I
1
PORTRET 13
gist. Dat gold voor hem, het geldt
voor vele boeren. Ze zien die hele
modernisering en digitalisering
op zich afkomen. We hebben het
over bedreigde culturen op Bor
neo en in Zuid-Amerika. Hier bij
ons zijn dat de boeren. Zij verte
genwoordigen een oude cultuur,
die wordt weggevaagd zonder dat
er ook maar iemand enige empa
thie met hen heeft. Dat is wat me
stoort. Ik zie landbouw als een ba
sisvoorziening, net als gezond
heidszorg en onderwijs. Maar de
boeren passen niet meer in de ex
treem verburgerlijkte maatschap
pij. Het is een wereld van de nou
veau riche geworden, een wereld
waarin mensen liever niet terug
kijken op het arme nest waaruit
ze zijn voortgekomen. Ze nemen
afstand van dat verleden, ze spu
gen erop. Dat is de mentaliteit van
een volk dat te snel rijk is gewor
den. De boeren zijn de verliezers
van de vooruitgang. Ze moeten
met duizenden tegelijk stoppen -
een ongelooflijk pijnlijk proces.
Want je voelt je mislukt als boer,
en het erfgoed van generaties, een
complete levenswijze, gaat verlo
ren. Toen Ceausescu in de jaren
tachtig in Roemenië Romadorpen
liet opruimen, was de hele Wester
se wereld verontwaardigd. Nu
moet hier een klein dorp als
Ouden Doel wijken voor natuur.
Niemand neemt het voor die men
sen op."
„In 2001 sloten de haven en de
natuurbeweging een duivels pact.
De haven mag uitbreiden, als er
maar grote natuurcompensatiege-
bieden worden aangewezen. Ik als
boerenzoon voelde me daardoor
verraden. Drie medewerkers van
de groenen krijgen nu een salaris
van de haven en de natuurbewe
ging kreeg een zetel in de Raad
van Bestuur van de haven. Sinds
dat pact hebben de groenen tegen
geen enkel havenproject meer be
zwaar gemaakt."
„Het is mijn grootste frustratie.
Je kunt de gang van zaken betreu
ren, maar niet tegenhouden. De
strijd tegen de haven kan nog op
een zekere sympathie rekenen. Da
vid tegen Goliath, dat gevoel. Strij
den tegen natuurcompensatie is
echter taboe, daarmee oogst je bui
ten je eigen streek zeker geen sym
pathie. Inderdaad, het is een schan
de. Het is een schande dat er enke
le duizenden hectare landbouw
grond voor natuurcompensatie
worden bestemd in een streek
waar al duizenden mensen verdre
ven zijn door de haven. Het is een
schande dat de mooiste en rijkste
landbouwgrond van Europa
wordt opgeofferd voor schrale na
tuur. Alle bomen moeten weg.
Omdat er anders roofvogels in
kunnen gaan zitten die de dieren
in de nieuwe natuur bedreigen en
omdat ze in de aanvliegroute van
de ganzen staan. De nieuwe na
tuur. Weet je dat het broedsucces
in de nieuwe natuur bijna nul is?
Bovendien, het ene troeteldier -
de vos - vreet het andere op. Na
tuurbeschermers leggen eilandjes
aan. Maar de vos blijkt goed te
kunnen zwemmen. Dan worden
er vijf elektrische draden rond de
broedgebieden gespannen. De vos
komt vervolgens binnen via het
ecoduct dat voor de rugstreeppad
bestemd is. Echt, er moet een
openbaar debat komen over hoe
we een leefbaar platteland in de
21ste eeuw in stand kunnen hou
den. Nu worden de besluiten over
'Het is een schande dat de
mooiste en rijkste
landbouwgrond van Europa
wordt opgeofferd voor schrale
natuur*
nieuwe natuur er met een noodde-
creet doorgeramd. Dat is verkeerd,
de samenleving moet altijd het
laatste woord hebben."
„We moeten af van de bulk-
landbouw, waarin producten te
gen bespottelijke prijzen worden
verkocht. Het Europese beleid van
Mansholt heeft door de schaalver
groting voor een enorme milieu
vervuiling en aantasting van het
landschap gezorgd. 'Get big or get
out', dat was de boodschap. Maar
we zijn nu een fase verder, met
strenge milieunormen. De tijd is
rijp voor een landbouw met een
toegevoegde waarde, met voor de
boeren een grotere marge en een
groter zelfrespect."
„Ik houd de boel bijeen zolang
moeder leeft. Daarna bepaalt de fa
milie wat er verder gebeurt. Ik
ben vast de laatste boer die hier
het licht zal moeten uitdoen."
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 2015
de vooruitgang
Boeren en natuurbeschermers vorm
den aanvankelijk een front tegen de
haven van Antwerpen. Met succes,
zo legde de Raad van State de aanleg
van het Deurganckdok stil na hun
protesten. Dat is veranderd, nu wor
den de natuurbeschermers door de
boeren als vijand gezien.
Een schande?
Hoe kan het tij worden gekeerd?
En deze boerderij, hoe zal het daar
mee gaan?
Chris de Stoop: „We moeten af
van de bulklandbouw, waarin produc
ten tegen bespottelijke prijzen wor
den verkocht, foto's Mechteld Jansen
