Rijexamen mag voortaan met hulp
van sensoren en verklikkers
Antropoloog De Koning kritisch ondervraagd over partijdigheid
Eerste dag van tien weken durend megaproces brengt
bekende gezichten naar de rechtszaal.
FZC
8 NIEUWS
\Y'
Jordi de J.
VERKIEZING
LEUKSTE PRETPARK
VAN NEDERLAND.
AMSTERDAM. Hatim R. volgt, vanuit Sy
rië, de jihadzaak in de extra beveiligde
rechtszaal in Amsterdam op de voet.
Gisteren begon het tien weken duren
de megaproces, waarin net zo veel ver
dachten moeten voorkomen. R. gaat er
even voor zitten, pakt er wat te drin
ken en te eten bij. Op Twitter tikt hij
in: 'Volg jihadzaak met een zak chips
en ijsthee, wat een poppenkast.'
Tot zo ver het commentaar van Ha
tim, die - saillant detail - toch echt
één van de verdachten in deze mon
sterzaak is. Wat had justitie hem graag
in het gedaagdenbankje in Amster
dam willen zien.
Ook Anis Z. is niet komen opdagen
bij de rechtbank. Hij verblijft net als
Hatim in het kalifaat. Een derde ver
dachte, Anis' broer Soufiane Z., is daar
overleden. Hicham el O. is wel in Ne
derland. Maar hij is afwezig vanwege
psychische problemen.
Aanwezig
Wie er wel zijn? Jordi de J., de bekeer
ling die al vele maanden terug is uit
Syrië. Ook aangeschoven, recht vanaf
de terreurafdelingen van de gevange
nissen waarin ze verblijven: Hage
naars Azzedine C., Oussama C., en Ru
dolph H.. Bekende gezichten van de ji
had in Nederland.
Minder bekend is Moussa L., die
twitterde dat 'het martelaarschap ook
in Nederland' is te verkrijgen. Iman B.
is de enige vrouw in het bonte gezel
schap. Zij trouwde met Azzedine C.
en werd in augustus vorig jaar samen
met hem opgepakt in Duitsland. De
twee hebben elkaar sindsdien alleen
gezien op het bezoekuur van de ter-
reurafdeling, waar ook zij kort ver
bleef, in bijzijn van een bewaker. Nu
zitten ze op dezelfde rij, tegenover de
rechter, gescheiden door advocaten
die tussen hen in zitten. Ze zwijgen.
Geen van de verdachten spreekt van
daag. Antropoloog Martij n de Koning
vertelt. Hij wordt uitgebreid onder
vraagd. Hij is wetenschapper, maar on
derhield voor zijn onderzoek naar isla
mitisch activisme in Nederland al ja
renlang nauwe banden met radicale
jongeren, zoals Soufiane Z., die vertel
de hoe hij ervan droomde te vechten
voor zijn geloof en daarbij uiteindelijk
stierf.
Volgens De Koning deden de ver
dachten die hij kende vooral aan 'spek-
takelactivisme'. Zo noemt hij bijvoor
beeld de felicitaties van de groep aan
IS, na het uitroepen van het kalifaat.
'Volg jihadzaak met
een zak chips
en ijsthee, wat een
poppenkast'
En het zwaaien met een zwarte vlag
met daarop het stempel van de profeet
(de vlag waaronder ook IS strijdt), het
demonstreren en het bidden op straat.
Terwijl De Koning praat, heeft Ha
tim zijn zakje chips bijna leeg. Hij
twittert: 'Het luchtalarm gaat hier. Ze
sturen zeker een drone!' Die tweet ver
wijdert hij later weer.
Ondertussen vraagt de rechter aan
De Koning of hij wel genoeg afstand
heeft kunnen bewaren tot de verdach
ten. Dat is al jarenlang een kritiekpunt
op de onderzoeker én het is van be
lang omdat de observaties van De Ko
ning vooral de verdediging van pas lij
ken te komen.
De verdachten wordt ronselen voor
de jihad ten laste gelegd, waar een
zware straf op staat, maar wie naar De
Koning luistert hoort daar weinig
hard bewijs voor. De onderzoeker stelt
zeker sympathie voor enkele verdach
ten te hebben. Hij kon er goed mee
praten. Stuurde een kaartje, toen één
vader werd. „Maar ik was het zelden
met hen eens. Ik heb genoeg afstand
bewaard."
Gebed gaat door
De eerste dag van het jihadproces is
vooral interessant om wie er allemaal
aanwezig zijn. Naar verdachte Azzedi
ne wordt enthousiast gezwaaid als hij
naar de publieke tribune kijkt. Zijn fa
milie lacht, hij lacht terug.
De roodharige Rudolph H. grijnst
van oor tot oor als hij, later binnenge
komen, zijn vrouw Vera achter de gla
zen wand op de publieke tribune ziet.
Vera en Rudolph zijn beiden kinderen
van rechters.
Jordi de J. wordt voor de zitting nog
flink geknuffeld door zijn moeder, een
blonde Westlandse op wie hij als kind
en tiener al verzot was. De donkerblau
we niqaab van zijn echtgenote steekt
af bij de hoogblonde familie van De J.
De enkelband die Jordi draagt - hij
mocht zijn proces in vrijheid afwach
ten - zit verstopt onder zijn sportsok.
Sportsokken. Ze zijn ook goed zicht
baar bij de andere bezoekers, die hun
broeken kort dragen als de profeet.
Hun baarden zijn lang. Het zijn de
vrienden en gelijkgestemden van de
verdachten aan de andere kant van het
glas.
Ze sneren naar de rechter dat ie er
niets van begrijpt als het om de islam
gaat. Als het een uur of één is, verdrin
gen ze zich in de wc. Ze wassen zich.
Maken zich klaar voor het gebed. Dat
gaat ook hier, onder het oog van de ve
le bewakers, gewoon door.
Hatim twittert. Zijn zakje chips is
leeg. Hij doet er goed aan nog even
naar de winkel te gaan: vandaag gaan
de verhoren van deskundigen weer
verder.
Iman B.
Rudolf H.
Oussama C.
Azzedine C.
Moussa L.
De aanpassing van de examenei
sen was hard nodig. Wie examen
doet, rijdt auto alsof het de jaren
'70 van de vorige eeuw is: drie pe
dalen, een versnellingspook en
een stuur. Alle snufjes die autorij
den veiliger en eenvoudiger ma
ken, mogen niet meedoen. Ter
wijl een moderne auto tjokvol zit
met hulpmiddelen. Van heel een
voudige systemen, zoals automa
tische ruitenwissers en verlich
ting tot slimme dodehoekverklik-
kers en het vernuftige adaptive
cruise control, dat automatisch af
stand houdt en 'snapt' dat je
even achter een vrachtwagen
rijdt en 'ziet' dat er plotseling
een andere auto met lagere snel
heid voor je neus invoegt.
Wie afrijdt in een hightech au
to krijgt een beetje hulp, maar
mag niet blind op de systemen
vertrouwen. Nu al zijn er examen
kandidaten die niet weten hoe ze
de verlichting in moeten schake
len of de ruitenwisser moeten be
dienen. Ook al is de dodehoekver-
klikker aanwezig: bij het afrijden
is over de schouder kijken nog
steeds vereist. „Systemen zijn im
mers niet onfeilbaar. Zo blijkt uit
Amerikaans onderzoek dat mo
torrijders in 75 procent van de ge
vallen niet worden opgemerkt
door een dodehoekverklikker",
zegt Nathalie Dingeldein van het
CBR.
Volgens het CBR wordt het
examen niet gemakkelijker nu de
techniek mag helpen. Dingel
dein: „De examinator beoordeelt
de rijvaardigheid van de examen
kandidaat en niet het gebruik
van ondersteunende systemen."
Kalifaat kijkt mee
naar jihadproces
door Cyril Rosman
en Carla van der Wal
Hatim R. terreurverdachte in Syrië
door Ton Voermans
DEVENTER. Alle sensoren, dode-
hoekverklikkers en automatische
afstandhouders mogen vanaf 1 ja
nuari meedoen aan het rijexamen.
Want in deze tijd van slimme au
to's is het achterhaald dat de tech
nische hulpmiddelen uit moeten,
vindt het Centraal Bureau Rijvaar
digheid.
Wat vind jij het leukste pretpark
van Nederland?
STEM OP PZC.NL/PRETPARK
EN DOE MEE!
