Tentoonstelling toont vele facetten van Spaanse kunstenaar
30 CULTUUR SHOW
Het Cobra
Museum in
Amstelveen toont
werk van Joan
Miró. Zijn
spontane
droombeelden en
mythische wezens
zijn onmiskenbaar
artistiek verwant
aan kunst van de
Cobragroep.
Het is 1948. In Parijs maken Ka-
rel Appel en Theo Wolve-
camp een galerierondje per
fiets. Ze komen bij Galerie
Maeght in de rue Téhéran,
maar helaas treffen de schil
ders een dichte deur. Er exposeert ene Joan
Miró, een Spaanse schilder waar ze nog nooit
van hebben gehoord. Staand op zijn zadel,
koekeloert Appel door het raam van de galerie
en roept: 'Moet je die vent zien, die heeft alles
van mij gegapt. Laat ik hier een keer een doek
je zien en dan maakt 'ie alles meteen na'.
Zo was het natuurlijk niet helemaal ge
gaan. Toen Kareltje nog nauwelijks uit de
luiers was, maakte Joan Miró (1893-1983) al
spontane droombeelden en mythische we
zens die later door de leden van Cobra zou
den worden omarmd. Niet lang daarna kwam
het goed tussen Appel, de andere Cobraleden
en Miró. Op de laatste Cobratentoonstelling
in Luik in 1951 deed Miró zelfs mee en expo
seerden Appel en Miró hun werk naast elkaar.
De relatie tussen Nederland en Miró is een
beetje vreemd. In 1956 was er een grote ten
toonstelling met zijn werk in het Stedelijk
Museum. Daarna bleef het lang stil. Er is in di
verse Nederlandse musea werk van Miró te
vinden, maar blijkbaar was dat geen aanlei
ding om eens wat meer van hem te tonen.
Nederland is echter aan een inhaalslag be
zig. Een paar jaar geleden exposeerde het
Rijksmuseum een aantal schilderijen die
Miró maakte na een bezoek aan het Rijks. Dit
jaar staan er monumentale beelden van Miró
in de tuin. En nu heeft het Cobra Museum in
Amstelveen een expositie die allerlei facetten
van het werk van Miró laat zien, en waarbij
ook verbanden worden gelegd met Cobra.
Die verbanden liggen overal voor het op
rapen. Onwillekeurig heeft Miró zelfs bijge
dragen aan het ontstaan van Cobra. In 1946
was er in Parijs een toevallige ontmoeting tus
sen Constant Nieuwenhuys en Asger Jorn.
Ze troffen elkaar in Galerie Pierre Loeb
om daar werk van Miró te bekijken. Deze
kennismaking leidde tot een vriendschap
die twee jaar later resulteerde in de oprich
ting van Cobra.
Blikvanger in de tentoonstelling in Am
stelveen is een nagebouwd hoekje van het
atelier van Miró op Mallorca. In 1946 ver
huisde Miró naar het Spaanse eiland,
waar hij twee jaar later een atelier liet bou
wen. In de reconstructie staan ezels met
schilderijen die aanwezig waren toen
Miró in 1983 overleed. Ook staat er nu
zijn stoel, omgeven door verftubes,
penselen en paletten. In het nage
bouwde atelierhoekje zijn ook afbeel
dingen op de muur geprikt die Miró
blijkbaar interessant vond: een por
tret van Picasso, een topless Afrikaan
se vrouw met kalebas op het hoofd,
een ansichtkaart uit Hollywood en een
laat schilderij van Mondriaan.
De schotten in de ruimte zijn, met
een knipoog naar de eerder genoemde
Cobratentoonstelling in Luik, bespannen
met jute en de kopse kanten zijn van
hout.
De verwantschap tussen Cobra en
Miró loopt dus als een rode draad door
-de-tentoonstelling, al is nauwelijks
sprake van wederzijdse beïnvloeding,
eerder van een artistieke verwant
schap. De Cobrakunstenaars richtten
zich lange tijd op universele en archaïsche
symbolen zoals het kind, de vrouw, de vogel,
hemellichamen en de slang, en dat geldt ei
genlijk ook voor het latere werk van Miró.
Miró en Cobra leunden zwaar op elementen
die zijn geworteld in de natuur, kinderlijke
oorspronkelijkheid en een uitgesproken voor
keur voor niet-westerse kunst en volkskunst.
Er zijn meer overeenkomsten. De verschrik
kingen van de oorlog bijvoorbeeld. Miró maak
te twee wereldoorlogen en de Spaanse burger
oorlog van nabij mee en de gevolgen ervan
zijn in veel werken terug te vinden. De uitge
strekte armen, gebalde vuisten en open mon
den in de tekening Figuren en vogel uit
1934-1936 komen bijna letterlijk terug in de
oorlogsserie Huitfois la guerre ('Acht keer de
oorlog') van Constant uit 1951.
De tentoonstelling eindigt met keramiek
en een aantal bronzen sculpturen van Miró.
Die laatste geven weer een ander beeld van
zijn kunstenaarschap dan in het Rijksmu
seum. De hand van de meester komt nog iets
dichterbij.
Bij Miró in
zijn atelier
door Kees Keijer
Miró Cobra. Experimenteel spel. Te zien t/m 31 ja
nuari in het Cobra Museum voor Moderne Kunst.
Joan Miró in zijn studio in Palma de Mallorca. archieffoto Franceso Catala-Roca
