UT UvW
NIEUWS 15
essay We leven mee. Al kunnen we ons hun enorme
wanhoop niet voorstellen. Tegelijk zien we de enorme
aantallen migranten als bedreiging van onze welvaart.
Ni
In de 28 landen die de Europese
Unie vormen, leven ontelbare
burgers mee met de trieste lotge
vallen van ontheemde Syriërs,
Irakezen, Afghanen en anderen.
Wie zou er niet op de vlucht
gaan voor moorddadige jihadisten, re
bellen en net zo wrede regimes? Wie
stuurt zijn kinderen naar school temid
den van zelfmoordaanslagen, ont
hoofdingen, inslaande gifgas- en vat-
bommen? Eerst vlucht je naar het buur
land, maar als dat overvol raakt, de oor
log thuis eindeloos lijkt en beloofde op-
vanggelden van de internationale ge
meenschap achterwege blijven, ga je
op weg naar veiliger en kansrijker oor
den. Naar West-Europa.
Zouden wij niet de omgekeerde rou
te volgen als hier de hel losbrak en
daar vrede en welvaart wachtten? Weg!
Desnoods op een drijvende doodskist
over de Middellandse Zee. Of als vee
over de Oostenrijkse autobaan, zoals
de onbekende ouders met hun vier kin
deren wier lijken vorige week achterin
een vrachtwagen werden gevonden.
Wanhopige pogingen
Peuters die in de heksenketel hun
ouders kwijt zijn, vrouwen die aan
spoelen, vaders die op een Grieks
strand hun kroost aan zich vastklam
pen voor een hartverscheurende selfie
aan het ongeruste thuisfront. Het aan
zien van al die wanhopige pogingen
van mensen om de ellende in hun land
te ontvluchten, gaat door merg en
been, verwoordde PvdA-leider Die-
derik Samsom ons gevoel van onmacht
deze week. In ons hart zouden we ie
dereen een veilig heenkomen willen
bieden. Maar, zei Samsom, 'tegelijk zie
je de enorme omvang en ga je je zor
gen maken om de vraag: als ze allemaal
hierheen komen hebben we voor alle
maal dan een woning en een baan?'
Politici in heel Europa worstelen in
middels met de formulering van onze
onmacht en angst. In elk land klinkt
dat anders. De gedoodverfde Franse
presidentskandidaat Alain Juppé zei
met een schuin oog naar de extreem
rechtse leider Marine Le Pen dat 'Frank
rijk niet het leed der wereld kon ont
vangen'. Hij werd meteen gecorrigeerd
door het Commissariaat van Vluchte
lingen (UNHCR) van de VN. Want het
leed der wereld gaat helemaal niet naar
Frankrijk. In 2014 ontving Libanon
(bijna vier keer kleiner dan Nederland,
wat weer veertien keer kleiner is dan
Frankrijk) liefst 100.000 vluchtelingen
meer dan héél Europa tezamen. Turkije
bood onderdak aan een half miljoen
mensen meer dan de EU kon opbren
gen. Als je dat jaar wereldwijd alle
vluchtelingen optelde, kwam de hele
Zouden wij
niet de
omgekeerde
route volgen
als hier de
hel losbrak en
daar vrede en
welvaart
wachtte?
Uit angst
voor een
schrikreactie
van het eigen
electoraat
worden treinen
vol migranten
doorgestuurd
of juist gestopt
EU nog niet aan 10 procent van het
leed der wereld. En Frankrijk ontving
nog geen 15 procent daarvan. In Oost-
Europa - dat heel wat eigen burgers
naar het westen liet vertrekken op
zoek naar een beter leven - wist de
Slowaakse premier Robert Fico dat '95
procent van de vluchtelingen' economi
sche migranten waren. „Wij doen niet
mee aan het idiote idee iedereen maar
te accepteren", klonk het keihard. Zijn
achterban klapte. Net als de Hongaren,
die hoge hekken bouwen.
Geen compassie
De Europese Commissie heeft inmid
dels tien lidstaten een officiële waar
schuwing gegeven, omdat ze een even
redige verdeling van de vluchtelingen
stroom saboteren. Namen van landen
werden nog niet genoemd, dat het
oude Oostblok hoog scoort, staat vast.
Mededogen en compassie zouden zijn
afgeleerd ten tijde van het communis
me. Er viel toen vaak niks te delen.
Dan Duitsland. Politici daar kennen
het gewicht van de geschiedenis en
durven vanuit het hart te spreken. De
rechtse krant Bild zet lezers in het zon
netje die ontheemden helpen. De ver
grijzende Bondsrepubliek zit te sprin
gen om jonge, goed opgeleide Syriërs.
Nederlandse migratiedeskundigen
hebben het een paar jaar terug al aange
toond: hoe lager het gemiddelde inko
men in een bepaald land is, hoe groter
de weerstand tegen de komst van mi
granten. Grieken, Hongaren, Portuge
zen: ze zien migranten liever gaan dan
komen. „We ervaren vluchtelingen als
een bedreiging voor onze welvaart: on
ze sociale zekerheid, onze werkgelegen
heid, ons onderwijs", stelt Peer Schee
pers, hoogleraar migratie en sociologie
in Nijmegen. Tegelijk constateert hij
dat wij wel een stuk vriendelijker
staan tegenover asielzoekers dan tegen
over economische vluchtelingen.
Dat weerhoudt Europese leiders er
niet van elkaar de tent uit te vechten
over de vraag welke land hoeveel men
sen moet opnemen. Uit angst voor een
schrikreactie van het eigen electoraat
worden treinen vol migranten snel
doorgestuurd of juist tegengehouden.
Het lijkt de willekeur van paniek.
En het zal niet ophouden, want
welk quotumsysteem de Europese lei
ders ook verzinnen, het is een illusie te
denken dat de migrant zich daarnaar
schikt. Wie ervoor kiest in een rubber
boot over de Middellandse Zee te
vluchten om zijn toekomst in Neder
land te vinden, laat zich niet naar Litou
wen sturen. De meute wachtende
vluchtelingen buiten het station van
Boedapest scandeerde deze week mas
saal: 'Duitsland! Duitsland!' „Neem het
ze maar kwalijk", schreef een Duitse
commentator. Wie spreekt hem tegen.
DONDERDAG 3 SEPTEMBER 2015
Europa worstelt
met onmacht
en angst
In een opvangkamp in Roszke, Hongarije, foto Bernadett Szabo/REUTERS
door Cyril Rosman en Bob van Huët
Op het centraal station in München. foto Lennart Preiss/Getty Images
