GOI 3
DE KLANT IS
KLOOTWIJK
Bij een kruidenier
kosten pannetjes
minder dan een
pond spek
'Doe het zelf'
Weg met die aluminium
pannetjes! Koken in
robuust gietijzer helpt
tegen b I oedarmoede.
Wonderlijk bericht. Sensatie. Maar het
haalde de voorpagina's niet eens. Giet
ijzer tegen bloedarmoede.
Wie een pan nodig heeft gaat naar een
supermarkt met een rommelmarkt onder
dak, voor een spotgoedkoop anti-aanbak-
kertje. Aluminium pannetjes hebben het
Hollandse huishouden veroverd. Wie iets
anders wil moet niet bij de kruidenier
wezen maar bij kookwinkels. Goed maar
duur. Bij een kruidenier kosten pannetjes
minder dan een pond spek. Deze goed
kope krengetjes, of de wat duurdere
goedkope bij Albert Heijn waar de naam
Jamie Oliver op staat, wat geen enkele
betekenis heeft, al deze non-stick panne
tjes, slijten snel. En ze helpen niet tegen
bloedarmoede.
Heb je de armoe, dan zit er onvoldoende
ijzer in je bloed. Een bloedarmoedig
mens wordt snel moe, kan zich lamlendig
voelen en erger. IJzer haalt een mens uit
eten. Af en toe
een paard en je
zal van bloedar
moede geen last
hebben. Een Ca
nadese onderzoe
ker ontmoette
veel mensen en
kinderen in Cam
bodja met ern
stige
bloedarmoede.
Hij bedacht er
iets op. Hij liet
een brokje ijzer
gieten in de
vorm van een visje. Dat visje moet bij het
eten in meegekookt worden. Het geeft
wat ijzermoleculen af aan het maaltje en
zo krijgen mensen ijzer binnen.
Waarschijnlijk wist de onderzoeker niet
beter dan dat iedereen in de wereld in
goedkope aluminium pannetjes kookt.
Daar krijg je geen spat ijzer mee binnen.
Nou was ik, voor een tv-programma waar
ik aan meewerkte, in Zweden, in een
ijzergieterij in het plaatsje Skeppshult. De
ongeëmailleerde gietijzeren pannen zijn
genoemd naar de plaats waar de fabriek
staat. Een van de managemers vertelde
over de voordelen van koken in gietijzer
en zei iets wat ik nooit eerder had ge
hoord en niet zomaar kon geloven. Kook
je je eten in een ijzeren pan dan krijg je
ijzer binnen. Nu dat bericht uit Canada.
Het gietijzeren visje helpt. Maar een heel
klein beetje. Een pan zelf helpt ook.
Rennen naar de winkel. Om een gietijzeren
pan. Er zijn fantastische Franse gietijze
ren pannen, maar geëmailleerd. Het is de
vraag of je daar ijzer uit los kookt. De on-
geëmailleerde prachtpannen van Skepps
hult zijn dan beter. Er is nog een Zweeds
merk. Ronneby Bruk. Met lichtgewicht
gietijzeren pannen. Ook goed spul. De
Zweden (zie ronnebybruk.nu) doen of het
Zweeds ijzer is, maar ze laten hun pan
nen in China gieten. Helpt ook, Chinees
gietijzer, tegen bloedarmoe.
Na die succesvolle première kreeg ze
mailtjes van mensen die ook zoiets
wilden beginnen. Sindsdien heeft het
concept zich als een olievlek ver
spreid.
De kracht van Repair Cafés is vol
gens Postma dat ze gratis toeganke
lijk zijn, dicht bij huis liggen en vaak
gezellig zijn. Ze zou graag willen dat
fabrikanten weer repareerbare spul
len gaan maken. Postma merkt dat
repareren, in tegenstelling tot vroe
ger, bij veel mensen niet meer in het
systeem zit. Met als gevolg dat vak
kennis snel verdwijnt."
Niet alleen de vakkennis dreigt te
verdwijnen, het repareren van spul
len is vaak ook nog eens heel duur.
„Breng maar eens een kapotte stof
zuiger terug naar de winkel," zegt ex
pert Gerard van de Repair Shop
Haaksbergen. „Je bent zo 80 euro
verder. Kijk alleen al naar het uur
loon. En als het om een wat ouder
apparaat gaat, moetje als klant maar
hopen dat het defecte onderdeel nog
verkrijgbaar is.
Gerard merkt dat vooral 'de nieu
were apparaten' moeilijk te repare-
ren zijn, zoals laptops of compact ca
mera's. „Het zit al in de naam: zo'n
camera zit zo compact in elkaar, dat
het al een hele klus is om het ding
überhaupt uit elkaar te halen."
Ondersteuning
Het Repair Café Haaksbergen maakt
deel uit van de in 2010 door Postma
opgerichte Stichting Repair Café. De
stichting biedt professionele onder
steuning aan lokale groepen in bin
nen- en buitenland die zelf een
Repair Café willen beginnen.
In Haaksbergen hebben ze het ge
dachtegoed van de stichting zelfs
nog iets doorgetrokken. Grote spul
len, zoals een tweezitsbank met ka
potte leuning of een defecte
vaatwasmachine die niet in het Re-
pair Café gemaakt kunnen worden,
kunnen naar de zogeheten Hobby
werkplaats worden gebracht. In deze
werkplaats, aan de rand van Haaks
bergen, wordt maximaal drie uur
aan een reparatie besteed. De Hob
bywerkplaats is niet gratis, maar van
de 2,50 euro die wordt gevraagd zal
niemand wakker liggen.
3THINKWARE
X 500II
Wouter Klootwijk
proeft en test
producten
woensdag 22 juli 2015
Reageren? wouter.klootwijk@persgroep.nl
44
Wie een eigen Repair Café wil
beginnen, kan voor 50 euro een
startpakket aanvragen bij Stich
ting Repair Café Nederland. In
dit pakket zit onder meer een
handboek, met daarin tips over
hoe je repareerdeskundigen en
een geschikte locatie kunt vin
den, hoe je aan gereedschap
komt, hoe je publiciteit gene
reert en hoe je fondsen werft
voor het project. Het pakket
bevat ook nog eens verschil
lende soorten promotiemateri
aal.
Verder brengt de stichting kan
didaten in contact met mensen
in de buurt die ook van plan zijn
een Repair Café te beginnen.
Ook bestaat de mogelijkheid om
lid te worden van het Neder
landse Repair Café-netwerk.
Meer info op repaircafe.nl
Gebruiksgemak en
0806 beeldkwaliteit overdag goed
256 GB geheugen Batterijduur en extra mogelijk-
vanaf €125 heden beperkt
64 GB geheugen
vanaf €239
Heeft veel extra
mogelijkheden,
scoort redelijk
Beeldkwaliteit in
het donker is matig,
batterij is matig
