A
Fitter of gezonder worden? Dat kan natuurlijk, maar wel pas wanneer je je complete
16 NIEUWS
Wat klopt er van de claims die stellen
dat noten beschermen tegen kanker
en dat tomaat goed is voor de
prostaat? Bitter weinig, zeggen
voedseldeskundigen.
et drinken van
groene thee ver
mindert de kans
op een beroerte.
En: (wal)noten
beschermen
tegen kanker. Het zijn slechts
twee van de bijna twintig
nieuwe voedselclaims - afkomstig
van universiteiten en gerenom
meerde wetenschappers - die de
afgelopen twee maanden de aan
dacht trokken.
De ontdekkingen - waarmee re
ceptengoeroes als Rens Kroes in
hun kookboeken schermen - zor
gen bij sommigen voor een
sprankje hoop. Ook suggereren ze
dat er een menu bestaat waardoor
slimme eters op fitte wijze 120
jaar oud kunnen worden. Is dat
zo? En hoeveel waarde moeten we
eigenlijk hechten aan deze bevin
dingen die de jungle van de voed
selclaims steeds ondoorzichtiger
maken?
Ongezouten
Weinig, luidt de ongezouten me
ning van Fred Brouns, hoogleraar
Voedingsinnovaties aan de univer
siteit van Maastricht.
Hij baarde eerder opzien door
de vloer aan te vegen met de zoge
noemde superfoods en bestsellers
als Broodbuik en De Voedselzandlo-
per. Ook van de voedselclaims
moet hij niks hebben.
Brouns: „Bij publicatie van der
gelijke claims worden een hele
boel zaken juist niet vermeld. Ner
gens staat vermeld welke hoeveel
heden je van iets moet eten of
drinken, welke supplementen je
erbij zou moeten gebruiken en
welke nadelen eraan kleven. Want
elk voedingsmiddel heeft ook zijn
negatieve kanten bij overmatige
consumptie. Jus d'orange bevat
fantastisch veel vitamine C, maar
ook een berg suiker waar je u te
gen zegt. En zo is het drinken van
twee rode wijntjes goed voor je
bloedsomloop. Neem je dagelijks
meer glazen dan is dat ontzettend
slecht voor je lever."
„Het gevaar van dergelijke pu
blicaties is ook dat lezers de in
houd te letterlijk nemen. Onlangs
werd bijvoorbeeld gemeld dat het
eten van eieren niet zo slecht is
als eerder werd gedacht. Wat ge
beurt er? Sommige consumenten
zien dat als een soort vrijbrief om
dagelijks een of meerdere eieren
te eten. Terwijl onderzoek had uit
gewezen dat het nog steeds
cholesterolverhogend werkt al
leen net iets minder dan in het
Elk voedingsmiddel
heeft ook zijn negatieve
kanten bij ovematige
consumptie
verleden werd aangenomen. Het
klinkt heel saai, maar 'gevarieerd'
en 'met mate' blijven de sleutel
woorden voor het enige succes
recept."
Deze conclusie deelt dieet-
psycholoog Heieen Ligtelijn, die
momenteel een boek schrijft over
het onderwerp. Zij ziet in haar
praktijk dat de voedselclaims zelfs
regelmatig een averechtse wer
king hebben. Want: we willen
graag een pasklare en overzichtelij
ke oplossing voor onze problemen
en tekortkomingen, zegt zij.
„Mensen lezen: door dagelijks no
ten te nemen, kun je gezond
ouder worden. Natuurlijk, dat
kan. Maar niet als je daarnaast el
ke avond op de bank nog die zak
chips blijft leegeten, zes zakken
patat per week nuttigt en nooit be
weegt of sport. Die noten of
powerfoods zijn geen compensa
tie van die snacks of dat gebrek
aan fysieke activiteit."
Fundering
„De wens is de vader van die ge
dachte. Maar helaas: je dient je
complete dieetpatroon aan te pas
sen, wil je fitter of gezonder wor
den. Anders is het als het bouwen
van een huis op een fundering die
half in puin ligt. Het heeft geen
zin om dat te doen. Maar je gedrag
aanpassen of veranderen, juist dat
blijkt het allermoeilijkste wat er
is. Daarvoor heb je doorzettings
vermogen nodig", aldus Ligtelijn.
Hoogleraar Brouns en het Ne
derlandse Voedingscentrum wij
zen er verder op dat de dieet- en
kookboekenindustrie de voedings
claims uit lucratief oogpunt ge
bruikt om hypes te ontketenen en
op te poken. Zoals de rage rond de
gojibessen, quinoa, grassen en het
schrappen van vetten en tarwe
heeft bewezen. Er werd ongeloof
lijk veel geld mee verdiend, ter
wijl sommige kinderen zelfs on
dervoed raakten doordat hun
ouders doorschoten in het volgen
van deze trends.
Marketing
Brouns: „De industrie gebruikt
claims vooral om te verkopen. En
misschien wel het allerbeste
marketinginstrument is het
zaaien van verwarring: als ik dit
koop dan zou het mogelijk goed
zijn voorOf een gunstig effect
kunnen hebben opIemand als
Rens Kroes bakt en braadt in haar
boeken met volle overtuiging pro
ducten in kokosolie omdat het
goed zou zijn. Haar lezers willen
dat geloven. Maar er is geen enkel
bewijs dat kokosolie of-water
goed zou zijn." En het Voedings
centrum: „Kokosolie bevat verza
digd vet en daarvan moet je nooit
te veel gebruiken. Er is niet één
voedingsmiddel dat alles levert
wat we nodig hebben. Dat bestaat
domweg niet."
Kokosmelk of
-olie wordt
gepromoot als
een nieuwe
superfood die
ook garant staat
voor een
superelastische
huid. Te
frequent gebruik
zorgt voor
dichtslibbende
aderen.
Cacaoliefhebbers: chocolade is goed voor hart,
hersens en libido, wijst een studie van de universiteit
van Aberdeen uit. Het verslag meldt niets over
dichtslibbende aderen en gebitsellende.
Rode wijn
stimuleert de
bloedsomloop en
beschermt tegen
kwaaltjes als een
loopneus, aldus
de Harvard
School of Health.
Te diep in het
glaasje kijken
veroorzaakt
evenwel
leverproblemen.
10x de halve waarheid
door Annemart van Rhee
H
Fred Brouns hoogleraar
voedingsinnovaties Maastricht
Wetenschappers
noemen
bittermeloen
dé nieuwe
superfood
vanwege de
proteïne en
ijzers die deze
vrucht bevat.
Maar een te
grote
hoeveelheid
zorgt voor een
straffe
stormloop op
het toilet.
Jus d'orange
bevat
ongelofelijk veel
vitamine C en
blijkt goed voor
hart en
bloedvaten. Aan
de andere kant:
vruchtensappen
behoren tot de
top 3 van
dikmakers die er
zijn.
Chilipepers bevatten twee keer zoveel vitamine C als
een sinaasappel. Ook onderdrukken ze het
hongergevoel. Ongunstiger bijeffect: ze kunnen een
maagzweer veroorzaken.