3
14 NIEUWS
WEDEROPBOUW VAN EEN VERWOEST LAND
Twee maanden na de
aardbeving ligt Nepal nog
steeds in puin. Het leven gaat
door, het geloof in betere
tijden blijft bestaan. „Na een
donkere nacht komt de zon
weer op", zegt een sherpa.
Schoolhoofd Bishnu Rajthala
doet zijn slippers uit. Macht
der gewoonte, want voor het
scheikundelokaal hoeft hij dat
niet te doen. De muur staat op
instorten. Het dak is afgeplakt
met een groot wit zeil. Gek ge
noeg is, in al het natuurgeweld, het bloeme
tjesgordijn blijven hangen. De andere loka
len zijn bezaaid met brokstukken.
Moet je eens voorstellen dat het een ge
wone lesdag was geweest. De directeur
slaat zijn ogen naar de grond. „Het is een ge
luk geweest dat de aardbeving op een zater
dag plaatsvond, de enige vrije schooldag in
de week", zegt hij zachtjes. Een dag na de
beving stond hij hier op het plein, in het
bergdorpje Lamatar, en zag zijn leerlin
gen in de verte aankomen. Stilletjes,
met bedrukte gezichten. Zonder strop
das, zonder strookjesrok, maar in hun
kloffie, dat ze weken na de beving nog
zouden dragen. Niet wetend wat ze an
ders moesten doen. Het schoolhoofd
stuurde hen weg. Het was hier levens
gevaarlijk.
Vanaf dezelfde plek ziet hij ze vandaag
weer aankomen. Als een mierenfamilie ko
men de kinderen van een berg marcheren.
Gehaast, want ze zijn te laat. Sommigen
hebben anderhalf uur moeten lopen met
hun broertje of zusje op de rug. Ze draven
vrolijk af op drie bamboehutjes, die Unicef
tussen maïsvelden neerzette als tijdelijke
opvang. Volgens schattingen zijn er inmid
dels zo'n drieduizend noodscholen ge
bouwd terwijl er vijftienduizend nodig
zijn. De vaart lijkt erin te komen. Elke
week zouden nu honderden scholen de deu
ren moeten openen.
Naar school gaan is fijn - even iets nor
maals - maar moest dat huiswerk ook per
se terugkeren? Raj Tamang, 13 jaar en klein
van stuk, werpt een steelse blik opzij. De
jongen heeft zijn huiswerk niet gemaakt en
zolang de meester nog aan de andere kant
van het lokaal staat, heeft hij mazzel. Zo
snel hij kan, krabbelt hij zijn schrift vol.
Ook in het dorpje Bhimtar probeert een
groep pubermeisjes de grenzen op te rek
ken. Ze voeren een dansje op voor de inter
nationale hulpverleners die in hun dorp kri
oelen. Amiksha, een meisje met een gou
den ringetje door haar neus, zingt zachtjes
mee. Waar ligt Holland eigenlijk, vraagt ze
na afloop. In Europa, waar ze stevige rijtjes
huizen hebben, stromend water, geasfalteer
de wegen, wifi. Maar zoiets zeg je niet. In
elk geval hebben ze daar niet zo'n wc-'hok
je', zoals dat geval van een paar meter ver
derop. Het is een constructie van vier bam-
boesprieten met vuilniszakken eromheen
en een gat in de grond. Amiksha merkt het
weifelende antwoord niet op. Ze moet voor
al lachen om de beschrijving dat Nederland
zo plat is als een pannenkoek. „Geen ber
gen?" Ze vindt het maar gek.
In de hooggelegen dorpjes is het lastig
de draad weer op te pakken. Banskharka,
een bergdorp op zeven uur rijden van de
hoofdstad Kathmandu, is sinds de aardbe
ving veranderd in een maanlandschap.
Soms doet een raamkozijn of verwrongen
pannetje tussen het puin beseffen dat hier
leven was. 99 procent van de huizen stortte
in, en één op de zeven bewoners overleed.
'Dat optimisme
ligt in onze
aard. We
zijn met
ontberingen
opgegroeid'
Seeti Tamang (31) vond haar zoontje pas na
drie dagen onder het puin. Op de dag van
de aardbeving was het ventje precies 1 jaar
oud. Het had een vrolijke dag moeten zijn,
maar het werd er één met trieste afloop.
Net als bij haar dorpsgenoten werd haar ste
nen huis bijeengehouden door laagjes mod
der. Cement is onbetaalbaar. Met één arm
in het gips bouwde ze na de ramp een tijde
lijk onderdak van golfplaten. Er is voorlopig
geen tijd een steviger huisje te bouwen. De
regentijd kan elk moment intreden.
Het is praktisch gezien misschien de
snelste oplossing, maar de glimmende pla
ten vloeken met het landschap. Nepal, één
van de mooiste landen ter wereld met acht
van de tien allerhoogste bergtoppen, ver
dient geen sloppenwijk. „Er is geen keu
ze", zegt Iljitsj Wemerman, hulpverle
ner van Care. De Amsterdammer
heeft sinds de ramp non-stop ge
werkt. Vanavond zal hij pas weer
rond middernacht op bed liggen,
weet hij nu al. Hij houdt een race te
gen de klok om zo veel mogelijk nood
voorraden de berg op te krijgen. Aard
verschuivingen en modderstromen zul
len de bergdorpjes onbereikbaar maken,
wanneer God elke dag urenlang de douche
aanzet. Ook nu al is de rit naar het ruim
2.000 meter hoog gelegen Banskharka een
hachelijke expeditie. Zonder een vierwie-
laandrijving en een sterke maag kom je niet
boven.
24,4 miljoen euro zamelde Nederland in.
Het meeste geld wordt nu nog besteed aan
noodhulp. Aan wederopbouw kan pas in
september, na het regenseizoen, worden be
gonnen. Hoeveel de Nepalese regering zal
bijdragen is de vraag. De schatkist is leeg
en de politiek is hopeloos verdeeld.
Zelfs in Kathmandu, waar de infra
structuur een stuk beter is, liggen
de meeste huizen er nog precies
bij zoals ze op 25 april in elkaar
zakten. Er is een tekort aan graafmachines
en er moet ook weer geld verdiend worden.
Slachtoffers slapen onder een zeiltje of in
één van de uitpuilende tentenkampen in
de stad. Het verkeer is weer even chaotisch
als daarvoor. Midden op een autoweg staat
een koe met een wit kuifje. Ze heeft een ap
pel gejat uit een straatstal en kauwt er harts
tochtelijk op. Niemand die de diva een tik
verkoopt. Dat is niet zo best voor je karma.
Het toerisme, een belangrijke inkomsten
bron, is ingestort. De sherpa-gemeenschap
maakt zich zorgen. Normaal zijn er nu al
volop boekingen voor het najaar, om avon
tuurlijke buitenlanders door de Himalaya
te gidsen. „Ik ben bang dat ze voorlopig Ne
pal mijden, omdat ze denken dat het te ge
vaarlijk is", zegt sherpa Kan Nuru Sherpa.
Hij was op de Mount Everest, op zo'n 5.000
meter hoogte, aan het koken voor een
groep klimmers, toen de aarde onder hem
begon te schudden. Kan Nuru Sherpa raak
te gewond aan zijn hoofd en werd per heli
kopter naar het dal gevlogen. Nu zit hij zon
der werk en zonder huis. Toch blijft hij opti
mistisch. „Dat ligt in onze aard. We zijn
met ontberingen opgegroeid. Ik denk ook
niet dat deze situatie blijvend is. Vergelijk
het met de natuur: na een donkere nacht,
komt de zon weer op."
Nepal gaat door op
karakter
door Hanneke van Houwelingen
Kinderen gaan weer naar school in het zwaar getroffen district
Sindhulpalchok. Het Nederlandse Care zorgde voor een nood-
tent. foto's Arie Kievit/ANP
Kan Nuru Sherpa
sherpa
