4
In 1997 vluchtte Hyenseo Lee
16 NIEUWS
Eric van 't Zelfde veranderde, niet zonder slag of stoot,
een afvoerputje in één van de best presterende scholen.
Wie is Eric van
't Zelfde?
Deze populatie leerlingen naar
een hoger niveau tillen vergt extra
lesuren en leraren met oneindig
veel 'IQ, F. Cf en Accu', die hun pri-
véleven verwaarlozen door ontel
bare overuren te draaien. En dat
soort wondermensen zijn bijna
niet te vinden, merkt Van 't Zelf
de. In het boek is te lezen hoe de
meest onconventionele rector van
Nederland maandenlang tever
geefs zijn bestuurders waar
schuwt voor de ongezond hoge
werkdruk. Budget voor een oplos
sing is er niet en vlak voor de zo
mervakantie stort Van 't Zelfde
zeifin, in zijn kantoor. „Ik begon
te zweten als een gek, stond op,
greep naar mijn borst en werd dui
zelig. Ik kon niets anders doen
dan blijven zitten tot de pijn weg
ging", schrijft hij.
Zijn hart blijkt op hol geslagen.
Collega Martin, die zijn directeur
naar het ziekenhuis brengt, hoort
een dag later van zijn eigen arts
dat ook hij niet meer mag werken
door gezondheidsproblemen. De
rest van het personeel valt volgens
Van 't Zelfde uit elkaar van ver
moeidheid.
Kachels kapot
De financiële situatie van de
school is 'onverantwoord slecht',
stelt hij. 'Funest voor de kinderen'
en 'onethisch' tegenover perso
neel. Soms moet hij zwangere leer
krachten ontslaan. Kachels en toi
letten zijn kapot, geld voor een
loodgieter is er niet. Onder meer
door de 400.000 euro die de Hugo
de Groot jaarlijks moet afdragen
aan bestuurskoepel BOOR is er
niet eens geld voor honderd stoel
tjes van 12 euro per stuk en zijn de
leerlingen tijdens de pauzes me
rendeels aangewezen op de grond.
De woedende Van 't Zelfde, in
middels voor zijn nachtrust afhan
kelijk van slaappillen, is het ge
brek aan steun zat en kondigt zijn
ontslag aan als de overheid dit
schooljaar niet radicaal koers wij
zigt. „Ik vind dat ik directeur
moet kunnen zijn van een school
zonder dat het systeem met zich
meebrengt dat ik mijn mensen
moet uithollen om de leerlingen
succesvol te laten zijn", zegt hij.
Tegelijk is het de vraag hoeveel
BOOR nog bereid is te incasseren
van deze werknemer. Door velen
wordt Van 't Zelfde gezien als een
van de meest tot de verbeelding
sprekende onderwijsvernieuwers,
maar zijn bestuurders kunnen
vaak slechts geschrokken kijken
naar de bizarre acties van hun
meest eigenwijze werknemer.
Zo onthulde deze krant in het
voorjaar dat Van 't Zelfde een
sponsordeal a 300.000 euro had ge
sloten met een softwarebedrijf.
Een uniek akkoord waardoor de le
ge magen van leerlingen uit arme
gezinnen op school kunnen wor
den gevuld en de docenten be
loond, maar ook een deal die niet
vooraf werd overlegd met de
BOOR-bestuurders.
Het bestuur van BOOR wil
niet inhoudelijk reageren op de
aanklacht in boekvorm van hun
medewerker Van 't Zelfde. „Het is
zijn boek, zijn ervaring, waarvan
wij zeggen: veel succes ermee."
Hallo. Welkom.' Meer
dan deze twee woor
den heeft een vluch
teling niet nodig, vol
gens Hyeonseo Lee
(34). „Het zijn woord
jes die misschien betekenisloos lijken.
Maar ze geven een vluchteling de kracht
om vooruit te kijken."
Hyeonseo weet het uit ervaring. In
1997 ontvlucht ze het extreem gesloten
Noord-Korea en in de jaren daarna is er
nergens iemand die haar welkom heet.
Ze schrijft er over in haar boek Het
meisje met de zeven namen en is even in Ne
derland om er over het boek te vertellen.
In haar geboorteland is Hyeonseo getui
ge van onderdrukking en hongersnood.
Op haar zevende ziet ze hoe iemand pu
bliekelijk wordt geëxecuteerd. Ze leert dat
het leven in de dictatuur draait om cor
ruptie en het hebben van connecties. „De
twijfel sloeg toe. Was dit land inderdaad
de beste plek ter wereld zoals ons dat al
tijd werd verteld?"
„Mensen weten dat Noord-Korea lijdt
onder dictatuur. Ze vragen waarom de be
volking niet in opstand komt. Ze realise
ren zich niet dat Noord-Koreanen het
meest gehersenspoelde volk te wereld is.
We zijn al zeventig jaar van de buitenwe
reld afgesloten. We hebben nooit ge
proefd van de vrijheid en democratie. Ik
leerde dat de Noord-Koreaanse leider God
was. Dat hij zo groot is dat hij zelfs niet
naar de wc hoeft. Dat hij via de regenbo
gen van berg naar berg loopt en rijst kan
maken van zand. Ik leerde dat de hele we
reld tegen ons is."
Inmiddels weet ze beter. „Niemand
geeft om Noord-Korea. Geen enkel land
bedreigt ons. Mensen weten niet eens
waar Noord-Korea ligt als je ze vraagt het
land aan te wijzen op de kaart."
„Vanuit mijn woonplaats Hyesan keek
ik over de grensrivier richting China. De
straatverlichting deed het er altijd terwijl
de stroom bij ons voortdurend uitviel. Al
tijd weer spookten dezelfde vragen door
mijn hoofd: is het erger dan mijn land, zo
als het me altijd is verteld? Of is daar het
In het boek Superschool, dat
vandaag uitkomt, klapt Eric
van 't Zelfde in niets verhul
lende termen uit de school
over de moeizame relatie met de
politiek, zijn bazen en collega-di
recteuren. In geuren en kleuren
beschrijft de directeur hoe hij
keer op keer, in zijn ogen noodge
dwongen, interne afspraken en
zelfs wetten met voeten heeft ge
treden om zijn doel te bereiken.
Zijn motivatie: de Hugo de
Grootschool staat in de achter
standswijk Charlois, 98 procent
van de leerlingen is 'risico-geïndi
ceerd'. Juist deze leerlingen zijn
volgens Van 't Zelfde afhankelijk
van de springplank die goed on
derwijs kan zijn. Zijn doel: een
school creëren waar deze kinde
ren van kleuter- tot examenklas
onder één dak excellent les krij
gen. Dat fenomeen wordt ook wel
een 'superschool' genoemd.
Die staat er om bureaucratische
redenen nog niet, maar de resulta
ten van de Hugo de Grootschool
zijn alvast verbluffend. Afgelopen
schooljaar slaagden alle vmbo-, ha
vo- en vwo-leerlingen in één keer.
Maar dat niveau zal weer instor
ten, de school wankelt. Het geld is
op en het personeel 'uitgehold',
zegt een moegestreden Van 't Zelf
de.
De directeur schetst in zijn
boek niet alleen een beeld van een
jaloerse, noodlijdende onderwijs
wereld in Rotterdam, maar ook
van de gitzwarte thriller die zich
afspeelt op zijn middelbare
school. Op advies van de politie
hangt er een camera in zijn kan
toor, gesprekken worden er opge
nomen. Onder het bureau van
Van 't Zelfde is een hamer ge
plakt, een wapen in geval van zelf
verdediging.
Overdreven? Niet op basis van
wat de schooldirecteur zegt mee
te maken. Een leerling kreeg op
een schooltoilet een pistool in de
mond geschoven door medescho
lieren. Van 't Zelfde vond zichzelf
terug in een hotel, onderhande
lend met een criminele bende
over de vrijlating van een in de
prostitutie beland meisje. Leerlin
gen 'verdwenen' tot op de dag van
vandaag. En in de aula werd een
jongen ernstig mishandeld. „Soms
houd ik me op één dag bezig met
zowel de vraag 'Is er genoeg geld
om met de gymnasiasten op excur
sie naar Leiden te gaan?' als 'Hoe
gaan we om met de moord op de
moeder van een leerling?'",
schrijft Van 't Zelfde, die geregeld
persoonlijk bewaakt wordt.
De tot docent Engels opgelei
de Eric van 't Zelfde begon in
2009 aan de Hugo de Groot
school. De school presteerde
belabberd en trok nauwelijks
nieuwe leerlingen aan. Hij
ontsloeg 34 docenten en nam,
tegen de leerplichtwetgeving
in, in één schooljaar afscheid
van 109 'foute' leerlingen. Hij
legt de lat voor docenten én
leerlingen extreem hoog. Het
werkt: het leerlingenaantal is
verdubbeld en de prestaties
zijn gestegen van dramatisch
naar topniveau. Zijn aanpak
wordt hem niet altijd in dank
afgenomen. Andere Rotter
damse scholen worden opge
zadeld met leerlingen die niet
welkom zijn in Charlois en
zien door de groeiende popu
lariteit van de Hugo de Groot
school hun eigen leerlin
genaantal dalen.
Directeur 'superschool'
ligt op ramkoers
door Cerben van 't Hof
Eric van 't Zelfde,
schrijver Superschool
foto Arie Kievit
door Jitske-Sophie Venema
Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un.
Hyeonseo Lee leerde dat hij God was.
foto Reuters
