Licht tegen zwaar reizen
HART&ZII I 3
DIEKSTRA
éUA/){raAÜL
li
De helft van de
ouders denkt datje
opvoeden niet hoeft
te leren. En dus
houden we chaos
HELDER
PRAKTISCH
MOTIVEREND
VORMGEVING
TECHNISCH
EIND
OORDEEL
René Diekstra
buigt zich over de
f ?V/ menselijke geest
Keer op keer overschatten
zogenaamde experts wat zij
eigenlijk kunnen. Noem hel ge
rust de illusie van deskundig
heid. Ouders blijven niet huiten
schot: zij overschatten hun
opvoedingsvaardigheden.
Op een zonnige zomerdag
heeft het buitenlicht een
sterkte tot wel 100.000 lux, de
eenheid voor verlichtings
sterkte. Een bewolkte dag is
goed voor 10.000 lux. Wie
extra licht wil bijtanken om
een jetlag te smoren, heeft
dan geen baat meer bij woon-
kamerlicht. Bij elkaar leveren
die lampen maar een paar
honderd lux op. Wil je de 24-
uurscyclus zo goed en snel
mogelijk in balans krijgen?
Dan kan lichttherapie zinvol
zijn. Het witte licht van een
lichttherapieapparaat geeft
10.000 lux op 30 centimeter
afstand. Toine Schoutens:
„Laatje goed informeren voor
je tot de aanschaf ervan over
gaat. Want ondeugdelijke ap
paraten kunnen tot schade
aan je ogen leiden."
EINDBESTEMMING
ZOU DOEN
zaten op te scheppen wiens beroep het
oudste was. Het mijne, riep de chirurg,
„want Eva werd uit een rib van Adam
geschapen en dat is duidelijk een chirur-
genklus." „Kan wel zijn, maar de aarde
werd geschapen uit chaos in slechts zes
dagen. Duidelijk het werk van een inge
nieur," zei de ingenieur. „Oh ja?"
reageerde de politicus. „Maar wie schiep
dan de chaos?"
Dat politici
meesters zijn in
chaos scheppen,
kunnen we al
maandenlang
volgen in het
gekrakeel over
de Griekse
schuldencrisis;
chaos alom.
Naar buiten toe
werd met regel
maat gedaan
alsof de partijen
er bijna uit
waren. Maar
het feit dat het
steeds weer misloopt, wijst erop dat het
over en weer ontbreekt aan deskundig
heid om dit conflict voor langere tijd op
te lossen. Men onderhandelt onder de il
lusie van deskundigheid. Het onderzoek
van de psycholoog-Nobelprijswinnaar
Daniel Kahneman gaat grotendeels m
over de potentieel dramatische gevolgen
van deze illusie. Niet alleen op het ge
bied van economie, maar ook in de zorg,
onderwijs, opvoeding en in relaties.
Zo vroeg Kahneman aan artsen of ze wis
ten wat patiënten en andere betrokke
nen bij een medische fout verlangden
van hun behandelaars. Een overgrote
meerderheid antwoordde dat ze dat wel
wist. Maar bij navraag bleken de mees
ten een verkeerd of incompleet ant
woord te geven. Ze noemden vooral
geld. Wat patiënten in zo'n geval eerst
en vooral willen is niet geld maar
serieus genomen worden. Dat uit zich in
drie 'eisen': excuses, uitleg van wat er
precies is misgegaan en waarom, en
actief maatregelen nemen om dit soort
fouten voor anderen te voorkomen.
De illusie van deskundigheid doet zich ook
voor in de opvoeding. Aan ruim twee
duizend ouders werd de stelling voorge
legd: mee eens of mee oneens?
Opvoeding hoefje niet te leren. De helft
van de ouders antwoordde 'mee eens',
opvoeding hoeft niet te worden geleerd.
De conclusie? Als op belangrijke gebie
den zoveel mensen besmet blijven met
de illusie van 'ik weet heus wat je moet
weten', waar moeten we dan constant re
kening mee houden? Juist, chaos.
LEEF IN HET VLIEG
TUIG ZOALS JE OP DE
dinsdag 30 juni 2015
GO
Het verhaal bevat 65 episo
des. De plattegrond laat zien
hoeveel minuten je nog bent
verwijderd van het volgende
geluidsfragment.
De stemacteurs zijn goed ver
staanbaar, mits je Engels
onder de knie hebt en niet
schrikt van hier-en-daar een
regionaal Schots accent.
Doordat The Walk duidelijke
doelen stelt, verleidt het je om
net dat extra ommetje te
maken - alleen zo vorder je in
het spannende verhaal.
Elke wandeling volgt een vir
tuele route, in het echt maakt
het niet uit hoe je loopt, als je
maar loopt. Langer lopen le
vert extra informatie op.
De app oogt strak, met een
paar subtiele special effects.
Zo vliegen de ene dag vogels
over de plattegrond, de an
dere dag valt er regen.
The Walk wil dat je regelmatig
naar de kaart tuurt. Maar lo
pend naar een schermpje
turen? Niet echt aan te raden.
Houd de smartphone in je jas.
The Walk gebruikt de smart-
phone-sensoren uitsluitend
om de stappen te tellen, niet
om je locatie in kaart te bren
gen. Dat scheelt batterijduur.
800 minuten audio maakt het
een behoorlijk zware app. Het
kan zijn dat je wat geheugen
ruimte moet vrijmaken.
Bewegen was
nooit eerder
zo lollig
usies
Vlieg je naar het westen? Probeer dan vóór
vertrek tot het middaguur licht te vermijden,
bijvoorbeeld met een zonnebril,
liefst met rode glazen.
Hetzelfde geldt voor
een reis oostwaarts, dan
vanaf vijf 's middags. Ga
vroeg slapen, ook dan kan
de zonnebril helpen. Oud-topzwem
mer Maarten van der Weijden: „In het vlieg
tuig verzet ik mijn horloge naar het tijdstip
op de eindbestemming en leef ernaar. Wor
den er films uitgezonden op een tijdstip dat
het verderop nacht is, dan kijk ik niet."
44
Een chirurg, een ingenieur en een politicus
-4 Reageren? renediekstra@persgroep.nl
Eet niet te
zwaar en te ïraSjjPln] |lvl y\
laat. Eiwitrijke VsSS IjljjiVl/
producten zoals I
vlees, vis of gevo- Ij] Ij
gelte zorgen ervoor dat r
je spijsvertering moet vJ
werken en je later in
slaap valt. Prettig als je naar het westen
reist. Vliegje richting Azië? Pasta, rijst,
aardappelen, brood en fruit bevatten veel
koolhydraten, die helpen om in slaap te
vallen. Schoutens: „Veel bedrijven belo
ven de effecten van een jetlag tegen te
gaan met voedingsproducten zoals reep
jes of yoghurtjes."
De aangepaste luchtdruk in het j/%
vliegtuig zorgt voor uitdroging
van je lichaam. Daarom luidt het Ij ffS
advies: drink veel water. Een /wfe
wijntje lijkt verlokkelijk om ge- t
makkelijker in slaap te vallen,
maar zorgt voor extra uitdroging. Het
zelfde geldt voor koffie, om wakker te
worden of te blijven. Het is ook zinvol
om elke twee uur de benen te strekken
dat stimuleert de bloedsomloop.
Westwaarts gevlogen? Zoek 's avonds veel licht op
en ga pas rond een uur of elf (of later) naar bed.
Vermijd na het opstaan tot het middaguur licht,
"1 zoek het daarna juist op. Naar het oosten
gereisd? Probeer pas vanaf het mid-
daguur veel licht te ontvangen. Vermijd
het licht al vanaf zes uur 's avonds en
ga vroeg naar bed. In beide gevallen
geldt: in de dagen die volgen kun je hier
I steeds I tot 2 uur soepeler mee omgaan.
Het is niet altijd en in alle omstandig-
i heden mogelijk om het (felle bui-
l ten)licht op te zoeken. Schoutens:
„Voor dat soort momenten benut
ik een speciale lichtbril of een
V zogeheten lichttherapielamp
Wi ter grootte van een hand."
(Zie kader.)
