ledereen in Europa
naar de 'excellente
zoekt
toerist
p§
p!
NIEUWS 17
IN BARCELONA flVENETIË WIL EIND MASSATOERISME
saa
gen volledige overstroming. En was
er die onverwachte 'hotelbouwstop'
in Barcelona. Deze week nog zei de
Italiaanse minister minister van Cul
tuur dat hij de stoeten cultuurbarba
ren die in Rome 'hun voeten in fon
teinen wassen' zat is. Hij wil 'excel
lente toeristen'.
Het gejammer is op zich niks
nieuws, vertelt hoogleraar toerisme
en duurzaamheid René van der
Duim (universiteit Wageningen).
„Het massatoerisme was in de negen
tiende eeuw nauwelijks ontstaan of
mensen klaagden al over 'de hordes
van Thomas Cook', de eerste die met
georganiseerde reizen kwam."
Toch is er, benadrukt Van der
Duim, nu wel iets aan de hand. Het
internationaal toerisme is de afgelo
pen decennia exponentieel toegeno
men en dat zal nog wel even zo door
gaan. Lag het aantal toeristen in 1950
nog op jaarlijks 25 miljoen per jaar,
was het vorig jaar al r,i miljard. We
reld Toerisme Organisatie UNWTO
verwacht 1,8 miljard vakantiegangers
in 2030.
In Kinderdijk hebben ze het type
internationale toeristen in de loop
van de jaren zien veranderen. Waren
het vroeger Amerikanen (nog altijd
op nummer een), Europeanen en Ja
panners; nu zijn het steeds vaker Chi
nezen, Oost-Europeanen en
Zuid-Amerikanen. Velthuizen: „We
horen hier alle talen."
Het laat zich volgens Van der
Duim makkelijk verklaren. De nieu
we welvaart in bijvoorbeeld Azië
zorgt voor een nieuwe middenklasse
die ook de wereld rond wil. „Alleen
Afrika blijft nog achter. Hoewel we
ook vanuit landen als Kenia en Rwan
da de komende tijd meer reizigers
zullen zien."
Ook wordt de vraag die er al is
door extra aanbod aangewakkerd. On
derzoeker Ko Koens (NHTV
Breda/Centre of Expertise for leisure,
tourism hospitality): „Goedkope
luchtvaartmaatschappijen als easyjet
EXPLOSIEVE
GROEI TOERISME
zorgen ervoor dat mensen nog meer
citytrips per jaar maken. En met zo
iets als Airbnb en coachsurfing wordt
het verblijf nog goedkoper." Hoogle
raar toeristische economie Jan van
der Borg (universiteit Venetië)
noemt het 'een kantelmoment'. „Of
het nu om Praag, of Brugge, of Floren
ce gaat; alle steden moeten zich nu af
vragen: hoe krijgen we die toeristen-
stroom onder controle?" Hij houdt
zich al zo'n dertig jaar met die vraag
bezig maar krijgt nu pas veel respons.
„Decennialang wilden gemeenten al
leen maar meer, meer, meer." Het ver
haal was altijd dat toerisme meer op
levert dan het kost. Voor de lokale
economie. Voor de werkgelegenheid.
Maar wie volgens Van der Borg 'het
hele plaatje' ziet, moet concluderen
dat de lokale bevolking er uiteinde
lijk op verliest. „Denk aan de files, mi
lieuvervuiling, slijtage aan onvervang
bare monumenten, dat gewone win
kels verdwijnen, levensmiddelen
duurder worden. En ook dat huizen
in bepaalde wijken niet meer te beta
len zijn." In Venetië, al eeuwen een
toeristenmagneet, kan je volgens
hem aan den lijve ervaren hoe het uit
pakt als je niet op tijd ingrijpt. „Vene-
tianisering is een begrip: een stad die
volledig door toeristen is overgeno-
1. Er komen jaarlijks 28 miljoen
msen naar de stad, terwijl Venetië
ïaar 14 miljoen kan hebben."
In het Zuid-Hollandse Kinder
dijk gaat het ook over kosten en
baten. Volgens Velthuizen verdie
nen maar weinigen er direct aan.
„Ik schat zo'n 5 procent." Velthui
zen zelfheeft, naast zijn werk als
webdesigner, sinds dit jaar wel
een handeltje in mokken, muis-
matten en tegels die hij via de sou
venirshop verkoopt. „Ik probeerde
het eerst met een kraam in de
tuin, maar toen had ik aan het ein
de van de week maar 35 euro." Vol
gens Van der Vlist van Stichting
Werelderfgoed Kinderdijk profi
teert het dorp alleen al omdat de
molens zo fier kunnen blijven
draaien. „Dat is in ons aller be
lang: het onderhoud is heel duur."
En het toerisme zorgt voor
schwung. „Er zijn in Kinderdijk
twee cafés en er is één bakker. Die
zouden zonder de extra klandizie
niet bestaan."
Er ligt inmiddels een plan om
Kinderdijk touristproof te maken.
Bezoekers in auto's, campers en
bussen worden in de toekomst
naar het nabijgelegen Alblasser-
dam gedirigeerd en daar op de
boot naar de molens gezet. Wordt
het schattige dijkje weer schattig?
Velthuizen heeft bedenkingen.
„Er zijn hordes voetgangers, fiet
sers, skaters. Daar moeten we ook
wat op verzinnen."
In heel Europa wordt in
middels gekauwd op mo
gelijkheden om de inva
sie van toeristen te kana
liseren. De bekendste:
'spreiding in tijd en ruim
te'. Ko Koens van NHTV
Breda, de hogeschool
voor toerisme: „Amster
dam is daar al druk mee.
Met het organiseren van
evenementen buiten het
hoogseizoen. En door be
zoekers naar plekken bui
ten de stad te lokken. Zo
heet Zandvoort in fol
ders nu Amsterdam at
Sea."
Sommige plekken laten
toeristen druppelsgewijs
toe. Een ver, extreem
voorbeeld is Bhutan dat
aan de grens een fikse
dagprijs van elke toerist
vraagt. Hoogleraar Van
der Duim: „Maar dichtbij
zou je Texel als voor
beeld kunnen nemen.
Die hebben al in de jaren
zeventig het maximum
aantal slaapplaatsen op
45.000 gezet en kunnen
dat door de veerboot ook
reguleren." Op plekken
waar toeristen van alle
kanten instromen, is dat
onmogelijk. Alleen al juri
disch, zegt econoom jan
van der Borg, want er
geldt 'vrij verkeer van
personen'.
Venetië probeert het nu
met een vrijwillige 'Veni
ce Card'. Alleen mensen
die van tevoren zo'n
kaart kopen, kunnen de
stad makkelijk en goed
koop in. Bezoekers op de
bonnefooi betalen veel
meer voor parkeren,
openbaar vervoer en mu
sea.
En daarmee kom je, bena
drukt hij, bij het echte
verhaal. Want iedereen
wil natuurlijk wel toeris
ten maar eigenlijk alleen
'de excellente', zoals de
Italiaanse minister van
Cultuur het wat hautain
zegt. Van der Borg: „Vene
tië heeft veel van die dag
jesmensen die komen
'omdat het erbij hoort'.
De stad mikt natuurlijk
op mensen die geïnteres
seerd zijn, die langer blij
ven, en - uiteraard -
meer geld uitgeven." Ook
in Kinderdijk fulmineert
Cees van der Vlist tegen
touroperators die het we
relderfgoed als 'niet
meer dan een plaspauze'
zien. „Ze gooien de men
sen voor een kwartier uit
de bus." Ook hij wil niet
per se meer mensen,
maar meer betalende
mensen. „Als ze nog wat
aan de bezoekmolen of
een boottocht uitgeven,
hebben we er ook wat
aan.
ZATERDAG 11 JULI 2015
In 1950 lag het aantal
toeristen wereldwijd
nog op 25 miljoen. In
2014 was dat aantal al
1,1 miljard. De Wereld
Toerisme Organisatie
UNWTO verwacht 1,8
miljard toeristen in
2030.
De ontwikkeling in Kin
derdijk is al even spec
taculair. In 2012 waren
er 225.000 bezoekers.
Dit jaar verwacht men
er 450.000. In 2025
denkt men te komen
tot 800.000 bezoekers
van de negentien be
roemde molens.
s
