NIEUWS 17
ROTTERDAM. In het gisteren verschenen
rapport Living Blue Planet noemen de we
tenschappers overbevissing, vervuiling
en klimaatverandering als de belangrijk
ste oorzaken van de enorme achteruit
gang van het leven in zee. Als we door
gaan zoals de afgelopen veertig jaar, zijn
de oceanen leeg in 2047, zo becijferen de
onderzoekers.
„Het is schrikbarend te realiseren dat
we in één generatie de oceanen wereld
wijd ernstig hebben beschadigd", aldus
de hoofdauteur van het rapport, Carol
Phua van het Wereld Natuur Fonds in
Zeist. „We vangen vissen sneller dan ze
zich voortplanten, vervuilen hun leefge
bieden en vernietigen hun kraamkamers,
zoals koraalriffen, mangrovebossen en
zeegrasvelden."
De onderzoekers namen de bestanden
van 1234 soorten onder de loep, vooral
zeezoogdieren, vogels, reptielen en vis
sen. Ze gebruikten data die tussen 1970
en 2010 zijn verzameld en vergeleken die.
„Niet eerder is zo'n grote steekproef ge
daan", aldus de onderzoekers.
Soorten die belangrijk zijn voor de
commerciële visserij kennen de grootste
achteruitgang, aldus Phua. „29 procent
van de commerciële vissoorten wordt
overbevist. Door met steeds grotere sche
pen steeds dieper te vissen en de kraam
kamers te vernietigen. Voor populaire vis
soorten als tonijn en makreel is het cijfer
ronduit dramatisch: 74 procent is tussen
1974 en 2010 uit de zee verdwenen. Dit
rapport kan worden beschouwd als een gi
gantische alarmbel", zegt Phua.
Door massatoerisme, vervuiling, stij
ging van de zeewatertemperatuur en vis
serij met dynamiet is ook al de helft van
het koraal verdwenen. „Als we zo door
gaan, zullen er in 2050 helemaal geen ko
raalriffen meer zijn", stellen de weten
schappers. „Een kwart van alle dieren in
de oceaan is van zijn voedsel van koraalrif
fen afhankelijk."
Ook mangroven en zeegrasvelden, die
fungeren als een kraamkamer, staan on
der druk. Verder gaat het beroerd met
haaien, zeekomkommers en zeeschildpad
den, die essentieel zijn voor gezonde eco
systemen. Haaien zijn belangrijk omdat
ze zieke en zwakke vissen opruimen.
Maar inmiddels is een op de vier haaien
soorten bedreigd door overbevissing, en
kel en alleen voor hun vinnen. De massa
le visserij op zeekomkommers - vooral in
China een delicatesse - pakt nog desas
treuzer uit.
„Rond de Galapagos en in de Egypti
sche Rode Zee zijn ze al vrijwel wegge-
vist, terwijl ze heel belangrijk zijn
om de koraalriffen gezond te
houden", zegt Phua.
Overbevissing vormt
volgens haar niet het eni
ge probleem voor de ach
teruitgang van het le-
ven in de oceaan. „Tachtig procent van de
vervuiling is afkomstig van het land. Jaar
lijks spoelen tonnen plastic de oceaan in.
Rioleringen komen er op uit, wat voor
al in de gebieden met koralen dramatisch
is. Het koraal verbleekt door de slechte
waterkwaliteit en herstelt zich ook niet
meer. Mensen denken dat de zee bij het
strand begint maar hij begint al op land."
Volgens Phua kan met vangstquota,
het naleven ervan en goede beheersplan
nen veel worden bereikt. „Haringbestan
den herstellen zich binnen drie tot vijf
jaar als de visserij zorgvuldig gebeurt.
Maar bij kabeljauw bijvoorbeeld duurt
het langer. Mensen denken nog steeds dat
ze kabeljauw eten als ze kibbeling hebben
besteld. Maar die vis is al zo schaars dat er
Alaskakoolvis in wordt gestopt."
De vissoorten in de Noordzee en de
Waddenzee staan inderdaad onder druk,
erkent ook Jan Boon van het Nederlands
Instituut voor Onderzoek der Zee
(NIOZ). „Maar ik heb er moeite mee om
te stellen dat zoveel leven in zee wordt be
dreigd", zegt hij.
„Het wemelt in zee bijvoorbeeld van
kleine organismen en die zijn niet in dit
onderzoek meegenomen. En met de schol
en tong voor onze kusten gaat het
prima, al is dat vooral doordat
de visservloot is ingekrom
pen en er tegenwoordig
wordt gevist zonder de he
le bodem om te woelen.
Maar dat het met roofvis-
sen slecht gaat, staat onomstotelijk vast,
blijkt ook uit ons eigen onderzoek."
Het NIOZ heeft al vijftig jaar een fuik
staan bij Texel. „We beschikken dus over
een schat aan gegevens", zegt Boon. „De
Waddenzee was van oudsher een kinder
kamer voor vis en een tankstation voor
vogels. De kinderkamer voor vissen is
het niet meer. Maar vogels gedijen er nog
steeds goed omdat er genoeg voedsel
voor ze is. Het laat zien hoe moeilijk het
is om harde conclusies te trekken over
het leven in zee."
Phua benadrukt dat het leven in zee
veerkrachtig is en zich kan herstellen.
„Maar dan moet de wereld snel maatrege
len nemen om onze oceanen daadwerke
lijk te beschermen." Zo niet, waarschu
wen de wetenschappers, dan wordt de
voedselvoorziening bedreigd. Vooral in
ontwikkelingslanden. „In de gebieden
met koraalriffen zien we gemeenschap
pen die volledig op de visserij zijn aange
wezen nemen. Mensen hebben geen geld
zonder hun voedsel uit de zee. De dieren
zijn hun bankrekening."
Het Living Blue Planet rapport ver
schijnt vlak voordat de Verenigde Naties
de nieuwe doelen opstellen om armoede
tegen te gaan. „Het is heel belangrijk dat
landen het dan ook hebben over de be
scherming van het leven in zee", zegt
Phua. „Uiteindelijk kan de achteruitgang
vooral worden gestopt door de zee met
rust te laten. Daarna kunnen we gaan pra
ten over herstel."
DONDERDAG 17 SEPTEMBER 2015
door Gerben van 't Hof
foto's Dreamstime bewerking Ronald Visser
Doo
assatoe
iling, st
Afname consumptievis
Onder meer makreel en tonijn.
1970 1980 1990 2000 2010
Alle zeesoorten
*1
1970 1980 1990 2000 2010
Bron: Living Blue Planet Report by World Wildlife Fund
2015
2047?
