Vuulte
In liefdevolle herinnering
ZEELAND 13
Karin van Dongen gaf haar verdriet om
het overlijden van haarvader Jan pas laat
de ruimte. „Het is voor mij te groot."
overlijden familieleden in, hield een
toespraak bij de druk bezochte crema
tie en stootte verder gewoon door. Ze
raakte na een paar maanden haar
baan kwijt, verhuisde met zoon Jimi
(nu vijfjaar oud) van Goes terug naar
Zierikzee om dichter bij haar familie
te kunnen zijn en probeerde alles uit
het leven te halen. „Ik ben extreem
leuke dingen gaan doen."
Met de nadruk misschien op ex
treem. Als ode aan haar vader besloot
Karin bijvoorbeeld de Mont Ventoux
te beklimmen. „Mijn ouders waren
daar geweest en mijn vader vond het
daar heel mooi. En ik kon gelijk geld
voor de kankerstichting ophalen."
Met nog maar enkele maanden voor
bereidingstijd te gaan, begon ze te
sporten en te lopen. „Ik hoorde hem
in mijn hoofd gewoon mopperen: 'je
bent niet goed bij je verstand'." En
ook daarin bleek Karins vader gelijk
te hebben. Want ze haalde de top
van 'dat kreng van een berg' en sleep
te een prachtbedrag voor KWF-Kan-
kerbestrijding binnen. „Maar het los-
Jan van
Dongen
te voor mezelf niets op. Ik miste hem
enorm en daar kon ik niet mee om
gaan. Dus had ik daar ook niet de ont
lading die ik had verwacht."
Boos was Karin tot in het diepst
van haar ziel. Tuurlijk, ze realiseert
zich goed dat doodgaan bij het leven
hoort en dat dat soms veel te vroeg
gebeurt. „Maar accepteren kon ik het
niet. Ik vond het zó niet eerlijk.
Tweeënzestig jaar, z'n hele leven
hard gewerkt. Zo'n leuke opa, die vol
op genoot van dat mannetje van me
en dan pats, boem. Het ging er bij
mij niet in." Karin zocht hulp en
kwam op de PAAZ (de psychiatri
sche afdeling) in Vlissingen terecht.
Ze hoopte aan een time-out van
twee weken genoeg te hebben, maar
verbleef er uiteindelijk vijftien we
ken. Op dit moment heeft Karin nog
steeds -naast medicatie- vier dagen
in de week therapie. „De boosheid is
er nu wel af en ik besef ook dat dit is
wat het is. Als ik bij mijn moeder
thuis kom verwacht ik niet meer dat
hij op de bank zit. Maar ik mis hem
nog steeds heel erg. En niet alleen
omdat hij mijn rommel opruimde of
mijn papieren invulde. Maar het feit
dat hij er niet meer is, dat is voor mij
gewoon te groot."
Beetje bij beetje knokt Karin zich
een weg terug, met haar vader in ge
dachten. „Hij heeft een strijd gele
verd, dat is immens. Ik denk dat ik
het leven wel steeds meer ga waarde
ren, juist omdat hij het heeft moeten
laten. Iemand heeft me ook eens ge
zegd: jouw vader heeft jou dit leven
gegeven. Daarom moet je dit leven le
ven, in plaats van stil te staan. Die
kwam wel bij me binnen, die onthou
ik wel. Maar het is bij mij een strijd
die wat langer duurt."
Wat haar vader haar in het leven
gaf, koestert Karin ondertussen elke
dag. „Zijn onvoorwaardelijke liefde
en steun. Ook in zaken waar hij het
écht niet mee eens was. Al stond hij
er r8o graden anders in. En toch was
hij er dan voor me, zonder daar later
weer op terug te komen. Daarvan
heb ik geleerd dat onvoorwaardelijke
liefde bestaat."
Ze bedwong de top van
de Mont Ventoux voor
hem, maar Karin van
Dongen uit Zierikzee
zag na het overlijden
van haar vader Jan van
Dongen op 15 december 2013 ook
heel diepe dalen. Haar vader was
haar vangnet en nu was hij weg. „Het
is het eerste wat ik zei na zijn overlij
den: 'Wat moet ik nu?'. De wereld
voelde een stuk onveiliger."
Want hoe vaak had hij er wel niet
voor haar gestaan. Bij ontelbare ver
huizingen liep hij te sjouwen en te
klussen. Of hij schepte orde in de
chaos die zijn dochter creëerde, in fi
nancieel of ander opzicht. „Dan
kreeg ik wel een preek, maar hij regel
de het wel. Papa was geen prater, ze
ker niet over emoties. Maar als het er
op aan kwam, stond hij er altijd."
Een planner was Jan, een regelaar.
Met een duidelijke eigen mening.
„Als je samen iets ging doen, moest
het op zijn manier. Aan het einde
van het verhaal had hij dan meestal
nog gelijk ook. Dat was wel een beet
je jammer", grijnst Karin. Want ook
bij haar zit er een stevige kop op. „Ik
ben ook iemand die mijn eigen ding
doet. Dat kon tot heftige discussies
leiden, maar daarna was het weer
okay. Even knallen, soms een paar we
ken stilte en dan was het gewoon
weer goed."
Jan van Dongen was een actieve
man. Kraanmachinist van beroep,
penningmeester bij de voetbal en
een levensgenieter. Met Karins moe
der Sjoukje trok hij er regelmatig met
de caravan op uit. Zijn dochters Loes
en Karin met complete reisschema's
bestokend. „Ik ben heel chaotisch, hij
was heel netjes en strak." En hij wist
veel, over van alles en nog wat. „Je
kon voor alles bij hem terecht. Want
behulpzaam, dat was hij ook." Toen
bij Jan darmkanker werd geconsta
teerd, kon Karin daar niet zo goed
mee uit de voeten. Haar vader was
geen prater, maar zij blinkt evenmin
uit in gesprekken over gevoelens. „En
tot iemand zijn laatste adem uit
blaast, blijft het ook een beetje een
onrealistisch ding." Ze lichtte na zijn
Streektaal
Wulder in de West'
oek van Schou-
wen-Duveland 'n
mooi bos. Vroeher
eête dat Domeinen, noe is 't de
Boswachterie. Je kan d'r eêl goed
loape in fletse. As ons d'r gae flet
se motte m'n wè 's ofstappe, want
't gae op sommigte plekken steil
nae bove. Ok vó de paeren is t'r 'n
speciaol paerepad. Somtieds 'ore
d'r zaalfs wedstrijden g'ouwe in
me bin noe aomè an't ofwachten
of die lui daevö motte gae betaele.
Want Staatsbosbeheer krieg min
der centen van 't Rijk in 't mot
toch aarhest vandaene komme.
Dust ze bin noe an't verzinnen oe
of ze de aarme vereênehiengen
nog aarmer kunne maeke. Ik 'oöre
d'r a 'n stuitje niks mi van.
Jaeren elee bin d'r ier in de
West'oek zö'n nehentigduzend
sprietjes bie'eplant. D'r most 'n
klimaatbos komme. Daer is noe
nog aoltied nie zó aarg vee van te
zien, want ze de sprietjes in de
verkeerde tied eplant in meer as
d'n elt is dood ehae. M'n d'r
vreêd om gelache, want je zou
dienke dat dae toch de maansen
zitte die aoles van planten wete,
ma neênt dust. Ze gaeve d'r ok nie
om, dat de sprietjes nae 'n stuitje
agheêl nie mï te zien waere van
de vuulte. Die maansen van de
netuur kenne ok gin vuulte. Dat is
enkelt weg'eleid vö de maansen
die 'n ofje in vö de boeren. In
vroeher moste die d'r eêl goed vó
zurhe, dat 'r bevobbeld gin distels
op 't land stienge, anders krehe ze
'n boete, 't Was de maalkdistel, dü
de boeren stekelmaalk-riet ge
noemd. Noe, in 't klimaatbos
stieng 't volop in de
netuurvereênehienge was t'r
dienk ik blie mee, want ze liete ao
les gewoon stae. 't Zaed dee varre
wegt over 't land waoie in de boe
ren waere d'r netuurlijk agheêl
nie blie mee. Die toe 'n nieuw
woord bedocht: milieuvuulte.
Jao, ze waere vroeher ok a nie
blie mit vuulte, a kende ze 't aole-
maele in aode ze d'r dikkels de
mooiste naemen vó. Ik dienke nie,
dat 'r tehenwoordig nog fluitjes ge-
maekt 'ore van 't fluitekruid, dat
zó mooi bie ons staet te bloeien in
't voorjaer, ma iedrendeên weet
dat 't toeters bin. In de boeren ao
de 'n uutdrukkieng over de 'wilde
haver" in over de herik: oót is d'n
boer z'n dood, errik is d'n boer z'n
werrek.
Wulder bin ok 'n bitje groös op
ons of. In 't voorjaer stae d'r a vee
paeszotten in alyssum de boel
geel te kleuren. Ma toe dat bure
kwam kieke aod'n 't over "stien-
kers".
Ik ao 't nog nie zó emorke, ma
toe dee ik 't toch wè ruke. Ik
zaalf vee waark in 't of dü dat ver
rekte zevenblad. Ik an 'n tuun-
man evrohe wat of ik d'r tehen
kon doe in ie zei: ver'uze. Dat doe
m'n toch ma nie. In as ik eerlijk
mot weze geniete de vrouwe in ik
ke toch eêl vee van vuulte as ons
gae kuiere. Want m'n aode de
ouwe opleidieng an de kweekscho-
le vo meester in juffrouw in dae
deeje m'n "botaniseren". In as ons
noe wandele stae m'n taalkes stil
bie 'n plante om te kieken wat of
't is. In dan zaahe m'n koeieblom-
me bie 'n madeliefje in puteblom-
me bie 'n boterbloem. In dan bin
ons eêl blie, ok a doe m'n twi keer
zó lank over ons rondje. Minder
blie bi m'n mit aole vuulte in 't
naejaer uut 't of. Dan bin de groe
ne containers gauw vol. julder
dat ok?
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 2015
Ook was Jan van Dongen een levensgenieter.
12 mei 1951
15 december 2013
Hebt u ook mooie herinneringen aan
een dierbare, die is overleden?
We willen uw verhaal graag delen in
onze rubriek 'In liefdevolle herinnering'.U
kunt contact opnemen met Ab van der
Sluis: 0118 - 434003, chefnieuws@pzc.nl
In deze rubriek praten mensen over verlies,
rouw en hoe het leven verder gaat.
Jan van Dongen regelde veel voor zijn dochter Karin.
door Esme Soesman
door Henk Blom
Beluister de gesproken rubriek op
www.pzc.nl/streektaal
