i 7
1.000.000
500.000
25.000
20%
Vnie
•&£%S00ï*
Ik heb nooit gezien
of gehoord dat
thuistesten goed
en betrouwbaar
werken
Lyme weetjes
ten te koop waarmee je thuis kunt
nagaan of de teek die zich aan jouw
bloed tegoed heeft gedaan besmet
is met de Borrelia-bacterie. Evenals
testjes waarmee je kunt nagaan of
die bacterie in je bloed is terechtge
komen. Een aanrader? We vragen
het de deskundigen: internist Bart-
Jan Kullberg en onderzoeker Leo
Joosten, beiden van het Expertise
centrum voor Lymeziekten van het
Radboudumc in Nijmegen.
Kans
„Laat ik beginnen te melden dat je
niet meteen ongerust hoeft te wor
den als je door een teek bent gebe
ten", zegt Leo Joosten. „Van de
teken in ons land is ongeveer één
op de vier besmet met de Borrelia-
bacterie. En van iedere tien mensen
die door een besmette teek worden
gebeten, krijgt er uiteindelijk één
de ziekte van Lyme. De kans op
Lyme na een tekenbeet is dus 2 tot
3 op de 100."
Desondanks is het verstandig om
goed te controleren of je door een
teek bent gebeten en, indien dit zo
is, de plaats van de beet in de gaten
te houden, zegt Bart-Jan Kullberg.
„Als je via de tekenbeet besmet
bent met de Borrelia-bacterie ont
staat er meestal binnen enkele
dagen rond de beet een rode vlek of
kring die geleidelijk aan groter
wordt. Dan is het verstandig om je
huisarts te bezoeken en te vertellen
datje door een teek bent gebeten."
En de thuistestjes dan als 'Test de
teek' van Beaphar, Lyme Borreliose
zelfdiagnose tekentest van Care
Plus of de Easy Home Test? „Die
vinden wij niet erg zinvol", stelt
Joosten. „Neem de testen die na
gaan of de teek is besmet. Ik heb
van geen van dergelijke testen ge
zien of gehoord dat ze bij thuisge
bruik daadwerkelijk goed en
betrouwbaar werken. Twee jaar ge
leden heeft het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
zo'n test onderzocht met behulp
van teken die mensen na een beet
hadden opgestuurd. Het RIVM
vond met deze test geen enkele be
smette teek, terwijl een deel van de
mensen toch de ziekte van Lyme
Doe mee aan Lyme project
had gekregen. Deze test schijnt nu
niet meer in de handel te zijn.
Maar dan nog. Als je met een test
zou meten dat de teek is besmet,
zegt dat nog niet dat je de ziekte
van Lyme krijgt. En als je tekentest
negatief uitvalt, word je er mis
schien ten onrechte door gerustge
steld."
Dan maar zo'n bloedtest? „Die
bloedtesten werken op basis van
antistoffen", legt Kullberg uit. „Ze
reageren op de antistoffen die jouw
afweersysteem aanmaakt tegen de
Borrelia-bacterie. Het probleem is
dat het gemiddeld minstens een
week of twee duurt voordat het af
weersysteem zoveel antistoffen
heeft aangemaakt datje ze met een
bloedtest kunt meten. Het heeft
dus geen zin om een dag na een te
kenbeet zo'n bloedtest te doen. Dan
zijn er nog geen meetbare antistof
fen tegen de bacterie in je bloed
aanwezig."
Datum noteren
Het zijn vooral de lichamelijke ver
schijnselen en het bijbehorende
verhaal die de ziekte van Lyme aan
tonen en niet zozeer de snelle
thuistesten. „Het verhaal begint
met controleren op tekenbeten.
Ben je gebeten, noteer dan de
datum in je agenda. Let in de
dagen en weken erna op of er een
rode vlek ontstaat en maak eventu
eel een foto van die vlek. Ook
klachten als grieperigheid kunnen
wijzen op Lyme. Belangrijk is datje
dan contact opneemt met je huis
arts en dat die snel een behande
ling met antibiotica voorschrijft. Bij
het overgrote deel van de mensen
is dat voldoende om probleemloos
te genezen."
Joosten: „Samen met het RIVM en
het AMC onderzoeken we nu
waarom en waardoor een paar pro
cent van alle mensen met Lyme on
danks een vroege behandeling met
antibiotica toch langdurig klachten
blijft houden. Mensen bij wie Lyme
is vastgesteld kunnen zich, als zij
dat willen, bij Tekenradar.nl aan
melden om mee te doen aan dat
onderzoek."
Lastiger wordt het als in de eerste
tijd na de tekenbeet geen lichame
lijke verschijnselen optreden.
Kullberg: „Soms ontstaat er na de
tekenbeet geen rode vlek en zijn
er ook geen andere klachten. Pas
maanden later krijgen mensen
last van gewrichtsontstekingen,
huidklachten of neurologische
verschijnselen. Het is na zoveel
tijd vaak lastig om het verband te
leggen tussen de klachten en de
tekenbeet. Daardoor blijft het lang
onduidelijk wat de oorzaak van de
klachten is. Bij deze late vorm van
Lyme is soms een behandeling
met andere, sterkere antibiotica
nodig."
dinsdag 21 juli 2015
44
Nog geen vijf dagen aan de antibiotica
sinds er een rode kring verscheen? Dan
zouden de experts van RIVM, Radboud
umc en twee ziekenhuizen u en 1999 an
deren graag betrekken in hun onderzoek
naar de ziekte van Lyme. Uw gezondheid
wordt een jaar gevolgd om uit te zoeken
waarom sommige mensen heftige klach
ten krijgen. Aanmelden kan via
Tekenradar.nl of uw huisarts.
Je hoort er steeds meer over
maar hoe vaak slaan de teken
werkelijk toe? En wat zijn
precies de gevolgen?
Jaarlijks worden in Nederland
circa I miljoen mensen gebe
ten door een teek. In de sei
zoenen na een zachte winter,
waarin ook de muizenpopula
tie explodeert, worden extra
veel teken volwassen. Met
dank aan het bloed van men
sen en muizen.
Het RIVM verwacht deze
maand een half miljoen
tekenbeten.
Jaarlijks melden circa 25.000
mensen zich bij de huisarts
met de ziekte van Lyme. Een
minderheid (1000 tot 2500)
houdt langdurig lichamelijke
klachten. Bij elkaar opgeteld
raakt deze groep in totaal
1502 gezonde levensjaren
door een tekenbeet kwijt.
bij Tekenradar.nl zijn de
eerste helft van dit jaar
4740 meldingen van een
tekenbeet gedaan, 20 procent
meer dan vorig jaar.
Je vermindert de kans op een
tekenbeet door dichte schoe
nen en een lange broek (in de
sokken!) te dragen als je door
hoog gras of langs struiken
wandelt.
Teken bijten niet alleen in
huidplooien zoals in de oksel
of lies, maar hebben ook een
voorkeur voor de haargrens of
achter de oren.
Ook bij ijsman Utzi die ruim
5000 jaar geleden in de Itali
aanse Alpen verongelukte zijn
sporen van de Borrelia bacte
rie gevonden.
De app Tekenbeet geeft prak
tische informatie over
teken, tekenbeten en de
ziekte van Lyme.
