Hof: straf'Zes
van Breda' voor
moord was terecht
IWintig miljoen dieren
hebben een beter leven
NIEUWS 15
Een klap in het gezicht is nog
zacht uitgedrukt. „Dit is een dood
klap. Toen ik de uitspraak hoorde
leek het of mijn hart bleef stil
staan", zegt een gedesillusioneer
de Jane van H. Ze telde letterlijk
de uren af naar deze dag. Had ze
de raadsheren alles gezegd wat ze
moest zeggen? Was ze duidelijk
genoeg geweest? Haar hersenen
kraakten, maar nu weet ze het ant
woord. „Nee, dus", zegt ze met tra
nen in haar ogen wanneer de
raadsheren het vonnis hebben uit
gesproken.
Uitgerekend de moordzaak
waarvan ook het Openbaar Minis
terie vond dat er opnieuw naar
moest worden gekeken, draait
voor de drie mannen en drie vrou
wen uit Breda uit op een deceptie.
Er waren mogelijk fouten ge
maakt in het onderzoek naar de
gewurgde oma Mok op 4 juli 1993.
Getuigen met ontlastende verkla
ringen zaten niet in het dossier.
En belastende verklaringen van
met name de vrouwen zouden
vals zijn. Dit had de dag moeten
zijn, waarop alles rechtgezet kon
worden. Daarmee zou het de
grootste gerechtelijke dwaling
ooit worden in de Nederlandse
rechtspraak.
Maar het liep anders. Het ge
rechtshof vond het verhaal van de
vrouwen dat ze hun bekentenis
sen hadden verzonnen, ongeloof
waardig. Vooral omdat ze er pas
ruim twintig jaar na de moord
mee kwamen. Ook later in het pro
ces ingebrachte alibi's waren onge
loofwaardig, oordeelde het hof.
Vol ongeloof liepen de veroor
deelden de rechtszaal uit. "Ik ben
onschuldig", brieste een van hen
nog naar de raadsheren.
Ook hun advocaten en rechts-
psycholoog Peter van Koppen zijn
verbaasd. Hij onderzocht de ver
klaringen van de drie vrouwen en
oordeelde dat ze niet waar kun
nen zijn. „Maar ze zijn opnieuw
zonder bewijs veroordeeld."
De verdachten laten het er niet
bij zitten. In een laatste ultieme
poging tot eerherstel gaan ze naar
Hoge Raad. Er lijkt een wonder no
dig om toch nog gelijk te krijgen.
Ruim duizend boeren produceren
nu vlees en eieren voor het keur
merk. Beter Leven-sterren voor
zuivelproducten komen er ook; cri
teria daarvoor worden momenteel
ontwikkeld. De groei is volgens di
recteur Frank Dales van de Dieren
bescherming deels te verklaren
doordat steeds meer merkfabrikan
ten producten leveren met het
keurmerk op de verpakking.
„De afgelopen twee jaar hebben
'De afgelopen jaren was
er een verdrievoudiging
van het aantal producten
met ons keurmerk'
een verdrievoudiging van het aan
tal producten met ons keurmerk la
ten zien. Van soepen tot salades en
van kroketten tot straks zelfs hon
den- en kattenvoer." Ook super
markten zijn bezig hun aanbod
duurzamere en diervriendelijker
geproduceerde producten groter te
maken. Zo maakte Lidl onlangs be
kend als eerste supermarktketen
volledig over te gaan stappen op
een vleesassortiment met mini
maal één ster van het Beter Leven
keurmerk. Albert Heijn besloot
zes jaar geleden al alleen nog maar
vers varkensvlees te verkopen met
minimaal één ster.
Het Beter Leven keurmerk is in
2007 door de Dierenbescherming
geïntroduceerd als een 3-sterren-
systeem dat de mate van diervrien
delijkheid van een product aan
geeft: hoe meer sterren, hoe dier
vriendelijker. Drie sterren staat ge
lijk aan biologisch. Het eerste keur
merk ging naar producenten van
een langzaam groeiend vleeskui
ken als alternatief voor de plofkip.
Driekwart van de consumenten
herkent het keurmerk van de Die
renbescherming inmiddels, vol
gens onderzoeksbureau GfK. 15 tot
20 procent van de consumenten
zou in de supermarkt 'vaak tot al
tijd' voor producten met het Beter
leven keurmerk kiezen.
HEMA
ROETPIETEN
JUMBO
WIT EN ZWART
BLOKKER
BASIC ZWART
BIJENKORF
LUXE PIET
AH
MET EN ZONDER
JAMIN
DISCUSSIE MIJDEN
V&D
MEER DAN SINT&PIET
dat ze zich uitspreken. „Het gaat
klanten allang niet meer alleen
om producten en diensten maar
ook om de vraag: waar staat dit be
drijf eigenlijk voor? Je uitspreken
in maatschappelijke discussies:
klanten verwachten het. Of het
nu over Zwarte Piet gaat, over bio
logisch vlees of kinderarbeid."
Een conclusie is onvermijdelijk.
„Als je de teksten goed leest, is de
boodschap duidelijk: dit is een eer
ste stap, de ontwikkeling gaat
door. Mijn gevoel: binnen vijfjaar
is Zwarte Piet helemaal uit de win
kels verdwenen."
DONDERDAG 15 OKTOBER 2015
door Raymond Boere
ROTTERDAM. Twintig jaar lang stre
den ze voor rechtvaardigheid. Voor
eerherstel. De 'zes van Breda' had
den de moord op oma Mok in
1993 niet gepleegd, zeiden ze.
Maar het gerechtshof gelooft ze
niet. De jarenlange celstraffen die
ze hebben uitgezeten waren te
recht, zo luidde gisteren het oor
deel.
DEN HAAG. Het aantal kippen, var
kens en koeien dat diervriendelij
ker wordt gehouden, blijft toene
men. Dit jaar stijgt het aantal pro-
ductiedieren dat onder het Beter
Leven keurmerk van de Dierenbe
scherming valt, met zo'n 3 miljoen
naar ruim 20 miljoen dieren. Dat is
een groei van 17 procent ten op
zichte van 2014. De Dierenbescher
ming maakt deze cijfers vandaag
bekend.
Frank Dales Dierenbescherming
Kippen met een goed leven, foto
Mare Bolsius
„Wij zijn ons bewust van de maat
schappelijke discussie. Daarom
kiezen we vanaf dit jaar in onze
folders en ander reclamemate
riaal voor 'roetpieten'. Wij sluiten
daarmee aan bij het Sinterklaas
verhaal en de beleving van het
kind, waarin piet cadeaus via de
schoorsteen komt en daarom
zwarte vegen heeft. Wij zien sin
terklaas als een prachtig kinder
feest, waar ook piet bij hoort. Dat
zie je terug in winkel, brochure
en assortiment. We kunnen niet
uitsluiten dat er in de toekomst
in het assortiment nog zwarte pie
ten te vinden zijn. Ingrediënten
als chocolade zijn zwart."
„Op huismerkverpakkingen en
reclamemateriaal zijn donkere
en lichte pieten te vinden. Hier
mee volgen wij de lijn van het
Sinterklaasjournaal dat als 'kin-
der-autoriteit' de toon heeft ge
zet. Of er in winkels pieten figure
ren, en of er donkere of lichte
pietjes van chocola worden aange
boden, verschilt per winkel. De lo
kale winkels kennen hun gebied
en klanten het best. Zij kunnen
de winkel versieren, pieten uitno
digen of sinterklaasproducten in
het assortiment opnemen."
„In hoe we Zwarte Piet uitbeel
den, sluiten we aan bij onze be
langrijkste doelgroep: kinderen.
Die zien hem als een hulp van Sin
terklaas, die zwart is door de
schoorsteen. En dus is hij bij ons
zwart of heeft hij roetvegen en is
hij ontdaan van alle stereotiepe
kenmerken: kroeshaar, dikke lip
pen en slavenoorbellen. Dat is
geen plotselinge verandering,
maar een verandering die we ge
leidelijk hebben doorgezet. Als
bedrijf beweeg je mee met de sa
menleving."
„in het Amsterdamse filiaal wordt
hard aan een luxe winkelbeeld ge
werkt. Eén van de vernieuwingen
is een vergulde versie van de
klimpieten die al decennialang
het atrium sieren. De keuze voor
een 'gouden' klimpiet onder
streept de ontwikkeling naar een
luxe winkelbeeld. Net als voor
gaande jaren hebben we geen
zwarte pieten meer in het assorti
ment en/of op verpakkingen. Tij
dens sinterklaas-events volgen
wij het beleid van de desbetref
fende gemeente. In Amsterdam
kan er een 'roetpiet' zijn, en el
ders een zwarte piet."
„Zwarte Piet is onderdeel van de
sinterklaascultuur en je treft 'm
daarom in verschillende vormen
bij ons aan. Uiteraard kan er ook
gekozen worden voor producten
zonder afbeelding van Piet. Dat
culturele gebruiken rondom het
geliefde sinterklaasfeest ook
kwetsend kunnen zijn, vinden we
oprecht vervelend. Want nu kun
nen we het helaas niet voor ieder
een goed doen. Zoals je van 'een
goede buur" mag verwachten hou
den we uiteraard, waar mogelijk,
rekening met lokale voorkeuren.
Bedrijfsleiders mogen zelf bepa
len of ze etalage of winkel met
Zwarte Pieten versieren."
„Zoals u wellicht zal begrijpen,
mijden we de 'pietendiscussie'
het liefst. Je doet het nooit voor
iedereen goed. In onze schappen
zult u vast nog wel pietjes tegen
komen. Op verpakkingen etce
tera. Soms heeft de leverancier
daar zelf al een sinterklaasje van
gemaakt. Kort gezegd: wij volgen
de markt. Sinds dit jaar hebben
we aan het assortiment chocola
deletters ook blauwe (bubble-
gum), roze (aarbei), gele (banaan)
toegevoegd, maar, nee, dat heeft
met discussie niks te maken."
„We gaan bij La Place qua assorti
ment en communicatie meer de
nadruk leggen op Sinterklaas en
veel minder op de pieten. Dit be
tekent niet dat we helemaal geen
pietjes meer verkopen. We ge
bruiken onze materialen van vo
rig jaar om de winkels aan te kle
den, omdat het bestellen van ma
terialen maanden duurt. Met de li
ve pieten in de winkel spelen we
in op het Sinterklaasjournaal. De
ze pieten kunnen we tegen die
tijd instrueren hoe ze zich moe
ten kleden en schminken."
