Denken in
't Zeeuws
Boek over traditionele dracht van Zeeuwse vissers
ZEELAND GEBOEKT 13
De mussen vallen van het dak. Toch
moeten we het over truien hebben.
Visserstruien, wel te verstaan.
Een beetje nostalgie, een
beetje folklore, wat seks
en wat spot, die ingrediën
ten verwerkte Rinus Fer-
dinandusse in 1971 in De bloedkora
len van de bastaard. De term 'lite
raire thriller' was nog niet uitge
vonden, toch hebben we hier met
een superieur voorbeeld van dat
genre te maken. Nog specialer is
dat deze literaire thriller ons naar
Zeeland voert. Een Zeeland tus
sen verheerlijkt verleden en ver
vloekte vooruitgang.
'Een Rutger Lemming-avon
tuur' luidt de ondertitel, want
voor deze journalist is, zoals
steeds in het proza van Ferdinan-
dusse, een hoofdrol weggelegd.
Personage en auteur zijn allebei
uit Zeeland afkomstig. Lemming
begint nu hij voor de gelegenheid
terug is in de provincie zelfs in
het Zeeuws te dénken. 'Een wuuf
az d'n diek', overweegt hij stille-
Rinus
Ferdinandusse
tjes over een verovering. Die door
al dat denken ongeduldig wordt.
Pas na haar 'Lemming, komt er
nog wat van?' gaat hij tot actie
over.
Rinus Ferdinandusse komt uit
Goes, hij werd er op 28 november
1931 geboren. Exact een jaar eerder
waren zijn vader Jan Ferdinandus
se en zijn moeder Adriana Jacoba
Pieternella Bruinooge te Wemel-
dinge getrouwd. Wees niet bang,
hij trekt in deze roman Wemeldin-
ge en Goes niet voor. We gaan wel
even eten in Goes, gebakken pa
ling in de al tijden verdwenen 'Ko
renbeurs'. Maar we eten ook in
Middelburg, in de nog langer gele
den opgeheven 'Baron Chassé'
waar ze paling in het groen serve
ren. We komen verder in 'Abele
dorp' terecht, onderdeel van de ge
meente 'Krabberswaal', waar men
de 'lage huisjes van vroeger' graag
plaats ziet maken voor 'flatgebou
wen van acht lagen'. Grappig is
het verslag van een raadsvergade
ring aldaar, waarbij de SGP zich
uitspreekt tégen zwemmen op
zondag en tegen het varen van ver
loofde stelletjes op één boot.
Er zijn Hans Warren-citaten,
moorden en een fanatieke groep
Zeeuwse Actie. 'Na de strijd tegen
het water wenkte een nieuwe
strijd: die tegen patat met mayo
naise, tegen uitsmijters en ju-
ke-boxen, tegen uitspattingen en
verbastering'. Zeeland moet kort
om Zeeland blijven. Misschien
heeft het decor wat ouderwetse at
tributen, maar door die bood
schap klinkt De bloedkoralen van
de bastaard toch heel hedendaags.
der kans loopt ergens achter te
blijven haken. In die jaren be
heersten alle vissersvrouwen de
techniek om met vier naalden
een trui op te breien tot de ok
sels, er dan een spie in te zetten
voor de bewegingsvrijheid, en
dan het geheel bij de schouders
weer bij elkaar te brengen.
In de literatuur over vissers
en hun kleding wordt steeds van
een beperkt aantal truien in Zee
land gesproken. Na een uitvoeri
ge speurtocht, die in het boek als
leidraad dient, komen de schrijf
sters tot de conclusie dat er drie
Zeeuwse truien bewaard zijn ge
bleven: in Tholen, Arnemuiden
en Veere. Niet zo vreemd als het
lijkt, de truien waren werkgoed
en hadden daardoor niet veel
waarde. Toen ze in onbruik raak
ten werden ze uitgehaald of - ver-
vilt en wel - als zwabberdoek ge
bruikt.
De fysieke trui was slechts
één onderdeel van de zoektocht.
Minstens zo belangrijk was het
aan de hand van oude foto's op
sporen van breipatronen. Dat is
in ruime mate gelukt. Van elk
vissersdorp werden patronen bo
ven water gehaald, dertig in to
taal. Daarvan zijn er inmiddels
25 nagebreid. In het boek is een
breed scala aan patronen opgeno
men. Wie de pennen kan hante
ren, helpt zo mee aan het levend
houden van een stuk erfgoed.
Truien bij
de vleet
nja Geldof (49) en
Stefanie Huibregt-
se (50) kenden el
kaar als kleuters
in Domburg. Ver-
volgens verloren
ze elkaar zo'n veertig jaar uit het
oog. Tot vier jaar geleden. Toen
kwamen ze elkaar op internet te
gen in hun zoektocht naar oud
textiel. Allebei waren ze van
jongs af aan gek van handwer
ken: Anja leerde op haar vijfde
breien van haar oma, Stefanie
spaarde voor een spinnewiel
toen al haar leeftijdsgenoten
geld opzij legden voor een brom
mer. Van het één kwam het an
der. Nu zijn ze de trotse auteurs
van een rijk geïllustreerd hard
cover-boek over Zeeuwse vissers
truien.
De Zeeuwse visserstrui, is dat
een onderwerp voor een boek
dan? Het antwoord op die vraag
luidt bijna 170 pagina's lang zeer
bevestigend. Als lezer kom je te
weten dat de trui van pakweg
1880 tot 1955 bij uitstek de
dracht van vissers was. Boeren
en buitenlui gingen toen nog in
hun traditionele dracht over
straat, met boerenkiel en oorij
zers. De vissers droegen truien.
Daar waren redenen voor. Een
gebreide trui sluit nauw om het
lichaam, zodat je aan boord min-
www.pzc.nl/zeelandgeboekt
VRIJDAG 3 JULI 2015
door Mario Molegraaf
De bloedkoralen
van de bastaard
Brouwershavense vissers vóór 1950. collectie Gemeentearchief
Schouwen-Duiveland
Arnemuidse truien met blokjes en vlaggetjes, foto Louis Drent
Visserstrui is terug
van weggeweest
Philippiense trui met godsoog. foto Louis Drent
Zeeuwse
visserstruien in
verhalen en
patronen
door Jan van Damme
TRUIEN BIJ
DE VLEET
Zeeuwse
vissers truien
In verhalen
en patronen
24,95 euro
Anja Geldof en
Stefanie Huibregtse
Uitgave Stichting
Zeeuwse
Visserstruien
168 pagina's
hardcover
Stefanie Huibregtse (links) en Anja Geldof. foto Ruben Oreel
