Zoek het beste van twee werelden
Strijd
tegen het
water
BUITEN 16
b Jü -'lÉKMfeï*
Zeeuwen in de buiten
Neem maar eens een kijkje in
Oostkapelle, op dinsdag. Of
op vrijdag in Zoutelande.
Dan is de kans groot dat u bij
vakantiewoningen de onder
houdsploeg van tuinbedrijf
Bosman aan het werk ziet.
Op de foto staat Joost van der Maas, hij is
25 jaar en hovenier. Met een bladblazer blaast
hij de paadjes schoon bij een vakantievilla in
Oostkapelle. Zodat de eigenaren of huurders
in een aangeharkte omgeving van hun
Zeeuwse zomer kunnen genieten. Gras
maaien en onkruid wieden horen tot de vas
te onderhoudswerkzaamheden.
Wat de zomer betreft gaat het volgens de
hovenier niet hard. De echte zomerbeplan-
ting staat nog steeds niet in volle bloei.
Droog is het wel, althans tot een paar dagen
geleden. De gazons worden bruin, consta
teert Joost. Maar sproeien, dat doen ze als
tuinbedrijf eigenlijk nooit. Het onderhoud
van tuinen bij vakantiewoningen is volgens
Joost een serieuze tak van het bedrijf.
Het in de buitenlucht bezig zijn, vindt hij
de grootste charme van zijn beroep. Werken
met en in de natuur, elke dag, wie kan zich
wat mooiers voorstellen?
Natuurjournaal
doorChiel Jacobusse
HETZEEIM LANDSCHAP
Een paar weken geleden
werd in deze rubriek be
schreven hoe onze jonge
koolmeesjes aan hun eind
kwamen na uitgebreid gebruik
van de gifspuit in de omgeving.
Dat heeft heel wat tongen los ge
maakt. Enerzijds instemmende
reacties van mensen met soortge
lijke ervaringen; anderzijds kri
tiek van mensen die zelf met land
bouwgif werken, die het te kort
door de bocht vonden om zo'n di
rect verband te leggen. Dat laatste
OPROEP
U EN UW FOTO
klopt ook wel een beetje: bewij
zen kan ik natuurlijk niets, hoe
wel ik de dag voordat de meesjes
dood gingen mijn vrees al had uit
gesproken. Maar dat is eigenlijk
niet waar het om gaat. En het gaat
er al helemaal niet om, om wie
dan ook met de beschuldigende
vinger na te wijzen.
De intensieve landbouw zoals
die in Nederland gebruikelijk is, is
gericht op maximale opbrengst.
En dat leidt tot een enorme teloor
gang van de natuur op het platte
land. Daar kun je niet de indivi
duele boer op aankijken; dat heeft
te maken met keuzes die wij met
z'n allen maken. De maatschappij
vraagt om producten die weinig
kosten en bovendien van ieder
smetje vrij moeten zijn. Een don
ker plekje op een appel of een gaat
je in de koolbladeren willen we ge
woon niet. De markt (wij dus) wil
producten van hoge kwaliteit
voor zo weinig mogelijk geld. De
boer voldoet daaraan en dat kan
niet zonder het gebruik van aller
lei 'gewasbeschermingsmiddelen',
zoals ze eufemistisch genoemd
worden. En de natuur is daarvan
de dupe - steeds meer en steeds
verder gaand.
Je kan die achteruitgang (en
het verband met het gebruik van
landbouwgif!) laten zien in statis
tieken met een wetenschappelijke
kwaliteit, die niet het minste
spoortje van twijfel overlaten.
Maar grafieken en statistieken zijn
afstandelijk en een rechtstreekse
confrontatie met dode jonge vo
gels is toch even wat anders. De
praktijk laat zien dat landbouw en
natuur steeds verder uit elkaar
groeien, in die zin dat er van na
tuur in gewone akkers en weilan
den nauwelijks iets over blijft. Het
is bijzonder moeilijk om daar wat
aan te veranderen. Het is vrij mak
kelijk om op een natuurakker de
klaprozen en korenbloemen niet
uit het zaad te filteren, zodat de
akker een lust voor het oog is en
ieder jaar mooier wordt. Dat doet
Het Zeeuwse Landschap bijvoor
beeld op het afgebeelde akkertje
langs de Reeweg in de Yerseke
Moer. Zingende leeuweriken han
gen erboven, en dat levert alom
positieve reacties van passanten
op. Vraag niet wat er dan nog aan
oogst overblijft want dat is vrijwel
niets.
Voor een vakbekwame boer is
het ook niet zo'n heksentoer om
een mooi, onkruidvrij graanveld
te realiseren, maar je zult daar
geen leeuwerik of klaproos meer
in vinden. Wat je graag zou wil
len is juist het beste van die twee
werelden: agrarische productie
die bewust ruimte creëert en
ruimte laat voor natuurwaarden.
Ook daar is Het Zeeuwse Land
schap, in nauwe samenwerking
met agrariërs volop mee bezig.
Uit de Zeeuwse klei
Al eeuwen staat de
strijd tegen het water
centraal in het leven
van de Zeeuwse kust
bewoner. Illustratief is het ont
staan van de Noordzee. Tot elf
duizend jaar geleden liepen on
ze voorouders nog onbekom
merd naar Engeland. Het einde
van de ijstijden kenmerkte zich
door het afsmelten van grote
delen van de noordelijke ijskap
pen. Dit veroorzaakte een ster
ke stijging van het zeewaterni
veau, die de vlakte tussen Enge
land en Nederland onder water
zette. Ook grote delen van het
huidige Zeeland raakten over
spoeld.
Op Walcheren vinden we
duidelijke sporen van bewo
ning vanaf de ijzertijd, zo'n
2800 jaar geleden. Archeologen
vonden op verschillende plaat
sen akkertjes terug die met re
gelmaat overstroomden. Ook
de boerderijen waren niet vei
lig en de ijzertijdboer zag zich
af en toe genoodzaakt zijn heb
ben en houden te verplaatsen
naar hogere, drogere gebieden.
Vaak nam hij daarbij de palen
van zijn ondergelopen huis
mee en gebruikte ze voor zijn
nieuwe boerderij. In de Ro
meinse tijd wordt een heel sys
teem van dijkjes en ontwate
ringskanaaltjes aangelegd die
de erven en gronden moesten
beschermen. Het verloop van
veel van deze kanaaltjes is van
daag nog steeds herkenbaar in
het bestaande krekenpatroon.
Ironisch genoeg zorgden net de
ze ontwateringsgeulen ervoor
dat de zee een makkelijke in
gang vond naar het binnenland
en kort na de Romeinse Tijd
was vrijwel heel Walcheren
weer overgeleverd aan het wa
ter.
Vanaf de vroege middeleeu
wen groeit de Walcherse bevol
king weer aan, maar gaat ook
de strijd tegen het water onge
nadig voort. De verzande kre
ken waren, door inklinking van
het omliggende klei- en veen-
landschap, hoger komen te lig
gen en vormden ideale locaties
voor dorpen en wegen. Archeo
logen stellen echter vast dat
ook de middeleeuwse boer nog
steeds regelmatig zijn akkers
zag onderlopen. Met plaggen
verstevigde dijken en greppels
rond erven en velden moesten
voor droge voeten zorgen. Zelfs
de grootschalige bedijkingen in
de late middeleeuwen verhin
derden niet dat stormvloeden
het Zeeuwse land bleven teiste
ren.
PJUjl&uL 4
DONDERDAG 25 JUNI 2015
Meten
inde
natuur
door Jan van Damme
Joost van der Maas blaast de paden schoon, foto Lex de Meester
STICHTING
Met ingang van volgende
week plaatsen we weer buitenfo
to's van lezers. We beginnen met
U en Uw ZOMERTUIN. U kunt fo
to's van uw tuin uploaden op
www.pzc.nl/buiten (1 MB). Graag
vóór maandag 29 juni.
fl'
Natuurakker langs de Reeweg in de Yerseke Moer. foto Chiel Jacobusse
door Bram Silkens
Bram Silkens werkt bij de Wal
cherse Archeologische Dienst.
Excursie op het verdronken
dorp Nieuwlande. foto SCEZ
