vJ
Grauwe gors terug op Schouwen
Grafsteen
vol met
raadsels
BUITEN 11
&jfe
Uit de Zeeuwse klei
Zeeuwen in de buiten
Het seizoen zit er bijna op. Vandaag
verzorgt Monique Luijk nog een rondlei
ding op paardenmelkerij Nortier-Buijze
aan de Brugsevaart bij Oostburg. Op een
wagen mogen bezoekers een rondje ma
ken door de polder. Monique (45) leidt
paard Nestor, die de kar moet trekken.
Nestor is een geslaagde kruising tus
sen een Vlaams - van de reclame voor
Palm - en een Belgisch trekpaard. In de
maanden juli en augustus is de melkerij
open voor het publiek. Het was een druk
seizoen, vertelt Monique. Vorige week,
toen de foto werd gemaakt, was wel heel
speciaal. Toen kon er in de wei van de
melkerij vanaf de kar achter Nestor wor
den ringgestoken. Eigenaar Pieter Nortier
(met hoed) heeft voor de gelegenheid
plaatsgenomen op de bok. In het voor-
en naseizoen zijn er nog rondleidingen
op het bedrijf. Maar de echte attracties,
vooral voor kinderen, stoppen vandaag.
Voor Monique betekent het einde van
de vakantie dat ze weer even afscheid
moet nemen van Nestor. Het rondrijden
van bezoekers op de melkerij is voor haar
een hobby. Vanaf volgende week pakt ze
haar reguliere werk op in de ouderenzorg
in Oostburg.
--
^^ÊI^^^ÊnÊÊÊÈaBÊBIBÊUBBÊBÊBÊUBBIÊÊttlÊBUBSË&tm
Natuurjournaal
doorChiel Jacobusse
HET ZEEUWSE LANDSCHAP
Het is meer dan een hal
ve eeuw geleden dat de
geelgors als broedvogel
van Zuid-Beveland ver
dween. De intensivering van de
landbouw en de daarmee gepaard
gaande veranderingen in het land
schap worden algemeen gezien als
de belangrijkste oorzaken. De vo
gel is ook in de rest van Zeeland
verdwenen; het laatst in
Zeeuws-Vlaanderen, waar, vooral
in de grensstreek nog lang een be
perkte populatie aanwezig bleef.
Decennialang zag ik op Zuid-
Beveland nooit meer een foerage-
rende geelgors; laat staan een zin
gend of broedend exemplaar. Het
zal een jaar of vijf geleden zijn dat
ik voor het eerst weer een paar foe-
ragerende geelgorzen tegenkwam.
En dat was op een akkertje in de
Yerseke Moer dat als akkerreser
vaat wordt beheerd. Het is een ak
kertje van maar een paar hectare
tussen tienduizenden hectares ak
ker waar reguliere productieland-
bouw bedreven wordt.
Ik wist in eerste instantie niet
zo goed wat ik met zo'n waarne
ming aan moest. Toeval? Ja maar
dan toch wel toeval van onwaar
schijnlijke proporties. Het kan
niet anders of ook de manier waar
op het akkertje wordt beheerd
speelde mee.
Natuurlijk, ik zal op dit akker
tje vast wat vaker en wat intensie
ver naar vogels gekeken hebben
dan op al die andere akkers. Ik heb
mijn waarneming vaak met ande
ren gedeeld als een min of meer
anekdotisch voorval, waar dan bij
nader inzien toch wat meer achter
steekt.
Een paar weken geleden gebeur
de iets soortgelijks. Het was aan
de Stolpweg op Schouwen-Duive-
land. Samen met een aantal boe
ren is Het Zeeuwse Landschap
daar bezig met een ambitieus ak-
kervogelproject. Ook Vogelbe
scherming en de stichting Land
schapsbeheer Zeeland zijn daarbij
betrokken en de Agrarische na-
tuurvereniging en de provincie le
veren eveneens hun bijdrage.
Met zoveel partijen samen is er
heel wat te bereiken en de ver
wachtingen zijn best hoog gespan
nen.
Afgelopen zomer zagen we
meerdere patrijzenparen met
mooie kluchten jongen lopen en
de laatste tijd laat de kwartel zich
regelmatig horen. Maar het meest
in het oog springende voorval da
teert van een paar weken geleden.
Vogelaar Pim Wolf ontdekte een
paar foeragerende grauwe gorzen
in het gebied.
De grauwe gors heeft een soort
gelijke gang gemaakt als de geel
gors. Tot in de jaren '80 waren er
met name in Zeeuws-Vlaanderen
nog enkele honderden broedpa-
ren. Maar ook van deze akkervogel
stortte de stand in en rond de
eeuwwisseling verdwenen de laat
ste Zeeuwse broedparen.
Af en toe worden, met name in
Zeeuws-Vlaanderen nog wel trek
kende of foeragerende grauwe gor
zen gezien, maar de laatste waar
neming van Schouwen-Duiveland
was al meer dan vijfjaar geleden.
De waarneming lijkt weer net zo
toevallig en anekdotisch als die
van de geelgorzen in de Yerseke
moer.
Natuurlijk: één zwaluw (lees
grauwe gors) maakt nog geen zo
mer. Maar in feite is het een heel
bemoedigend signaal. Als we de
nodige maatregelen nemen, dan
lijkt het toch mogelijk om verdwe
nen waarden weer terug te krij
gen.
Daar moet wel bij vermeld wor
den dat de benodigde maatregelen
vergaand en rigoureus moeten
zijn, want een béétje rekening
houden met akkervogels werkt
bijna nooit.
In 2006 kreeg de SCEZ
(Stichting Cultureel Erf
goed Zeeland) een vondst
melding van een grafsteen
met een merkwaardige tekst.
De steen was gevonden bij
graafwerk aan de Seisdam in
Middelburg. Vermoedelijk was
hij als stoepsteen en later als
rioolafsluiter gebruikt. Hij
werd gevonden als groot frag
ment (0,99 x 0,50 m) van de
oorspronkelijke steen. Die is
rondom gedeeltelijk afgekapt.
Heel bijzonder is dat er een
tekening van deze steen is over
geleverd met de complete tekst.
Die is in 1797 vervaardigd voor
de Middelburgse regent Daniël
Radermacher (1722-1803), zoon
van Samuel Radermacher. Het
gaat om de grafsteen van Sa
muel Beeckman (1625-1689) en
zijn vrouw Maria de With
(1642-1692). Maria de With was
de dochter van viceadmiraal
Witte Cornelis de With, gebo
ren rond 1599 en gesneuveld in
Zweden op 8 november 1658.
Ook hun kleinzoon Samuel Ra
dermacher (1693-1761) en zijn
vrouw uit zijn eerste huwelijk,
Maria Elisabeth de la Ruë,
staan vermeld. Maria, dochter
van Samuel Beeckman en Ma
ria de With, huwde met Daniël
Radermacher (1664-1708). Hun
zoon Samuel trouwde met Ma
ria Elisabeth de la Ruë en ver
volgens met Cornelia Boddaert
(1696-1757).
De steen is afkomstig uit de
Noordmonsterkerk, ook wel
Oude kerk genoemd, die aan
het Hofplein in Middelburg
stond. In 1833 is deze kerk voor
afbraak verkocht. Waarschijn
lijk zijn toen ook alle grafste
nen verkocht.
De tekst op de grafsteen is
zoals gezegd enigszins vreemd.
Het gaat hier om de grootvader
en grootmoeder van Samuel Ra
dermacher. Daarnaast wordt,
ondanks het feit dat Samuel
zijn beide echtgenoten overleef
de, alleen zijn eerste vrouw op
de grafsteen vermeld.
Sepulture Van D Heer
Samuwel Beeckman
Stertt Den 3 Aiigii.stus
jósj) En Desselfs Huys
Vrouw Maria De With
Sterft Den zjuNuboi
Not; Van Den Heere
11 ^amuéu Radermacher
HeereVan Niewerkerke
ölrgermeESXER ])br
Stad Middelburg Én
Bewindhebber Der
Oostindise Compagnie
Lgtg'enoote Vrouwe
Hor*1r> Elisabeth De La
Kue Overleden Den
5J Maart J73c
WOENSDAG 26 AUGUSTUS 2015
Nestor
trekt
de kar
door Jan van Damme
Monique Luijk is de begeleidster van Nestor op de paardenmelkerij bij Oostburg. foto Lex de Meester
STICHTING
Grauwe gors. foto Chiel Jacobusse
door Henk Hendrikse
Henk Hendrikse werkt bij Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland
547
Tekening van de grafsteen van
de familie Beeckman en Raderma
cher, in rood het bewaarde deel.
tekening Zeeuws Archief
