Premier Mark Rutte ontploft bijna: 'We kunnen geen crisis in een crisis hebben!'
8 NIEUWS
Terwijl Nederland rouwt om
slachtoffers van de MH17-ramp,
stuurt Venezuela zijn oorlogsvloot
naar Aruba na arrestatie Carvajal.
In de nasleep van de MHi7-ramp ont
staat een ernstige rel tussen Nederland
en Venezuela. Het Zuid-Amerikaanse
land is woest om de arrestatie van 'di
plomaat' Hugo Carvajal en stuurt oor
logsschepen naar de Arubaanse kust.
Premier Rutte ontploft: 'We kunnen godver
domme geen crisis in een crisis hebben!'
De commentaren in de kranten zijn die zo
merse dag eensgezind. Indrukwekkend,
troostrijk, prachtig. Het is donderdag 24 juli,
precies een week na de MHi7-ramp, en Neder
land haalt even opgelucht adem. De wond die
de vliegramp met de MH17 heeft geslagen is
een heel klein beetje geheeld door de waardige
aankomst van de eerste geborgen slachtoffers
op vliegbasis Eindhoven een dag eerder. We
hebben 'onze' mensen terug, zo is de stem
ming.
De collectieve shock die als een deken op
het land rust, lijkt heel eventjes opgetild. Maar
tevreden zijn we nog niet. In die dagen hebben
sporenonderzoekers nog nauwelijks toegang
tot het door oorlog geteisterde rampgebied.
Nog altijd moet premier Mark Rutte alles op al
les zetten om de nasleep van de crash te
plooien. De wereld kijkt mee, de spanning is
immens.
En zonder dat de minister-president het
dan nog kan vermoeden, krijgt hij er een kop
zorg bij. In de uiterste hoek van ons koninkrijk
ontstaat een ernstige diplomatieke rel die tot
internationaal wapengekletter lijkt te leiden.
Vanuit Aruba komt die dag het bericht dat
de avond daarvoor ene Hugo Carvajal is gear
resteerd, op verdenking van drugs
smokkel. Carvajal is bepaald
geen doorsnee handelaartje. De
man was een vertrouweling
van de overleden Venezolaanse
president Hugo Chavez. Hij
was zelfs zes jaar lang het
hoofd van de militaire inlich
tingendienst en zou ook wa
pens hebben geleverd aan
het Colombiaanse rebellen
leger FARC.
Justitie op Aruba
weet al langer dat Car- *||J
vajal niet brand
schoon is, maar na
Fred Teeven
bemoeit zich
ook met de
zaak. 'Als we
morgen
wakker
worden, staat
die vent op
straat', is de
boodschap
uit Den Haag.
een onderzoek van de Amerikaanse politie lij
ken er nu voldoende verdenkingen te zijn om
hem te arresteren.
Carvajal is in januari van dat jaar benoemd
tot consul op Aruba. Amerika vraagt Aruba Car
vajal op te pakken, als onderdeel van een grote
re actie tegen hooggeplaatste Venezolaanse
drugshandelaren die in Amerika verbleven. Een
andere vermeende drugsbaron is daags ervoor
gearresteerd tijdens een tripje naar Disney
World. De aanhouding van Carvajal past in de
reeks aanhoudingen.
Aruba heeft echter geen idee van de proble
men die het met de aanhouding op de hals
haalt. Venezuela reageert als door een adder ge
beten, omdat het land Carvajal beschouwt als
een diplomaat. En die mag je niet zomaar op
pakken.
'Illegaal en arbitrair'
Een woordvoerder van de regering briest op de
journaals dat de arrestatie 'illegaal en arbitrair'
is. En er wordt direct gewaarschuwd. Als Neder
land er niet ogenblikkelijk voor zorgt dat Carva
jal vrijkomt, zullen er diplomatieke sancties ko
men, met gevolgen voor de handelsbetrekkin
gen.
Venezuela dreigt zelfs een contract te ver
scheuren dat het land heeft met een olieraffina
derij op Curasao. Daarmee komen er 8.000 ba
nen in gevaar. Zelfs de Venezolaanse president
Nicolas Maduro bemoeit zich ermee. Hij
spreekt van 'kidnapping' van een 'soldaat van
het vaderland'.
Op het ministerie van Buitenlandse Zaken
in Nederland weigert men commentaar. Ons
land is nog altijd in de ban van de MHi7-ramp
en de arrestatie wordt rechtmatig geacht. De
aanstelling van Carvajal als consul-generaal zou
niet formeel zijn geaccepteerd en daarom ge
niet hij geen diplomatieke onschendbaarheid,
is het oordeel.
Een woordvoerster van het Arubaanse Open
baar Ministerie legt het kort na de aanhouding
ook zo uit. Maar helemaal gerust is men er niet
op. Venezuela is voor Nederland misschien ver,
voor Aruba geldt het land als de uitermate gro
te, belangrijke buurman.
Op zaterdag weet hoofdofficier van justitie
van Aruba, Peter Blanken, nog niet hoe belang
rijk die zaak is. Tijdens diplomatiek overleg
met gezanten van Venezuela laat het land mer
ken dat het menens is. Erg menens.
Verschillende marineschepen van het land
stomen op naar de kust van Aruba. Het machts
vertoon is niet alleen overduidelijk, maar ook
zeer intimiderend en uitzonderlijk. De diploma
tieke druk was al naar een kookpunt gestegen,
over het rollen van de spierballen bestaat nu
ook geen enkele twijfel meer. Het Nederlandse
eilandje dat zelf geen enkele militaire krachten
heeft om zich te verdedigen, wordt bang ge
maakt door het buurland.
Blanken doet nog eens navraag. Hij wil echt
zeker weten dat hij in zijn recht staat. Op 'hoog
ambtelijk niveau' in Den Haag bevestigt men
dat Carvajal 'geen enkele immuniteit' geniet.
Vloeibaar
Maar dat is de papieren werkelijkheid. De situa
tie loopt hoe dan ook uit de hand. Ook op de be
trokken ministeries van Buitenlandse Zaken,
Defensie en Veiligheid en Justitie is men daar
inmiddels van doordrongen. Maar onder druk
wordt alles vloeibaar. Als de affaire wordt voor
gelegd aan premier Mark Rutte, ontploft hij zo
wat. De premier heeft de handen vol aan de pre
caire afwikkeling van de MHi7-crash. Ineens
dreigt hij gedwongen te worden op nóg een
bord te gaan schaken. Oorlog op twee fronten
loopt nooit goed af, weet de historicus Rutte:
„We kunnen godverdomme geen crisis in een
crisis hebben! Laat die vent vrij!" De bal ligt
daarmee bij minister Timmermans (Buitenland
se Zaken) en bij de - toenmalige - staatsse
cretaris van Justitie Fred Teeven. Omdat
minister Ivo Opstelten medeverantwoor
delijk is voor de afwikkeling van de
MHi7-ramp, moet Teeven het departe
ment besturen. En dat bestuurt op zijn
beurt weer justitie op Aruba.
Timmermans zelf zit in Oekraïne, om
een gedegen bergingsmissie voor de MH17
van de grond te krijgen. De affaire op Aru
ba valt hem rauw op z'n dak. Hij zet zijn
ambtenaren aan het werk. Die komen
met een oplossing die een soepele di
plomatieke uitweg lijkt. Het is een
juridisch foefje.
Buitenlandse Zaken laat aan
Aruba weten dat Carvajal welis
waar eerder niet 'gemachtigd'
was om zijn werk te doen als
consul-generaal, maar dat hij in
afwachting van die machtiging
wél de status van 'diplomatiek
onschendbaar' genoot. Het is,
kortom, maar net welk wetsarti
kel je erbij pakt.
Op Aruba wordt het gezien als
een draai van 180 graden. Het was
toch duidelijk? De man was toch
géén diplomaat? Maar de brief van
het ministerie van Buitenlandse Za
ken, ondertekend door Timmermans
'Foefje' voorkomt ernstig
Venezolaanse oorlogsschepen stoom
dgp vorige zomer op naar de kust van
Aruba, foto Maiquel Torcatt/Reuters
door Tobias den Hartog
en Jan Hoedeman
