Antirokersclub: verbied rookruimte in horeca
Susan Wylie wist net op tijd uit een
toren van het WTC te komen. Sindsdien
voelt ze zich niet veilig in New York.
Goede daad
om de vele
slachtoffers
te eren
16 NIEUWS
HERDENKING 9/11
Veertien jaar na de aanslagen in de VS proberen overlevenden en nabe
staanden de herinnering aan de slachtoffers levend te houden.
Deze lunchpauze is
voor Larry. Haar voor
malige baas, die ze
voor het laatst zag
toen hij bij het raam
vol verbazing naar
het vliegtuig in de buurtoren stond
te kijken. Een of twee keer per
maand slaat Susan Wylie (53) rond
het middaguur haar sandwich over
en leidt ze toeristen over Ground Ze
ro, om de hoek van het verzekerings
kantoor waar ze tegenwoordig werkt.
Vandaag vertelt ze twintig bezoe
kers hoe goed ze het kon vinden met
Larry, een van de 176 gezichten op de
poster onder haar arm. Ze houdt halt
in de schaduw van de enige boom
die na n september 2001 levend uit
het puin kwam. Dit, wijst ze, zijn por
tretten van alle collega's die ze nooit
meer terugzag.
Pas drie weken werkte ze bij verze
keraar AON op de 96ste verdieping
van de zuidelijke toren van het
World Trade Center, 's Ochtends de
snellift naar verdieping 77, dan het
'stoppertje' naar 96 - het begon net
routine te worden. Elke dag was ze
dolgelukkig met het uitzicht. Ze keek
tientallen kilometers ver. „Ik voelde
me nederig als ik heel Manhattan
zag. Hoe kon ik zo bevoorrecht zijn?"
Een vliegtuig in haar blikveld veran
derde alles. „Hij kwam recht om mij
af, tot hij plots van richting verander
de, de noordelijke toren in. Ik hoor
het geluid van een vliegtuig dat door
de ruiten breekt nog. De hitte van de
explosie was voelbaar."
Wylie neemt haar publiek mee op
haar route naar buiten. Hoe ze zich
zelf moed in schreeuwde en op elke
verdieping juichte dat ze er wéér een
had gehaald - tot een vrouw haar
maande haar mond te houden. Hoe
een collega naar huis belde om te zeg
gen dat ze oké was en zodra ze op
hing het tweede vliegtuig zich in de
zuidtoren boorde. „Alsof je darmen
eruit werden getrokken."
Het trappenhuis schommelde. Ge
schreeuw volgde. Het gevoel dat God
en haar vroeg overleden broers en
zus bij haar waren. Een man die om
kalmte riep. Hoe paniek werd onder
drukt en iedereen zonder duwen
naar beneden bleef rennen. Het ge-
'lk hoor het
geluid van een
vliegtuig dat
door de ruiten
breekt nog'
bouw uit, op haar hoge hakken, minu
ten voordat de toren ineendonderde.
Hoe ze later die dag gehuld in stof de
metro en de bus naar huis nam, en al
les onwerkelijk voelde, alsof iemand
anders in haar schoenen stond.
„Ik voel het weer als ik erover ver
tel", zegt ze na afloop. „Weinig colle
ga's van toen willen deze rondleidin
gen doen. Ze willen die vreselijke dag
niet herbeleven. Ik doe het wel, om
dat ik het belangrijk vind de slachtof
fers te herdenken. Wat als ik een van
hen was geweest? Dan zou ik willen
dat iemand dat voor mij deed."
De gids wordt omhelsd na de tour,
krijgt schouderklopjes. Eenmaal
vormde een schoolkoor uit Florida
zelfs een kring om haar heen om een
gebed te zingen. Het helpt, nu het
weer rr september wordt. Ze bleef ja
ren thuis op die dag, om de namen
van alle slachtoffers op tv te horen.
Vandaag gaat ze weer naar haar werk,
maar met de deur van haar kantoor
dicht en de livestream van de herden
kingsbijeenkomst aan.
De onrust blijft. Nee, Susan Wylie
kan niet zegen dat ze zich sinds die
dag in 2oor nog echt veilig heeft ge
voeld in New York. Zeker niet nu isla
mitisch terrorisme in Syrië opnieuw
hoogtijdagen beleeft. „Ik loop 's och
tends 1 uur en 10 minuten om op
mijn werk te komen, omdat ik liever
niet te vaak in de metro zit. Als er
nog eens zoiets gebeurt, zit ik in elk
geval niet vast in een trein."
Ze doen boodschappen
voor de bejaarde buur
vrouw, doneren bloed
of stellen voedselpak
ketten samen. Amerika
nen hebben van 11 sep
tember een 'goededa-
dendag' gemaakt. Het is
een initiatief van Jay
Winuk en oud-collega
David Paine. Winuk ver
loor op 11 september
zijn broer, een brand
weerman. „Glenn stel
de zijn leven in dienst
van het helpen van an
deren. Dit is een prach
tig eerbetoon aan hem
en alle andere slachtof
fers", vindt hij. „Het is
een weerspiegeling van
de manier waarop na
de aanslagen werd ge
reageerd: iedereen wil
de helpen." Bijna 3.000
mensen kwamen om.
De National Day of Ser
vice and Remembrance
is na jaren lobbyen offi
cieel ingesteld door het
Witte Huis. Vorig jaar
assisteerden de Oba-
ma's met de aanleg van
een speelplein. Dit jaar
is er extra aandacht
voor kinderen die op 11
september 2001 zijn ge
boren, symbool van
een generatie die de
aanslagen niet heeft
meegemaakt.
Uit onderzoek is be
kend dat in 2013 47 mil
joen Amerikanen 'iets
goeds' deden op '9/11'.
Klanten worden door het bestaan
van een rookruimte verleid toch
een sigaret op te steken, of mee te
gaan met een rokende vriend.
Ook kan de rookruimte nooit hele
maal worden afgesloten, wat ver
spreiding van de rook onvermijde
lijk maakt.
De antirokersclub geeft minis
ter Edith Schippers twee weken
de tijd om tot een oplossing te ko
men. De enige mogelijke oplos
sing is uiteraard de uitzondering
van het rookverbod voor rook
ruimtes te schrappen. Maakt de
minister hier geen werk van, dan
'acht Clean Air Nederland zich
vrij om de staat te dagvaarden'.
De brief is een formaliteit die
nodig is om de bodemprocedure
te starten, zegt Ton Voeten van
Clean Air Nederland. „De dagvaar
ding is al naar de rechter ge
stuurd, de eerste zitting is op 29
september." Voeten hoopt dat de
rechtsgang een einde maakt aan
'de enorme ondermijning van het
rookverbod'. „Het rookverbod
geldt voor elke vierkante centime
ter van de horeca, dat heeft de Ho
ge Raad al eerder bepaald. De wet
moet je helder uitvoeren. In het
verkeer kun je ook niet zeggen: je
mag niet door rood rijden, behal
ve op bepaalde plekken."
Koninklijke Horeca Nederland
verwijst het voorstel, dat een flink
aantal horecagelegenheden zou
duperen, direct naar de prullen
mand. „Veel ondernemers hebben
in een rookruimte geïnvesteerd",
zegt woordvoerder Joris Prinssen.
„Zo is iedereen welkom, zowel ro
ker als niet-roker."
De antirooklobby heeft de staat
eerder, met succes, op de vingers
getikt. De Hoge Raad gaf Clean
Air Nederland gelijk in een proce
dure om de uitzondering op het
rookverbod voor kleine cafés van
tafel te krijgen. Het hoogste rechts
college van Nederland verklaarde
de uitzondering ongeldig, omdat
Nederland in 2006 een verdrag
heeft ondertekend met de Wereld
gezondheidsorganisatie, dat de
staat verbiedt om wetgeving in te
voeren die roken stimuleert.
Het vliegtuig kwam
recht op Susan af
door Karlijn van Houwelingen
De ravage na de aanslagen op de torens van het WTC in New
York op 11 september 2001foto Doug Kanter/EPA
door Heieen Boex
DEN HAAG. Clean Air Nederland ver
klaart de oorlog aan de rookruim
te. De antirokersclub maant de mi
nister van Volksgezondheid in een
brief een einde te maken aan deze
uitzondering op het rookverbod in
de horeca. Het is de start van de
bodemprocedure die Clean Air Ne
derland tegen de staat begint.
