Kerk als klapstoel en minister als lachende derde
In liefdevolle herinnering
ZEELAND 15
Wieske Gelderland in Vogelwaarde was
een altijd aanwezige moeder. Haar
kinderen branden kaarsen voor haar.
Dnnikenwerk
Een longontsteking, sep
tember 2013. Dat was
gek, zomaar uit het niets.
Wieske Gelderland werd
in het ziekenhuis van
Terneuzen opgenomen.
Ze knapte op. Voor de zekerheid
werd er in januari 2014 een scan ge
maakt. De boodschap kwam hard
aan: longkanker. En ze had nooit ge
rookt. Wieske oogde gezond, ze voel
de zich goed en zag er prima uit.
Daarna is het snel gegaan. Er volgden
een chemokuur en een bestraling.
Op 11 augustus 2014 overleed ze, nog
geen 75 jaar oud.
Dochter Bettina (1968) en zoon
Roel (1974) hebben nog steeds moei
te om het te bevatten. Het was een
heftig laatste halfjaar. Hun vader, die
hoofd van de administratie van het
ziekenhuis in Hulst en daarna in
Oostburg was, overleed in 2006 aan
darm-leverkanker. Moeder Wieske
had hem anderhalfjaar lang ver
zorgd. Daarna heeft ze zich herpakt.
Wieske werd geboren in Stoppel-
dijkveer, als Louisa Francisca Caroli
na de Rooij, de jongste in een gezin
van tien kinderen. In 1963 trouwde
ze met Willy Gelderland uit het na
burige Boschkapelle. Beiden katho
liek. Als kinderen moesten ze elke
week naar de kerk, herinneren Betti
na en Roel zich. Ze hebben nog een
oudere zus Machteld (1967), die in
Amsterdam woont en twee kinderen
heeft, Joris en Merel. Vorige week
speelde Joris in de afscheidsmusical
van zijn basisschool. „Daar zou onze
moeder heel erg trots op geweest
zijn", zegt Bettina.
Broer en zus hebben het gevoel
dat met het overlijden van hun moe
der hun jeugd echt is afgesloten. Het
ouderlijk huis in Vogelwaarde staat
te koop. Roel, die in Vlissingen werkt
maar met zijn vriendin in zijn ge
boortedorp woont, komt er nog regel
matig langs. Bettina is getrouwd en
woont in Almere. Dat lijkt ver. Toch
kwam ze de laatste jaren vaak een
weekendje naar haar moeder, om sa
men te gaan winkelen en een terrasje
te pakken.
Bettina en Roel: „Onze moeder
heeft voor een heel stabiele opvoe
ding gezorgd. Ze was er altijd. Wat
dat betreft hadden we een echt jaren
vijftig-huishouden. Vrolijk en opge
wekt, ze had vaak bezoek of was aan
het bellen. Grappig, ze had een geheu
gen als een olifant. Beter dan wij nu
hebben. Ze wist precies wie bij wie
hoorde, wie wat gedaan had."
Dat geheugen kwam haar in 2013
goed van pas. Dochter Bettina had in
Almere voor Humanitas al enkele le
vensboeken samengesteld. Is dat niks
voor jou, vroeg ze haar moeder. Die
reageerde in eerste instantie afwij
zend. Er viel volgens haar niet veel te
vertellen en ze had er ook geen zin in
om oud zeer op te halen. Toen Betti
na voorstelde om een boek te maken
over de kleding, die ze in de loop van
haar leven had gedragen, ging ze al
snel om. Mode had altijd haar interes
se gehad en ze wist nog heel precies
wat ze bij welke gelegenheid droeg.
Zo stelde Bettina samen met haar
moeder het boek Maison Wieske sa
men, met als ondertitel 'een leven
lang netjes gekleed'. Het is geen toe
val dat er in Zaamslag een Maison
Magdalena bestond.
Bettina en Roel hebben het boek
paraat. „Een waardevol werk", zegt
Roel, „voor mij is het net alsof ik
moeder weer hoor praten. Ze komt
heel dichtbij." Bettina heeft nog
steeds een beetje napret van het
boek. Ze stelden het samen nog voor
de longkanker zich openbaarde. Uit
alle fases van het leven van haar moe
der zijn foto's met begeleidende tek
sten opgenomen. Veel over de jurken
en andere kledingstukken, maar daar-
aan gelinkt toch ook veel informatie
over het leven in een katholiek gezin.
Een levensverhaal met de kleding als
leidraad: het is een bijzonder geheel.
Moeder Wieske stond niet graag in
het middelpunt van de belangstel
ling. Maar het boek, dat deed haar
goed. Alle familieleden en vriendin
nen kregen er eentje. „Het werd een
bestseller", lacht Bettina.
Het boek is niet de enige erfenis
van Wieske. Dochter Bettina heeft in
haar huiskamer in Almere een 'koffer-
ke' onder de televisie staan. Daarin
zitten oude kanten handschoentjes
en een make-up tasje van moeder, fo
to's van de twee kleinkinderen, bril
len, nog een horloge van vader. En
een relikwie van de Heilige Gemma.
Bettina: „Het zijn souvenirs. Mijn zus
in Amsterdam heeft net zo'n koffer
tje." Roel niet. Maar die heeft dan
weer alle geboortekaartjes en bid
prentjes die zijn ouders in de loop
van hun leven hebben bewaard. Een
Wieske
Gelderland
bijzondere verzameling, vindt hij.
Bettina, Machteld en Roel bellen
elkaar nu regelmatig. Tot het overlij
den van hun moeder deden ze dat
veel minder. Dan hoorden ze wel via
hun moeder hoe het met de anderen
ging. Bettina draagt een gouden han
ger van haar moeder, een armband
en een ring. „We praten veel over
haar. Bij mij thuis staat er een grote
foto van haar op de tafel. We branden
veel kaarsen voor haar. Laatst was ik
in Lourdes. Daar heb ik ook een kaars
aangestoken." Roel knikt. Bij elk
waxientje dat hij aansteekt gaan zijn
gedachten even naar haar.
De bezuinigingen op de
zorg kent veel verlie
zers. Dik in de tachtig
schatte ik de man in
het ziekenhuisbed. Zijn dochter -
wonend in een heel andere land
streek - was op bezoek. Zijn
vrouw wilde ook meekomen,
maar dat vond de oude baas niks.
„Ze is doodziek, heeft kanker, is
terminaal", bracht hij uit en „of
de verpleging haar komst niet kon
verhinderen".
Hij was zelf acuut opgenomen
en leek hij mij op sterven na
dood. Maar antibiotica kan wonde
ren doen en de man was blij dat
hij mocht blijven, want hij was zó
moe. Al anderhalfjaar zorgde hij
voor zijn vrouw. Ik vroeg me stille
tjes af hoe dat nu dan moest. Ge
lukkig werd er door de verpleging
ook naar gevraagd. Een zus, de
wijkverpleegster, de dochter, die
zouden wel bijspringen. Het leek
een ware lappendeken van oplos
singen. En wat was de man dank
baar, zeker voor alle zorg die hij
zelf ontving. Ik vond dat deze lie
ve heer wel voor een lintje in aan
merking kwam. Bewondering heb
ik voor paren die elkaar zo in lief
en leed trouw zijn.
Als deze ouderen in Arnemui-
den wonen, kunnen zij een be
roep doen op vrijwilligers van de
kerken. Maurits Sep schreef er de
ze week over in de krant. „De geza
menlijke kerken hebben een con
venant getekend met de gemeente
Middelburg. Gelovig of niet - via
Porthos kunnen de vrijwilligers
ingeschakeld worden als hulp bij
het doen van boodschappen, ko
ken, het schoonmaken als iemand
ziek is of herstelt van een opera
tie, als begeleider bij dok-
ters-/ziekenhuisbezoek, kinderen
uit school halen als ouders ziek
zijn. Ook in de zorg voor asielzoe
kers doen kerkelijke vrijwilligers
goed werk." Voor het AZC
Swerf-Rust staan in Middelburg
zeker veertig getrainde krachten
klaar. Vanuit de diaconale zorg be
zien, een prima traditie.
In Rotterdam is er in 2008 al
een optelsom gemaakt van de
waarde van de vrijwillige hulp
van mensen uit kerken en moskee
ën. In het rapport met de treffen
de naam 'tel je zegeningen' staat
dat de gemeente Rotterdam door
de vrijwillige inzet jaarlijks 120
miljoen euro bespaart op de begro
ting. Jaarlijks is het landelijk ren
dement van dit vrijwilligerswerk
becijferd op 3 miljard.
Toch irriteert mij iets in het be
leid, omdat het dubbel is. Tiental
len jaren is zorg en welzijnswerk
met een kerkelijke kleur door de
overheid gemeden als de pest. Sub
sidies zijn ingetrokken en neutrali
teit werd troef. Nu de minister de
participatiesamenleving op een
voetstuk heeft gehesen worden de
kerken en hun vrijwilligers - alsof
zij klapstoelen zijn - weer uit de
hoek getrokken. Ik vraag me af
wie uiteindelijk de winnaar daar
van is.
De oude man in het ADRZ, die
zeker is van (hapsnap) zorg voor
zijn terminaal zieke vrouw? De ge
meente? Of is de minister de la
chende derde, die in plaats van kri
tiek medewerking krijgt voor haar
beleid van korten?
ZATERDAG 11 JULI 2015
Maison Wieske leeft voort
In deze rubriek praten mensen over verlies, rouw en hoe het leven verder gaat.
door Jan van Damme
Wieske Gelderland, enkele jaren voor haar overlijden. Ze maakte samen met dochter Bettina een boek over
de kleding die ze in de loop van de jaren droeg. Zo ontstond er een bijzonder levensverhaal: Maison Wieske.
31 december 1939
11 augustus 2014
Hebt u ook mooie herinneringen aan
een dierbare, die is overleden?
We willen uw verhaal graag delen in on
ze rubriek 'In liefdevolle herinnering'.U
kunt contact opnemen met Ab van der
Sluis: 0118 - 434003, chefnieuws@pzc.nl
door José Baars
Een actueel overzicht van de kerkdien
sten voor komende zondag staat op
www.pzc.nl/monnikenwerk
