaat de klok
een uur vóóruit, in
het najaar dus ach
teruit,
r? MEREL DADO
44
-> Peter
werd Ellen
Freyja
Magdalena.
FOTO KEES BENNEMA
ELLEN
VAN SWAAIJ
Was Peter
Is nu Ellen
