Vlissingen 700 jaar
Molenaar en predikant
Arcadië
met
malaria
Jubileumboek ter gelegenheid van 25 jaar Omroep Zeeland
BOEKEN 9
Omroep Zeeland bestaat 25 jaar.
Eerst radio, vanaf 1997 ook tv. Tijd
om de beginjaren te boekstaven.
Het is een uitbundig
jubileumboek ge
worden. Feestelijk,
en toch serieus. Dat
is de verdienste van
auteur Remco van Schellen, die al
sinds t992 als radioverslagever
aan de omroep verbonden is. Hij
diepte de hele voorgeschiedenis
op. De proefuitzending in 1981
met Rob van Hoek en Ingrid Dris-
sen deed harten sneller kloppen,
maar hielp bestuurlijk Zeeland
bepaald niet meteen door de
bocht. Pas op 1 januari 1990 ging
de omroep de ether in. Eerst ra
dio, zeven jaar later ook televisie.
In het eerste deel van zijn
boek beschrijft Van Schellen de
geschiedenis chronologisch. In
het tweede deel gaat hij thema
tisch te werk, met aandacht voor
vormgeving en techniek, de huis
vesting, het weer en muziek.
Qua uitvoering is het een druk
boek geworden, met veel kleine
foto's en in kleurblokken gevan
gen teksten. Voor de zappende le
zer zeer geschikt. Wat niet weg
neemt dat de auteur bewonde
renswaardig veel spit- en graaf
werk heeft gedaan: archiefonder
zoek en interviews met vrijwel al
le mensen, die betrokken waren
bij de omroep. Ook de interne cri
ses en het veel stof doen op
waaiende ontslag van presentatri
ce Helge Prinsen komen aan bod.
En mevrouw Kruuk van het pro
gramma Zeeuwse Kringen ver
klapt dat ze zich liet souffleren
door Kees Slager.
Den Spiegel is het tijd
schrift van de Vereni
ging Vrienden van
het muZEEum en het
Gemeentearchief Vlissingen. Het
zomernummer staat helemaal in
het teken van Vlissingen 700.
Stadshistoricus Peter van Drue-
nen neemt verreweg de meeste
pagina's voor zijn rekening met
twee afleveringen van de serie
Zichtbaar verleden, Vlissingen
2325-2025. In de eerste aflevering
laat hij zien dat er in de 19e en
20e eeuw eerder voor sloop en
nieuwbouw dan voor restauratie
werd gekozen. In het tweede ver
haal legt hij uit waarom Vlissin
gen niet de grootste haven van
Europa is geworden. Gemeente
archivaris Ad Tramper vertelt
over de fles in het wapen van de
stad. Wie zijn ogen de kost geeft
komt in Vlissingen nog volop
flessen tegen. Zoals op het toren
tje van het Zeemanserve.
Adriaan de Bruijne leef
de in de 19e eeuw, van
r8ro tot 2878. Hij werd
geboren op Walcheren.
Eerst had hij te maken met een
dwingende vader, die wilde dat
hij de ouderlijke boerderij zou
overnemen. Dat weigerde hij:
toen hij 19 jaar was ging hij uit
huis om molenaar te worden. La
ter had hij last van een dominan
te vrouw. In 2845, nadat zij aan
de pokken was overleden, sloot
hij zich aan bij de Christelijk Af
gescheiden Gemeente in Goes
en ging hij theologie studeren
bij dominee Anthony Brummel-
kamp in Arnhem. Daarna werd
hij predikant in Goes, hij vervul
de een leidende rol in het kerke
lijk leven in Zeeland.
Cornelis de Bruijne (1938)
schreef de biografie van zijn over
grootvader: Adriaan de Bruijne.
Molenaar en predikant op Zuid-
Beveland (Van Gruting, 18 euro).
Helma W.C. noemden
we haar. De lange brie
ven van Helma Wolf-
Catz en de nog langere
epistels van haar dochter Loeka
wachtten geen al te warm wel
kom. Op 31 mei 1900, 's avonds
om elf uur, werd te Nieuw- en
Sint Joosland, in het doktershuis
aan de Postweg, de dochter van
Benoit Felix Catz en Rebekka
Abramma Cohen geboren. De
moeder was apothekersassistente
in het stadsziekenhuis te Middel
burg geweest. De vader was een
Brabander, eerst waarnemer te IJ-
zendijke, later huisarts in Nieuw
en Sint Joosland.
Het meisje zou later naam ma
ken, met gedichten, met kinder
boeken, met romans (waaronder
een cyclus van zeven delen) en
Helma
Wolf-Catz
(1900-1979)
(1975)
met Zeeuwse herinneringen (1975)
over haar ervaringen in het dok
tershuis dat toen ze tien was door
het gezin werd verlaten. Opwin
dende jaren waarover ze veel weet
te vertellen, ook over de drukke
praktijk van haar vader.
Het was een bijzonder gezin,
met het nodige personeel in kle
derdracht, 'zij allen hielden zich
aan de sabbat om mijn grootmoe
der, en aan de ritus van het voed
sel.' De rest van de familie trok
zich van de geloofsregels weinig
aan, kleine Helma smulde van var
kensstaartjes en varkensworst.
Niet alleen daarom een heer
lijk bestaan. Al op de eerste blad
zijde heeft ze het over 'een aards
paradijs' en 'het Arcadië als bij de
klassieken beschreven'. Alleen is
het een paradijs met grote armoe
de, elke vrijdag werd daarom bij
het doktershuis 'warme kippen
soep, met lekkere vermicelli en
soms met rijst' uitgedeeld. Een
Arcadië met malaria, want deze
ziekte heerste nog en dokter Catz
wijdde zich aan de bestrijding.
Voor dochter Helma waren
er kininepillen. Maar die begroef
ze vaak, bekent ze, 'in de potten
van de talrijke kamerplanten'. Op
de idylle in Zeeland volgde voor
de schrijfster een leven vol ziektes
en rampen. In de oorlog werd
haar man, de advocaat Justus
Wolf, door de Duitsers opgepakt
en vermoord.
Jaren te laat krijg ik wroeging:
ze had meer eerbied verdiend dan
die botte naambekorting.
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 2015
U hoort nog
Ornoip Zeeland van b
Remco van Schellen
De omroep
gestaafd
Auteur Remco van Schellen.
foto Bart van den Heuvel
Uitgeverij Etcetera
288 pagina's
19,95 euro
door Jan van Damme
Start tv in 1997, met Harmen Siezen en Helge Prinsen, foto Ruben Oreel
door Mario Molegraaf
Zeeuwse
herinneringen
Proefuitzending 10 oktober 1981, met Rob van Hoek en Ingrid Drissen.
