Schouwen
voelt zwaar
op de hand
Peter van Berkel is veertig jaar impressionist
ZEELAND 9
Peter van Berkel schildert veertig
jaar wat hij buiten ziet. Hij viert dat,
met een boek en een expositie.
v wra?1*
j fik
fifcSStSfe*- «saas^as»»
t%8ÉjÊ
Af en toe moet je er
gens eens een
punt zetten. Een
streep, een kruis,
in elk geval een
merkteken. Peter
van Berkel doet dat ter gelegen
heid van het feit dat hij veertig
jaar kunstschilder is. Met een ex
positie - vanaf zondag 26 juli geo
pend in Het Zwanenhof in Bigge-
kerke. En met een boek: Peter van
Berkel, veertig jaar kunstschilder.
In zijn galerie aan de Rouaan-
sekaai in Middelburg geeft hij
meteen toe dat het aantal jaren
discutabel is. Hij is nu 58 jaar,
dus veertig jaar geleden, toen was
hij 18, dat is een mooi begin.
„Maar ik maakte mijn eerste schil
derij toen ik 12 was", voegt hij er
meteen aan toe. Dat heeft alles te
maken met zijn thuissituatie. Hij
is geboren in Rotterdam. Zijn
halfbroer Jan Hovener was ruim
twintig jaar ouder en schilderde.
Peter: „Hij is mijn leraar geweest,
dat kun je wel zeggen."
Hovener woonde in de jaren
zeventig in Zeeland. Peter besloot
hem op zijn achttiende te volgen,
hij verhuisde van Rotterdam naar
Wemeldinge en ging daar samen
wonen met zijn vriendin Elly. Ze
trouwden in 1976. Peter schilder
de in die tijd veel, maar kon nog
niet van zijn werk leven. Hij ver
diende een centje bij in de schelp
dierensector in Yerseke.
Peter is een impressionist. Dat
wil zeggen: hij werkt veel in de
open lucht en is altijd op zoek
naar het mooiste licht. Aanvanke
lijk was hij aanhanger van de
Haagse School, met schilders als
Mesdag en de gebroeders Maris.
Hun tinten waren vaak bruin en
grijs. Peter is in de loop van de ja
ren steeds lichter gaan schilde
ren: „Dat kwam waarschijnlijk
toch door dat vaagblauwe licht
dat ik tijdens onze reizen met de
camper in Frankrijk ontdekte.
Ook keek ik meer naar de Franse
impressionisten, met name Clau
de Monet. Hij was een schilder
van het licht. Ik ben pas nog in
zijn huis in Giverny geweest."
Peter en Elly hebben inmid
dels heel wat Zeeuwse woonplaat
sen gehad: Wemeldinge, Goes,
's-Heer Arendskerke, Vlissingen.
Drie jaar geleden vonden ze hun
thuis in Middelburg.
Sinds 1989 is Peter fulltime
schilder. Hij exposeerde bij gale
riehouders in binnen- en buiten
land. Vorig jaar won hij de pu
blieksprijs op de Annual Dutch
'Ik ben steeds lichter gaan
schilderen. Dat kwam door dat
vaagblauwe licht dat ik in
Frankrijk ontdekte'
Art Fair in het World Fashion
Centre in Amsterdam. Toen hij in
's-Heer Arendskerke woonde
maakte hij veel landschappen
rond het dorp en in de Zak van
Zuid-Beveland. In de Vlissingse
jaren ontstonden er strandschil-
derijen en golvenstudies. Vanaf
de bovenste verdieping van de
Sardijntoren maakte hij in de zo
mers van 2009 en 2010 het Pano
rama van Vlissingen. Momenteel
onderzoekt hij of er een panora
ma van Middelburg kan worden
gemaakt.
Hij laat een aantal paletmesjes
zien: „Die gaan na verloop van
tijd naar je hand staan door de
verf die erop klontert. Met zo'n
mes kan ik een streepje verf weg
halen. Met datzelfde mes breng ik
er vervolgens wit op. Pats. Zo sla
ik een kerkje op het doek."
Ze hebben in Zonnemaire
al Pieter Zeeman, de No
belprijswinnaar. Ze mo
gen ook een beetje aan
spraak maken op Maarten 't Hart.
Zouden ze trots zijn op dat laat
ste? Ik heb er mijn twijfels over,
maar 'Het dal van Hinnom', dat
zich in het plaatsje op Schouwen
afspeelt, is een prachtig verhaal
van een geweldige schrijver. Maar
ten 't Hart begeleidt ongeveer
heel mijn leven als lezer. Vroeger
werd hij met geringschatting beje
gend. Maar langzamerhand heeft
hij erkenning gevonden als bege
nadigd verteller, altijd goed voor
fantastische dialogen en opzienba
rende uitspraken.
Vaak worden die teksten in de
mond van zijn vader gelegd, dood
graver te Maassluis. In dit verhaal
Maarten t Hart
(1944)
komt de man met de wijsheid:
'Liefde en hoesten, daar is niet te
gen te vechten'. De schrijver prik
kelt je steeds weer, in heel zijn
oeuvre en ook in dit verhaal. Ei
genlijk biedt 'Het dal van Hinn
om' je het complete universum
van de auteur, de hele Maarten 't
Hart in tien bladzijden.
Het werkje is de opening van
De vroege verhalen (2007), tegelijk
een soort autobiografie waarin we
hem volgen vanaf de kleine Maar
ten tot de volwassen 't Hart. Eer
der stond het verhaal, over een
bruiloft te Zonnemaire, in De un
ster (1989). De stemming in de
bus zit er meteen goed in. Groot
vader maant dat iedereen flink sik
keneurig moet kijken: 'ze denken
daar in Zonnemaire dat wij zo
licht zijn als een krielkippenveer-
tje'. Op Schouwen zijn ze juist
zeer zwaar, een vers als 'Scheepje
onder Jezus' hoede' zouden ze
daar als 'een hoerenliedeken' be
schouwen.
Maarten geniet intussen van de
lange vaartocht met het veer dat
destijds tussen Numansdorp en
Zijpe voer. Via Sirjansland ('dat
kleiner leek dan zijn naam') en
Dreischor wordt tenslotte Zonne
maire bereikt. Waar men feest
viert met ongelooflijk langzame
psalmzang en met een angstaanja
gende preek. Plus een lezing over
het dal van Hinnom. Niemand
schrijft zo kleurrijk over grijze le
vens als Maarten 't Hart. Gelukkig
maar dat hij indertijd mee mocht
naar Zonnemaire.
ZATERDAG 25 JULI 2015
Peter van Berkel schildert in de klaprozen, op zoek naar 'het licht'.
'Pats. Zo sla ik een
kerkj e op het doek'
Peter van Berkel: Mont Sainte-Victoire, de berg van Paul Cézanne.
y- ufc.nTtI M ~-y -v '-VWm-lT.l-.,' v.' - "3r
9 i
Peter van Berkel: Veerse Meer (doek 120 x 140 centimeter).
door Jan van Damme
Peter van Berkel, kunstschilder
c V 1K>
door Mario Molegraaf
Het dal van
Hinnom in de
bundel
De unster (1989)
Boek en expositie
Peter van Berkel 40 jaar
kunstschilder - Eigen
uitgave, hardcover, 92
pag., 29,50 euro.
Expositie: opening zondag
26 juli om 15 uur,
Zwanenhof, Klaassesweg
2 in Biggekerke, te zien
t/m zaterdag 1 augustus.
Het Panorama van
Vlissingen is vanaf zondag
2 t/m zaterdag 29
augustus te zien in Galerie
Van Berkel Art aan de
Rouaansekaai 3 in
Middelburg.
