Als kippen last hebben
van broekoarigheid
U en uw fruitoogst
BUITEN 17
Op 't erf
Ze 'eit een humeur az 'n
broeiziek 'oen', zeiden
we vroeger: ze heeft
een humeur als een
broedse kip. Broeiziek, broek-
oarig, zijn oude Zeeuwse uit
drukkingen voor een kip die
wil broeden op eieren en die
daarnaast of daarenboven, ver
langende en begerig is, om aan
de geslachtsdrift te voldoen. De
ze laatste strofe is de definitie
van Van Dale, die zich houdt
aan het officiële woord 'broeds'.
Een ieder die zich een beetje
oplettend door Moeder Natuur
beweegt, weet welke verande
ringen in gedrag dieren dan
abrupt vertonen. In Zuid-Afri-
ka hebben we eens twee luipaar
den uitvoerig en langdurig kun
nen observeren, omdat de die
ren in ongebreidelde parings
drift minstens een uur lang
over elkaar heen buitelden en
grommend de liefde bedreven.
De normaal gesproken uiterst
schuwe dieren waren zich niet
eens bewust van de mensen in
hun buurt en gingen gewoon
hun gang alsof ze de enige we
zens op aarde waren.
Met de gewone Zeeuwse kip
is het ook een beetje zo. Als de
broedsheid toeslaat blijft ze op
eens zomaar voor je voeten zit
ten (dat is lastig in vele situa
ties), ze maakt vreemde klok
kende geluiden, zet haar veren
op, en loopt om de haan heen.
Vervolgens gaat ze eieren leg
gen en die bebroeden. Soms
komt dat goed uit, maar meest
al niet; in no time heb je overbe
volking!
D'r zijn vanouds op onze
Zeeuwse erven een aantal tradi
tionele manieren om de kip van
haar 'broekoarigheid' af te krij
gen. Tijdens een etentje hebben
we laatst eens wat methoden
op een rijtje gezet. Daar is de
oude bekende boerenmethode:
de kip vangen, in een oude
mand opsluiten en die aan de
onderste tak van een boom op
hangen. Met een aardig windje
schommelt de mand nogal ta
melijk. Dat werkt ontnuchte
rend en na een nacht in de
mand is alle broedsheid verdwe
nen. En zo niet, dan nog maar
eens een poosje schommelen in
de lucht...
Een andere, wat minder ri
goureuze methode, is het plaat
sen van de kip in een kist zon
der stro maar met deksel, mid
den in een open veld. Bij broeds
heid wil een kip op zacht stro
zitten, lekker warm in een ver
borgen hoekje. Dus na een paar
dagen in zo'n kist is de kip ook
weer 'normaal'.
Nog een andere methode die
op veel erven werd toegepast:
de kip vastpakken, een paar
maal in het water van de put la
ten zakken om af te koelen, en
vervolgens met enig kabaal weg
jagen.
Tegenwoordig weet ik dat de
eenvoudigste en minst brute
methode is: de kip gewoon in
een kist met deksel zetten, op
een natte handdoek. Broeds
heid wordt namelijk veroor
zaakt door de temperatuur van
de 'broedplek'- een deel op de
borst/buik van de kip dat alleen
bij broedsheid tijdelijk een ho
gere temperatuur krijgt. Dank
zij de kennis van onze veteri
nair in de familie krijgen onze
kippen een koude handdoek als
ze het weer eens op de eroti
sche heupen krijgen.
De appels en de peren glimmen u tegemoet op deze pagina. Zo op het
oog ziet de oogst er veelbelovend uit. Nou zegt dat niet alles. Afgelopen
jaar is er heel wat gedoe geweest over de geblokkeerde export naar Rus
land. Afgezien daarvan, ook al blozen de appels, dat wil niet altijd zeg
gen dat ze goed smaken en goed bewaren. Dat zal de tijd uitwijzen.
De kachel gaat weer (bijna) aan. Voor volgende week donderdag 24 sep
tember hopen we op foto's van U en Uw HERFSTGEVOEL. Mooie don
kere luchten, grijze landschappen, verregende fietstochten en wandelin
gen, spiegelende plassen. Upload uw foto's naar www.pzc.nl/buiten of
mail naar buiten@pzc.nl (r MB). Met naam en toelichting graag. En
liefst vóór woensdag 23 september t2.oo uur.
DONDERDAG 17 SEPTEMBER 2015
door Gerard Smallegange
Ontzettend leuk
om zelf appels te
plukken en zeker
van die lekkere!
foto
Anne-Marie van lersel
Félien en Fabièn
plukken bij opa en
oma in Hulst appels
en peren. Twintig ki
lo is de opbrengst,
foto
Manon van Geertruij
De perenoogst in Hoedekenskerke is in volle gang.
foto Marleen Zuidhof
Ook de toppen moeten geplukt worden.
foto Marleen Zuidhof
Lieveheersbeestje in een grote kist met peren.
foto Piet Grim
Bramen plukken in Breezand bij Vrouwenpolder. Lek
ker voor in de vla. foto Jan Adriaanse
Kippen met enig kabaal wegjagen, helpt tegen broedsheid.
Broedse kippen zoeken een warm nest. foto Gerard Smallegange
