In je
op
naar
Voor het eerst in tien jar
SU
iit§
NIEUWS 13
3*
:'X'
f«ïvs
n Dikke v
Danceliefhebber
kan drugs testen
Nobelprijs voor
'redden levens'
TWeede kraan Alphen weggehaald
NFI-baas raakt
steun OR kwijt
Het bekendste woordenboek
telt ruim 18.000 nieuwe
woorden, 9000 zijn geschrapt.
i{
«vW i '&M
'ü:'.-v;v Ti;;
'•'m®
De vijftiende editie is dikker dan ooit
tevorên en teil ruim 18.000 nieuwe
woorden. Zomérzotje en splitruiter
hebben plaatsgemaakt voor klimaat
ontkenner en onderwaterhypo-
t li eek. 1 ,1
In je stekkerauto op zoek naar een laadpaal Kre
dietcrisis. Comazuipén. Droogtestress. K1 i maatvluch-
teling. Haatprediker. Uit denieu^pwoorden die zijn
opgenomen in het 4880 'bladzijden tellende boek
werk lijkt een donker wereldbeeld op te doemen.
Voor de slechte verstaander, meent hoofdredacteur
Ton den Boon, want voor de ontwikkeling van de
taal zijn die ontwikkelingen alleen maar goed
nieuws.
„Taal is een spiegel van de tijd"; stelt de man die
al 25 jaar de canon Van de NIederlandse taal samen
stelt. „Sinds 2006 staat het kljfh^at op de kaart door
de film An Inconvenient Truth van Al Gore. Dat heeft
veel nieuwe woorden opgeleverd tiié de zorg voor
het klimaat tot uitdrukking brengen. Het heeft ook
een vergroening van de taal met zich meegebracht:
we gaan nu in onze stekkerauto op zoek naar een
laadpaal. Dat is het mooie van het Nederlands; de
taal laat zich heel gemakkelijk boetseren in handen
van de gebruikers." 1 1
Nu al die taalgebruikers massaal op social media
actief zijn, kunnen oök termen al^ twitteren, liken,
appen en tinderen niet ontbreken in de vijftiende
druk. Daarmee sluipt onvermijdelijk het Engels die
per ons taalgebied in. Geen verloedering van het Ne-
'V- il'
wm
^^5
derlands, volgens Den Boon, want wij geven er toch
onze eigen draai aan. „Neem downloaden, dat heb
ben wij afgeleid van to download. ïylaar in sommige
kringen wordt Happen jdownloaden gebruikt om aan
te geven .datjégeld gaat pinnen. Zo krijgt het een
heel andere betekenis." Alleen de nieuwe woorden
die laiiger dan een komkommertijd beklijven, verdie-
nen.een plek in de Dikke Van Dale.
Zo staat het woord verdonkhuwelijk er niet in,
omdat fiet woord slechts kortstondig - in de tijd dat
Rita Verdonk minister van Vreemdelingenzaken was
- de gemoederen bezighield. Te kort om de tand des
tijds te doorstaan. „In de papieren versie staat alleen
bezonken talig erfgoed; woorden die echt in de taal
zijn ingedadld Dat/brengt met zich mee dat woor
den die nooit meer worden opgeschreven of uitge-
sproken,. verdwijnen.
Er zijn er deze keer bijna 9000 geschrapt. Snuister-
geld, ooit van gehoord? Of splitruiter? Grutterskost-
je? „Hét is een gerecht van producten die je bij de
grutter kocht, zoals gort en grutjes, niet bepaald een
culinair hoogstandje. Het woord grutter blijft overi
gens in het woordenboek staan, dat kent iedereen
nog."
Oud maakt plaats, voor nieuw, een vaststaand ge
geven vOor een levende taal. Maar hoe nieuw zijn
woorden als Twitter en kredietcrisis anno 2015 nog?
We gebruiken ze yoor ons gevoel alweer eeuwen.
Met andere woïirden: pasteen papieren woorden
boek nog bij dezè tijd? Den Boön: „We hebben nog
Veel mensën blij gemaakt met deze nieuwe editie.
Door erin te bladeren vind je informatie waar je niet
naar op zoek was. Dat is de toverstokfunctie van het
woordenboek."'
Het zou best kunnen dat dit de laatste papieren
Van Dale is, maar dan is het taaiinstituut goed voor
bereid op het digitale tijdperk. Online bestaat het
woordenboek sinds 2006. „De digitale versie verver
sen we* elk halfjaar en daar zijn alle nieuwe woorden
meteen te vinden."
BEROEMDHEDEN MET EI£EN INSECT
;ifevv
u - 'wh WM
De ondernemingsraad van het Ne
derlandse Forensisch Instituut
(NFI) heeft het vertrouwen in di
recteur Reinout Woittiez op
gezegd. Woittiez is pas sinds sep
tember vorig jaar directeur van
het NFI. Het instituut is cruciaal is
voor de forensische opsporing in
Nederland, van cybermisdaad tot
MHi7-ramp. Volgens het harde
oordeel van de or is de onderbou
wing van het door Woittiez ge
voerde (bezuinigings)beleid onvol
doende. De raad vindt dat er niet
genoeg zekerheid is dat de bezuini
gingen worden gehaald en stelt
dat de 'wetenschappelijke integri
teit en objectiviteit van het insti
tuut onvoldoende zijn geborgd'.
Tijdens het Amsterdam Dance
Event (ADE) volgende week in
Amsterdam is dit jaar extra aan
dacht voor de gezondheid en vei
ligheid van de bezoekers. Ze krij
gen voorlichting over de gevaren
van drank- en drugsgebruik.
Danceliefhebbers kunnen op elke
dag van het evenement, van
woensdag 14 tot en met zondag 18
oktober, drugs laten testen op een
speciale locatie aan de Keizers
gracht. Verder wordt via websites,
social media en het ADE-informa-
tieboekje zowel in het Nederlands
als Engels informatie verstrekt
over veilig feesten. Tijdens ADE in
2014 kwamen drie bezoekers om
het leven door drugsgebruik.
Drie wetenschappers uit Ierland,
Japan en China hebben de Nobel
prijs voor Geneeskunde toegekend
gekregen, voor hun onderzoek
naar nieuwe therapieën tegen
door parasieten veroorzaakte infec
tieziekten. De Ier William Camp
bell en Satoshi Omura uit Japan
krijgen de helft van de prijs 'voor
hun ontdekkingen naar een nieu
we therapie tegen infecties veroor
zaakt door parasieten'. De andere
helft gaat naar de Chinese Youyou
Tu voor haar ontdekkingen ten be
hoeve van een nieuwe therapie te
gen malaria, maakte het Nobel
prijscomité gisteren bekend. „Met
de ontdekking van het middel zijn
miljoenen mensenlevens gered."
DINSDAG 6 OKTOBER 2015
i! 'i.<
wt/Mï
"•'jSjv-'i»;#;.; ""'f«
l'r ;'V I'.uiïMm.. Ji'-; MM HEB
'n
A
iijf -Mh
door Heieen Boex
..'/..Vir-ïU-;::. ......v..;,..
't 'V.' 'zïj$
r
Agra Schwar-
zeneggeri
De Beyoncévlieg, opgeno
men in de nieuwe Van Dale,
is een paardenvlieg met
gouden kont die zijn naam
te danken heeft aan het im
posante achterwerk Van de
Queen of R&B.
Een beetje beroemdheid
heeft zijn éigen insect
.1 V<:'. JjywMj
Gnathia Marley De bloed
zuigende vlsparasiet kreeg
de naam van Bob Marley,
omdat het diertje net zo bij
de Caraïben hoort als de
reggaezanger.
\y.\> 'V |i,« :/.:l .1 v
Pheidole Harrisonforc Deze
mier uit Centraal-Amerika
draagt de naam van Har-
rison Ford, omdat hij iich in
zet voor natuurbehoud.
Agra Schwarze Ke
ver vernoemd naar kracht
patser Arnold Schwarzeneg
ger, vanwege de gespierde
bouw van het beestje
Aleiodes Shakir: Wespen
soort die de rups waarop
hij parasiteert laat schud
den en heupwiegen als de
burkdansende Shakira.
Hyl Als dank voor
zijn inzet voor het tropisch
regenwoud werd een boom
kikker naar Sting ver
noemd.
AMSTERDAM
STOCKHOLM
DEN HAAG
ALPHEN AAN DEN RIJN. Bergers hebben gisteren in Alphen aan den Rijn de
tweede van de twee hijskranen geborgen die op 3 augustus waren omge
vallen. Eerst is de mast van de onderwagen losgesneden. Vervolgens zijn
beide onderdelen op een ponton getakeld, foto Jerry Lampen/ANP
