Pionieren
.w'fféW
Zeeland, praat mee over kerncentrale in Doel
16 ZEELAND
f
yfjlsT'f/nï V^C'6 f lu
Toen ik voor het eerst echt
in aanraking kwam met
verkenners, waren ze be
zig met stokken en stam
men en palen en ik dacht meteen
dat hun hoofddoel pionieren was.
Ze maakten van stokken en palen
een keukentent, plaatsten een
vlaggenmast, construeerden een
kapeltent, inclusief altaartje voor
de aalmoezenier: het waren
rooms-katholieke verkenners. Ze
maakten een latrine die ze hudo
noemden: een kuil in de grond
met een paar palen en een hoopje
zand met een inklapbaar pioniers
schopje. Ze wilden met maximaal
tien palen een brug over een beek
je bouwen en ze hadden het over
het optrekken van een uitkijkto
ren om bosbranden te kunnen sig
naleren en ze maakten een berrie
met stokken en touwen om een
bosbrandgewonde te kunnen af
voeren. Ik hoorde de woorden:
mastworp en driepikkelschoring,
woeling en winding. Eigenaardig
vond ik de kooktafel die bij de keu
kentent werd opgetrokken. Het
leek op een tafel, maar het blad be
stond uit graszoden met de sprie
ten naar beneden. De kooktafel
was nodig om op een houtvuurtje
water te koken voor de oploskofïie
voor de hopman en de vaandrigs.
De verkenners echter kookten in
patrouilles op de grond, op hout
vuurtjes vlak bij hun tenten. Ze
leerden zo dat aardappelen slechts
heel langzaam gaar worden en
snel kunnen aanbranden. De vaan
drig legde uit dat je een pan het
beste schoonmaakt met zand. En
dat je ook jezelf het best kunt was
sen met zand. En dat zand goed is
tegen puistjes. Ze leerden nog wel
meer. Ze leerden kaartlezen in de
nacht, morse, spoorzoeken, eerste
hulp.
Mijn taak was foerageren. De
aanvoer van brood was niet moei
lijk, dat deed de bakker, maar ik
moest naar de boer voor oneindig
veel boontjes en een teil met tot
volle wasdom gekomen augurken.
De verkenners kregen de hele
kampweek boontjes en aten af en
toe van de formidabele augurken
die in de teil met water dreven. Ik
had er een fles azijn bij gegoten:
het was een warme zomer. Ze
aten echter het liefst brood met
aardbeienjam. Andere jam kon ik
hen niet bieden. Wat ze ook graag
aten waren de pannenkoeken die
ik voor hen bij het kampvuur bak
te. Ik deed dat in een pan waaraan
een lange stok als steel was gepio
nierd.
Het voordeel was dat je een
eind van het vuur kon zitten en
de pannenkoek hoog kon op
gooien om hem daarna keurig
weer in de pan op te vangen. De
verkenners juichten dan en ze
juichten nog meer als een pannen
koek in het vuur vier.
Het werd stil toen de vaandrig
een verhaal ging vertellen. Het
ging over rovers die bij een vuur
zaten. Nog stiller werd het toen
de vaandrig op een pioniersschop
je een wentelteefje ging bakken.
Ademloos keken ze toe.
Vlak over de grens met
België staan de kerncen
trales van Doel. De eer
ste twee dateren uit
1975 en horen daarmee tot de
oudste reactoren van de wereld.
Ze zijn oorspronkelijk ontworpen
voor dertig jaar. Op 18 juni dit jaar
werd het wetsvoorstel dat de le
vensduurverlenging van deze
oude centrales regelt door het Bel
gische parlement aangenomen.
In 2003 werd de 'wet op de
kernuitstap' aangenomen die be
paalde dat beide reactoren veertig
jaar open zouden mogen blijven.
Doel 1 bereikte die leeftijd op 15 fe
bruari 2015 en ligt sindsdien stil.
Doel 2 zou op 1 december 2015 uit
dienst genomen moeten worden.
Door de recente wetswijziging
mogen beide reactoren nu nog tot
2025 operationeel blijven.
Tenminste, als de Belgische toe
zichthouder, de 'nucleaire waak
hond' FANC, zijn goedkeuring
geeft. Die onderzoekt of het plan
van Electrabel voor het nog tien
jaar langer in bedrijf houden van
de veelgeplaagde reactoren vol
doende veiligheidsgaranties biedt.
Hoe je ook over kernenergie
denkt, het besluit van onze zuider
buren heeft mogelijk consequen
ties die zich niet aan landsgren
zen houden. De kans is misschien
niet groot maar als er iets mis zou
gaan in de kerncentrales een paar
kilometer van Nederland, dan zijn
de consequenties enorm. De
Zeeuwse autoriteiten hebben de
plicht zich in te spannen voor de
bescherming van haar burgers en
hun bezittingen. Ze moeten bij
voorbeeld zorgdragen voor effec
tieve evacuatie van de Zeeuwse be
volking als er onverhoopt iets
grondig misgaat in Doel.
Dezelfde autoriteiten (provin
cie, gemeenten, veiligheidsregio)
hebben dus in feite ook de plicht
om zich te mengen in het debat
over de levensduurverlenging van
de reactoren net over de grens, en
dat mag ook! Het door België en
Nederland ondertekende 'Verdrag
Inzake Milieu-effectenrapportage
in Grensoverschrijdend Verband'
(het Espoo-verdrag) en het 'Ver
drag Betreffende Toegang tot In
formatie, Inspraak in Besluitvor
ming en Toegang tot de Rechter
Inzake Milieu-aangelegenheden'
(het Aarhus-verdrag) verplichten
in dit geval België om de buren ex
pliciet uit te nodigen zich te infor
meren en uit te kunnen spreken
over het plan de centrales nog
tien jaar door te laten werken.
Tijdens de parlementaire debat
ten in België werd hevig gediscus
sieerd over de noodzaak om voor
de levensduurverlenging een zoge
naamd Milieu Effect Rapportage
(MER) te laten maken en onder
meer een (grensoverschrijdend)
publiek consultatieproces te door
lopen. De Belgische Raad van Sta
te heeft in een advies (8 mei 2015)
ondubbelzinnig geoordeeld dat
dit inderdaad vereist is. De verdra
gen schrijven verplichtingen voor
als het gaat om de beoordeling
van activiteiten die een aanzien
lijk effect op het milieu kunnen
hebben. De levensduurverlenging
van kernreactoren hoort daar bij.
Die verplichtingen omvatten
het opstellen van een MER, het in
formeren van het publiek en het
organiseren van daadwerkelijke in
spraak van het betrokken publiek,
ook in buurlanden.
Tot nu toe weigert de Belgische
regering te voldoen aan deze wet
telijke eisen. De regering vreest
dat de organisatie van een grens
overschrijdende MER-procedure
zoveel tijd in beslag zal nemen dat
dit niet kan worden afgerond voor
de periode van de verlengde le
vensduur begint. Hierdoor zou
Doel 1 dit jaar niet meer beschik
baar komen en zal ook Doel 2 van
af 1 december moeten worden stil
gelegd.
Kerncentrales veel langer open
houden dan oorspronkelijk is ge
pland kan wel degelijk consequen
ties hebben voor het milieu en de
bevolking. Het is absurd dat de
Belgische regering in grote haast
dergelijke ingrijpende besluiten
neemt en niet alleen de eigen be
volking, maar ook de buren het
recht ontneemt zich te informe
ren hierover mee te praten.
Maar dit kan ook alleen gebeu
ren omdat de Zeeuwse autoritei
ten laks zijn. Welke Zeeuwse ge
meente neemt het initiatief en
eist van de Belgen dat ze zich sim
pelweg aan de wet houden en de
Zeeuwse bevolking de kans geeft
zich uit te spreken?
f\t( te
'n't.if t <(<i t
Ui'ud/tUffi
I Tffrt
V
TE CAST
KERNCENTRALES
door Peer de Rijk
Peer de Rijk is directeur van WISE
(World Information Service on Energy)
De kerncentrale van Doel. foto Theo Giele
