over het Sloeweg-fïasco
ZEELAND 11
Zorg dat je weet wat een groot project is. En wat
zijn de spelregels? In Zeeland weet niemand dat.
Als provinciebestuurder kun je problemen niet
snel genoeg aan Provinciale Staten melden
En nu? Hoe te voorkomen dat het
onderzoeksrapport in een bureaula verdwijnt?
Ans Hoenderdos
George van
Heukelom
Bob Roelofs
Kees van Beveren
3 Aanvankelijk werd de Sloeweg niet aange
duid als een groot project. „Waarom
niet?", vroeg commissielid Rutger Scho-
nis aan Van Heukelom. „Geen idee", ant
woordde hij. Ook Poppelaars gaf aan dat
niet goed geregeld is wanneer iets
een groot project is. „De Sloeweg was
wel een groot project. Je hebt niet we
kelijks projecten van too miljoen eu
ro. Maar wat je er vervolgens mee
doet richting Provinciale Staten is
niet helder gedefinieerd." Dat beaam
de Schönknecht. „Het is nu niet dui
delijk wanneer iets een groot project
is of kan worden."
In 2014 is wel een ambtelijk hand
boek projectmatig werken vastgesteld, maar Van
der Togt gaf aan dat de daarin vastgelegde proce
dures voor grote projecten - eigenlijk van meet
af aan - niet zijn bijgewerkt. „Het projecthand
boek is een dode letter."
Zelfs de daadkrachtigste gedeputeerde krijgt het
lastig als hij niet weet wat een groot project is
en welke spelregels daarvoor gelden. Bij de Sloe
weg was dat het geval. Ton Vrijdag noemde vier
criteria voor grote projecten: omvang, budget, ri
sicoprofiel en politieke gevoeligheid. Maak daar
over afspraken en je weet wanneer
je met een groot project te maken
hebt. Van elk project moeten Provin
ciale Staten de scope vaststellen: wat
gaan we precies doen, hoeveel geld
is er voor en wanneer moet het klaar
zijn?
Directeur Ans Hoenderdos van de
r Randstedelijke Rekenkamer gaf er
nog wat tips bij. Zorg dat je een plan
B achter de hand hebt voor als din
gen mislopen, blijf monitoren en vertrouw niet
alleen op de experts van het project zelf. „Je
denkt: het gaat wel goed, want de beste mensen
werken eraan. Maar dat is de grootste valkuil. Or
ganiseer dus je eigen tegenspraak. Haal er des
kundigen van buiten bij."
4 Er ontbreken wel duidelijke spelregels
voor grote projecten, maar niet over de
informatieplicht aan Provinciale Staten
(foto). Dat is door het dagelijks provin
ciebestuur zeifin 2004 vastgelegd in een
'checklist actieve informatieplicht',
maar geen van de ondervraagde
(oud-)gedeputeerden heeft daar
ooit mee gewerkt. Het is gebruike
lijk de Staten te informeren als een
project duurder uitvalt dan afgespro
ken, langer gaat duren, of van opzet
moet worden gewijzigd. De check
list voegt daar nog aan toe dat ook
potentiële, financiële risico's moe
ten worden gemeld. Dus zaten Gede
puteerde Staten fout toen ze op 10 fe
bruari besloten de Staten nog niks te vertellen
over de problemen die zich rond de Sloeweg afte
kenden, ook al was de redenering niet onlogisch
dat ze eerst wilden uitzoeken hoe het precies
zat. Met name de deskundigen van buiten - Sta-
tengrifïier Bob Roelofs van de provincie Gelder
land, directeur Ans Hoenderdos van de Randste
delijke Rekenkamer en Boud Derks, directeur
projecten en vastgoed van de provincie
Noord-Brabant - benadrukten dat je niet snel ge
noeg openheid van zaken kunt geven.
Roelofs: „Het moet al snel een ge
meenschappelijk probleem worden,
dan denkt iedereen mee over oplossin
gen. Dat is de democratie ten voeten
uit." En Derks: „Het project is van de
Staten. Als je daaraan gaat morrelen,
moet je met je plasje naar de dokter."
Achteraf bezien vinden Gedeputeerde
Staten dat ook.
„Desnoods meld je maar dat er niets
te melden valt", zei Schönknecht giste
ren zelfs. Dé spil in de contacten tussen de Sta
ten en het dagelijks provinciebestuur is de com
missaris van de koning, onderstreepte Roelofs.
„Als voorzitter van GS én PS speelt hij een crucia
le rol."
Eind oktober hoopt de onderzoekscom
missie Sloeweg haar bevindingen te pre
senteren. Naast de voorgaan
de vier conclusies mag ten
minste nog een vijfde wor
den verwacht: hoe zorgen we ervoor
dat er na het debacle met de Sloeweg
echt iets verandert? Deels is dat al ge
beurd. De nieuwe verantwoordelijk
gedeputeerde Harry van der Maas
nam twee weken geleden tijdens een
commissievergadering uitgebreid de
tijd om de Staten tot in detail te infor
meren over de jongste ontwikkelin
gen, tot en met het stutten van een viaduct aan
toe, omdat nog niet duidelijk is wat de financiële
zoekscom- consequeni
igen te pre- wateren sn
consequenties zijn. Maar goede bedoelingen ver
wateren snel en onderzoeksrapporten belanden
wel vaker in een bureaulade.
In het rapport zal dus een aanbeve
ling komen dat de Staten het dage
lijks provinciebestuur moeten opdra
gen duidelijke richtlijnen te formule
ren over wat een groot project is en
hoe je daarmee om moet gaan. Daar
aan is behoefte, erkende
Schönknecht gisteren. „We moeten
heldere kaders afspreken die we
voortaan volgen. Dat moet routine
worden. Dan kun je er als Statenlid
op vertrouwen dat de informatie die je moet heb
ben ook komt."
EN DIT WAREN DE OPMERKELIJKSTE UITSPRAKEN
Haar uitspraak is een reactie op
het verhaal van Toine Poppelaars
dat de provincie 100 miljoen euro
beschikbaar had, terwijl de kos
ten voor de Sloe- en de Tractaat-
weg aanvankelijk rond de 80 mil
joen euro werden geschat. Daar
door werd gedacht aan een luxe
weg, met brede tussenbermen.
Maar volgens Hoenderdos was
dat het moment geweest om mo
gelijke risico's in te schatten.
De oud-gedeputeerde pleitte voor
een duidelijke scheiding van de
bestuurlijke rol van het dagelijks
provinciebestuur en de kaderstel
lende en controlerende rol van
Provinciale Staten. Volgens hem
hebben Statenleden nogal eens de
neiging op de stoel van de gedepu
teerde te gaan zitten. „Als je te
vaak zegt 'Weet u wel wie er hier
de baas is?' geef je aan dat je er
zelf niet lekker in zit. Dan kweek
je wantrouwen en krijg je een ver
krampt college."
Probeer het aantal besloten verga
deringen en geheime stukken tot
een minimum te beperken, be
toogde de Statengriffier van de
provincie Gelderland. Sommige
informatie is bedrijfsgevoelig of
persoonlijk en wordt daarom in
vertrouwen gedeeld. Maar ge
heimhouding kan Statenleden
ook monddood maken en de de
mocratische discussie schaden.
Op 10 februari meldde de toenma
lige gedeputeerde zijn collega's in
het dagelijks provinciebestuur dat
er problemen waren met de Sloe
weg. Besloten werd daarover nog
niks tegen de Staten te zeggen -
die drie dagen later vergaderden -
maar eerst met hulp van een task-
force te kijken of er geen oplossin
gen waren zonder het budget van
58 miljoen euro te overschrijden.
Twee maanden later bleek het ter-
kort minstens 19 miljoen te bedra
gen.
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 2015
en hoe kan het beter?
O b tr
25k.
5
Juist als de zon
schijnt moet je aan
een paraplu denken'
Geheimhouding is
de doodsteek voor
de democratie'
'Toen is in GS
gezegd: 'We zijn niet
alleen aangesteld
om problemen te
melden maar ook
om ze op te lossen."
'Ik zei wel eens
tegen de Staten: 'Daar
gaan jullie niet over.'
Nou, dan werd er
gekeken alsof ik een
bom gooide. Toch is
het zo'.
