Wat te doen met dubbele feestdag?
Buurtmiddag in Axel,
Terneuzen en Biervliet
Rosita van Roeyen schreef boek over haar heftige familiegeschiedenis
ZEEUWS-VLAANDEREN 7
Saksisch bloed door Vlaamse aderen komt in
september uit. Een aangrijpend verhaal van
schrijfster Rosita van Roeyen.
den van de Amerikanen. Toen de
Russen aan de macht kwamen,
zocht het echtpaar alsnog de toe
vlucht naar Zeeuws-Vlaanderen.
Rosita: „Mijn moeder was panisch
van de Russen. Die wilden wraak
nemen op de Duitsers. De Ameri
kanen waren keurige mensen,
maar de Russen plunderden. Ze
zijn in 1945 te voet naar Nieuw Na
men gegaan."
Daar aangekomen was het voor
al voor Marianne niet altijd makke
lijk. Ze was een Duitse, een vij
and. Marianne deed echter haar ui
terste best om erbij te horen. Ze
was Luther-evangelisch, maar liet
zich dopen in de rooms-katholie-
ke kerk. Ze sprak zelfs Kouters,
met een Saksische tongval. Uniek.
Over de oorlog wist Rosita niets,
laat staan dat ze Duitse familie
had. Daar kwam ze op haar zeven
de achter. Pas tijdens geschiedenis
lessen op school, leerde ze over de
Tweede Wereldoorlog. Over de Jo
denvervolging. „Dat was een vrese
lijke ontdekking. Thuis werd daar
niet over gesproken. Ik werd er
mee gepest, omdat ik een Duitse
moeder had. Die trouwens pas na
de oorlog over de Jodenvervolging
hoorde. De Duitsers moesten van
Rosita leerde pas bij
geschiedenislessen op
school over de IVveede
Wereldoorlog en
de Jodenvervolging
de Amerikanen de concentratie
kampen bezoeken. Verplicht."
De geschiedenislessen verklaar
den veel voor Rosita. Waarom
haar moeder geregeld flinke huil
buien had. En waarom ze snel in
paniek was.
Ze laat het boek, dat in septem
ber gepresenteerd wordt, dan ook
niet aan haar moeder - nu 92 - le
zen. Rosita zou het mooi vinden,
mocht het boek in het Duits ver
taald worden. Zodat neef Hardy,
met wie ze nog altijd goed contact
heeft, het kan lezen.
Het was voor Rosita zeer emo
tioneel om het verhaal op te schrij
ven. „In mijn familie was alleen
de pleegbroer van mijn moeder di
rect bij de oorlog betrokken, maar
als ik een documentaire over de
oorlog zie, komt de schaamte
soms nog terug."
'Mijn moeder sprak op een
gegeven moment zelfs
Kouters, met een Saksisch
accent Dat is wel uniek.'
Ze schreef het op zo
dat haar nageslacht
alles over de familie
geschiedenis weet.
Maar het verhaal dat
Rosita van Roeyen
uit Hulst op papier zette, zou ei
genlijk iedereen moeten lezen.
Om te weten dat de Tweede
Wereldoorlog voor veel mensen
een stuk langer dan vijfjaar duur
de, bijvoorbeeld. „Ik zat soms
weer helemaal in mijn jeugd. Ik
had niet verwacht dat sommige
dingen me nog zó konden raken",
vertelt Van Roeyen.
Haar jeugd was niet altijd even
makkelijk. Ze groeide op in
Nieuw Namen, als dochter van
een Kouterse vader en een Saksi
sche moeder. Ze werd geboren in
Hulst, in 1946: een jaar na de capi
tulatie van de Duitsers. Haar va
der, Leopold van Roeyen, moest
in 1943 in Oost-Duitsland gaan
werken.
Veel keuze gaven de bezetters
hem niet, vertelt zijn dochter. „Hij
had al twee keer geweigerd, zei
dat het werk niets voor hem was.
De derde keer kon hij kiezen: óf
als soldaat naar het oostfront en
als kanonnenvoer dienen, óf gaan
werken in de textielfabriek." Leo
pold van Roeyen koos voor het
laatste. Eerst kwam hij in Jena te
recht, daarna moest hij naar Ho-
henstein-Ernstthal, in Saksen. Hij
woonde in een kamp en werkte in
de fabriek.
Leopold maakte er erge dingen
mee, die Rosita liever voor het
boek geheimhoudt. Ruimte voor
ontspanning was er ook. Met de
andere buitenlanders - vooral Bel
gen en Fransen - mocht hij op zon
dag geregeld gaan dansen. Daar
ontmoette hij zijn latere vrouw,
Marianne Gruner. Haar familie
mocht Leopold wel en haalde
hem weg uit de fabriek. Marianne
en Leopold trouwden en kregen
een kind. „Mijn broer Johnny",
vertelt Rosita. „Mijn vader had
zich neergelegd bij een leven in
Saksen. Hij wist niet of en wan
neer de oorlog zou eindigen en of
hij ooit kon terugkeren naar
Nieuw Namen."
Marianne, Rositas moeder, wil
de niet naar Nieuw Namen. Ook
niet toen de oorlog voorbij was.
Hohenstein-Ernstthal was in han-
Hemelvaartsdag valt in 2016 op
donderdag 5 mei. Hierdoor zijn er
veel festivals op één dag. De orga
nisatie van de driedaagse Geuzen-
feesten in Biervliet krabt zich ach
ter de oren. „We zijn ons ervan be
wust dat er meer activiteiten zijn
op die dag", zegt penningmeester
Marnix van Damme. „Daarbij heb
ben we aan de vooravond altijd
een activiteit. Die kan nu in ieder
geval niet doorgaan vanwege do
denherdenking."
Twee andere Zeeuws-Vlaamse
evenementen die traditioneel op
Hemelvaart worden gehouden,
staan niet op losse schroeven. Op
de website van Graauwrock wordt
zelfs al afgeteld: nog 281 dagen.
„We houden wel rekening met
minder bezoekers vanwege ande
re activiteiten op 5 mei", vertelt or
ganisator Carlo Saman. „We ver
wachten niet dat we moeilijkhe
den hebben met het boeken van
bands, en hebben er al geboekt."
De oldtimerdag in Axel gaat
door, maar krijgt wel een 'bevrij
dingstintje'. Secretaris De Ruiter
Ondanks dat Hemelvaart en
Bevrijdingsdag volgend jaar
samenvallen, gaan de meeste
Zeeuws-Vlaamse evenementen
gewoon door
is niet bang dat er minder mensen
komen. „Elk evenement heeft zijn
eigen publiek." Zo redeneert ook
de ondernemersvereniging Vrou
wenpolder, en dus zijn ook in
2016 de altijd druk bezochte Vrou-
wenpolderse dagen op Hemel
vaart.
Voor de organisatie van Klomp
pop in Ovezande was het samen
vallen wel reden om het festival te
verplaatsen naar zaterdag 7 mei.
„Doordat er in het hele land bevrij
dingsfestivals zijn, maakt het voor
ons lastig om een goed program
ma binnen het budget rond te krij
gen", zegt Dennis Sommeijer.
„Ook willen we niet de concurren
tie aangaan met het Bevrijdingsfes
tival in Vlissingen." Klomppop is
de enige in Zeeland die uitwijkt.
TERNEUZEN. Welzijnsinstelling
Aan Z houdt deze zomervakan
tie een aantal buurtmiddagen.
Die zijn steeds op een andere lo
catie in de gemeente Terneuzen
en zitten vol activiteiten voor ie
dereen: kinderen en gezinnen,
jong en oud.
De eerste buurtmiddag is mor
gen (donderdag) in de Natuur-
speeltuin aan de Evertsenlaan in
Terneuzen. Bezoekers kunnen er
onder andere appeltjes roosteren
boven het vuur, een blotevoeten-
pad lopen, djembé spelen, popca
kes maken, en spelletjes en be-
weegactiviteiten doen.
Op vrijdag 7 augustus is Aan
Z te gast bij Annelot ter Walle
aan de Ter Wallestraat in Bier
vliet. Er zijn radiografisch be
stuurbare modelauto's, knutsel-
activiteiten, taiji, popcakes ma
ken en spelletjes.
Ongeveer datzelfde program
ma kunnen bezoekers verwach
ten tijdens de buurtmiddag bij
de Triangel aan de Korte Kerk
straat in Terneuzen, op maandag
10 augustus, en op woensdag 19
augustus in De Halle aan de
Rooseveltlaan in Axel.
De buurtmiddagen duren
steeds van 14.00 uur tot 16.00
uur. Meedoen kost 2,50 euro, in
clusief een consumptie. Aanmel
den is gewenst en kan via
www.aan-z.eu of 0115 563015.
WOENSDAG 29 JULI 2015
'Gepest om Duitse moeder'
Rosita van Roeyen bij het oude douanekantoor van Nieuw Namen. Haar ouders kwamen in 1945 in het grensplaatsje terecht en Rosita's grootvader, die in
de DDR woonde, bezocht Nieuw Namen twee keer. Rosita en haar opa schreven elkaar een keer of acht per jaar. foto Camile Schelstraete
door Bob Maes
VLISSINGEN. Nog maar weinig eve
nementen trekken zich er iets van
aan dat Hemelvaartsdag en Bevrij
dingsdag volgend jaar samenvallen.
