Expositie met 27 zelfportretten uit de gouden eeuw
29
John Ie Carré doet
nu echt boekje open
Aznavour geeft extra
concert in Amsterdam
Media Entertainment
Hollandse schilders maakten vroeger reclame met zelfportretten.
Het Mauritshuis in Den Haag vergelijkt ze met de selfies van nu.
Een selfie
of een
zelfportret,
het gaat
erom
jezelf te
presenteren
De meester van de spionageroman, John
le Carré, is inmiddels bijna 84 jaar, maar
schrijft onverminderd voort. Voor het na
jaar van 2016 is The Pigeon Tunnel voor
zien. Daarin staan verhalen over zijn ei
gen spionageverleden, waarover hij tot
nog toe heel weinig informatie gaf.
Charles Aznavour (91, foto) komt eind dit
jaar nog een keer naar Nederland. Het con
cert van de Franse zanger op zondag 22 no
vember is namelijk al uitverkocht. Vanwe
ge de grote vraag naar kaarten staat Azna
vour ook woensdag 9 december in de
Heineken Music Hall in Amsterdam.
Zelfportretten waren in de
gouden eeuw een middel
voor schilders om recla
me voor hun werk te ma
ken of om een herinne
ring aan het nageslacht na
te laten. Nergens werd dat zo vaak ge
daan als in Nederland. Het Mauritshuis
toont een selectie van 27 schilderijen
in de expositie Hollandse zelfportretten.
De expositie heeft als ondertitel
Selfies uit de gouden eeuw meegekregen.
Een duidelijke verwijzing naar de hype
onder met name jongeren om zichzelf
overal met hun smartphone te vereeu
wigen. Hoewel het uit marketingstand-
punt nog wel te begrijpen is, voelt de
vergelijking geforceerd aan. Het gemak
en de snelheid van het maken van
selfies is namelijk op geen enkele ma
nier op gelijke voet te plaatsen met de
verfijnde kunst van een zelfportret,
een stuk waar weken of soms zelfs
maanden aan werd gewerkt.
Emilie Gordenker, directeur van het
Mauritshuis, zegt veel reacties te heb
ben gehad op het begrip 'selfie'. „We
hebben het woord gebruikt om de rele
vantie te benadrukken. Een selfie of
een zelfportret, het gaat erom jezelf te
presenteren. Dat was toen niet anders
dan nu. Alleen is een selfie heel vergan
kelijk en een zelfportret voor de eeu
wigheid." Voor de zelfportretten in de
expositie geldt dat zonder meer. Een be-
roemde is die van Rembrandt, dat hij
maakte in zijn sterfjaar 1669. „Rem
brandt was in dat opzicht heel bijzon
der", vertelt conservator Ariane van
Suchtelen van het Mauritshuis. „Hij
heeft tachtig zelfportretten nagelaten
waarop hij vaak verschillende kleding
aan had."
Jan Steen staat er ook om bekend
dat hij zichzelf regelmatig liet opdra
ven in zijn feestelijke stukken. In het
Mauritshuis hangt een 'Jan Steen' met
de schilder als luitspeler in de hoofd
rol. Een ander bijzonder stuk is het zelf
portret van Judith Leyster, afkomstig
uit de National Gallery of Art in Was
hington. Uithangbord van de expositie
is het werk van de niet zo heel bekende
Huygh Voskuyl, een klein zelfportret
van een ongekend hoog niveau.
Het zelfportret had een belangrijke
functie, verduidelijkt Van Suchtelen.
„Met het zelfportret krijg je als toe
schouwer het gevoel de schilder beter
te leren kennen. Over het werk is ook
heel goed nagedacht, want het moest
een proeve van zijn talent zijn. Alle as
pecten komen samen in een zelfpor
tret."
Overigens: selfies maken mag in
veel musea tegenwoordig. Ook in het
Mauritshuis, zolang er maar geen flits
wordt gebruikt.
DONDERDAG 15 OKTOBER 2015
Cultuur
Broere
Foto's Getty, beeldbewerking LS
Selfïes voor
de eeuwigheid
Expositie Hollandse zelfportretten. Te zien:
tot 4 januari 2016, Mauritshuis, Den Haag.
Meer info: www.mauritshuis.nl
