v
Nico Zijp gelooft dat ook in een veilig sportklimaat wereldtop haalbaar is
4 SPORT
Epke wil
rocken in
Rio, niet in
Rotterdam
Turncoach Nico Zijp deed lang geleden al
afstand van de Spartaanse aanpak. „Kinder
mishandeling past niet in onze cultuur."
et is dat Nico Zijp
midden jaren negen
tig al tot inkeer
kwam. Anders was
hij misschien ook in
het beklaagdenbankje
terechtgekomen om zich te verweren
tegen beschuldigingen door oud-turn
sters over lichamelijke en geestelijke
mishandeling. „Ja, ook ik was zo'n
Spartaanse trainer", erkent de 50-jari-
ge hoofdcoach damesturnen van
Flik-Flak in Den Bosch.
„Ik was jong en ambitieus toen ik
in de turnwereld terechtkwam. Ik
ging zoeken hoe het beter kon. Dan
kom je in de top van het Nederlandse
systeem terecht. Die aanpak wordt
voor jaren je referentie. Die coaches
waren veel beter. Althans, ze haalden
betere resultaten met hun sporters.
Misschien was de manier waarop niet
beter. Die aanpak leverde bij Patrick
Topturnen in Echt, waar ik trainde,
ook kampioenen op. Maar rond hun
15e waren ze alweer gestopt."
Verkeerde mentaliteit
„Het viel me al eerder op, maar toen
dacht ik nog: logisch, als ze niet de bes
te kunnen zijn, waarom zouden ze
dan zoveel uren in de sport steken?
Maar zelfs kampioenen hielden er
vroeg mee op. 'Losers. Die zouden
toch nooit de top gehaald hebben, om
dat ze een verkeerde mentaliteit heb
ben', werd er dan gezegd. Jong als ik
was, kon ik daar niet meer in geloven.
Het lag echt niet aan de turnsters. In
middels kwamen er geluiden door dat
kinderen stopten, omdat ze turnen ge
woon niet leuk meer vonden."
In een fase van zelfreflectie ging Zijp
te rade bij anderen. „'Waarom denk jij
dat goede sporters stoppen?', vroeg ik.
Zij kwamen met een heel ander ver
haal. Als het regiem niet matcht met
de cultuur, ga je heel veel sporters ver
liezen. Bij de bakker kregen kinderen
een stukje taart, bij de slager een plak
je worst, een snoepje in de speelgoed-
zaak. In het turnen was het alleen kei
hard werken, geen positieve opmerkin
gen. Doen wat het systeem vroeg. Kin
deren belandden in een schizofrene si
tuatie. Aan de ene kant Spartaanse
praktijken waar alles voor je werd be
paald, tot voeding aan toe. Aan de an
dere kant de maatschappij. Toen ik tot
dat inzicht kwam, ben ik een andere
weg ingeslagen."
Beerput
Dat is al weer twintig jaar geleden, ver
voor de beerput over kindermishande
ling in het Nederlandse turnen open
ging. „De verhalen zijn voor mij heel
herkenbaar. Ik ben er bij geweest, heb
genoeg dingen gezien." Heeft hij de
misstanden aan de kaak gesteld? „Ik
heb wel eens wat aangegeven. Maar de
winnende coach is de beste coach, die
heeft altijd gelijk. Zo werkt het mecha
nisme. Argumenten die je ertegen in
brengt, worden direct gepareerd. 'Als
je goed wilt worden...' en dan volgt
een heel demagogisch verhaal. 'Kijk
naar China, hoe hard het er daar aan
toegaat. Willen wij dat bereiken, moe
ten wij ook die kant op. Onze cultuur
is zwak. Veel te lief en te lui.Als je
geen andere referenties hebt, neem je
dat aan. Als sporter, als ouder, maar
ook als jonge coach. Ik was niet de
winnende, maar beginnende coach.
Zat nog in de pionierfase."
„Trainers waren toen aan de macht.
Zij waren alleen in de zaal met de
turnsters. Het liefst met de deur op
slot en de gordijnen dicht. Als er ie
mand binnenkwam, werd die meteen
naar buiten verbannen, de trainings
zaal was verboden gebied. Een ken
merk van kinderen is dat ze erg loyaal
zijn naar degene die hard voor hen
werkt. Ze willen hun ouders niet te
leurstellen, die dertig uur per week
met hen bezig zijn. Halen, brengen, be
talen. Zeg dan maar tegen papa en ma
ma: 'ik vind het niet meer zo leuk, dat
turnen.' We beschouwden kinderen
van acht als volwassenen in zakfor
maat. Maar kinderen weten niet wat
bij hen past, kunnen dat niet uiten. Ga
'Hartstikke vervelend voor de generatie
die er aan opgeofferd is, maar je moet
eerst de onderkant zien, voordat er iets
verandert
ROTTERDAM. Be
zoekers van Fan
tastic Gymnas
tics hoeven zich
niet bekocht te
voelen, omdat Ep
ke Zonderland en
andere toppers
dit weekeinde
niet meedoen
aan het Neder
lands kampioen
schap turnen.
Het rekstokfeno
meen uit Lem
mer zal morgen
in Ahoy toch
zijn turnpakje
aandoen voor
een clinic in het
Rotterdamse
Sportpaleis Ahoy.
Gymnastiekbond
KNGU schreef
een wedstrijd uit
voor fans. De win
naars krijgen
voorafgaande aan
de toestelfinales
een exclusieve cli
nic onder begelei
ding van Epke
Zonderland, Yuri
van Gelder, Jef
frey Wammes,
Bart Deurloo en
andere leden van
het Nederlands
mannenteam.
Bondscoach
Mitch Fenner leg
de hen een 'start
verbod' op voor
het NK. Topsport
is keuzes maken,
redeneert de
Welshman. Het
NK past niet in
de planning op
weg naar het we
reldkampioen
schap later dit
jaar. Daar wil het
mannenteam
Tlirntoppers
komen fans
tegemoet
met dinic
tijdens NK
in Ahoy
dan maar eens tegen een charismati
sche man of vrouw die op je neerkijkt,
zeggen dat je het er niet mee eens
ben. Wat het extra moeilijk maakt:
coaches zijn vaak welbespraakt en
hartstikke leuk als je met hen praat."
„Wat vinden ouders het belangrijkste
in hun leven? Hun kinderen. In onze
maatschappij zijn kinderen goud. Wij
coaches werken met het goud van een
ander. Daar moet je zorgvuldig mee
rechtstreekse
plaatsing voor de
Olympische Spe
len afdwingen
door in de top
acht van het lan-
denklassement te
eindigen. Wil de
weg naar Rio niet
al in Glasgow
doodlopen, moet
Oranje in elk ge
val bij de eerste
zestien landen
teams eindigen.
Voor de num
mers 9 tot en
met 16 volgt later
een herkansing
op de resterende
vier startbewij
zen. „Een wed
strijdoefening
draaien in deze fa
se van de trai-
ningsopbouw be
tekent een risico
voor blessures.
We zullen het
ons niet verge
ven als we daar
door plaatsing
mislopen. Alles
voor het grote
doel", veront
schuldigt de KN
GU zich voor de
devaluatie van
het NK bij de
mannen. Daar
komt bij dat de
drie deelnemers
aan de Europese
Spelen, onder
'Bakoe' slaat
ook bij de
vrouwen
gaten in
deelnemers
veld NK
omgaan. Dat mag nooit leiden tot gees
telijk of fysiek ongemak. Het heeft wei
nig zin om terug te kijken. Dat verdie
nen die mensen niet. Ik denk niet dat
het expres gebeurd is. Zij dachten op
recht dat het dé manier was om het te
doen. Ze haalden hun ideeën uit Chi
na, Rusland of Roemenië."
„Ik weet wel waar het vandaan
komt. Tot 1976 waren topturnsters alle
maal vrouwelijk, een jaar of 20-23. Tot
dat Nadia Comaneci als 14-jarige de
wereld veroverde met allemaal tienen.
Een historische prestatie. Tot op de
dag van vandaag staat de aanpak van
Comaneci's trainer Bela Karolyi model
voor veel landen. Willen we aanslui
ten bij de top, moeten we heel vroeg
met jonge kinderen beginnen en het
liefst zoveel mogelijk uren. Geloof me,
er is in Nederland niet één turnster
van tien jaar of jonger die vraagt: 'mag
ik 25 uur in de week trainen?' Het past
niet in een cultuur waarin kinderen al
vanaf twee jaar wordt gevraagd om
mondig te zijn. 'Waarom moet dat',
vragen ze. Dat gaat een tijdje goed,
maar op een gegeven moment haalt
de cultuur je in: tot hier en niet ver
der. Hartstikke vervelend voor de ge
neratie die er aan opgeofferd is, maar
je moet eerst de onderkant zien, voor
dat er iets verandert. Ik ging er ook
bijna aan onderdoor."
Medailles inleveren
Medailles compenseren volgens Zijp
bij lange na niet wat die generatie
heeft moeten doorstaan. „Negen van
de tien zou die medailles direct inleve
ren om het allemaal niet meegemaakt
te hoeven hebben."
Legt Zijp zich er bij neer dat het ni
veau van het Chinese en Amerikaanse
vrouwenturnen in de Nederlandse cul
tuur niet haalbaar is? „Ik denk dat het
wél kan. Kijk naar Epke Zonderland.
Als je ergens goed in wilt worden heb
je aanleg nodig en motivatie. Dooft de
motivatie, dan kun je nooit goed pres
teren. Als je in Nederland doorgaat
met topsport, ben je juist supergemoti-
veerd, gezien alle verleidingen die we
hebben. Ik denk dat het niet nodig is
om op je tiende of nog eerder 25 uur
per week te turnen. Waarom zou je
niet op 13-jarige leeftijd een moeilijk
element aan kunnen leren? Veel kinde
ren die al jong kampioen zijn, bezwij
ken onder de druk en verliezen hun
motivatie."
„Uiteindelijk word je afgerekend op
prestaties. Dat blijft, voor welk sys
teem je ook kiest. Ik denk dat we op
de goede weg zijn. De bond maakt
werk van een veilig sportklimaat. We
moeten nog wel wat stappen maken.
Zo'n proces kost tijd. Het heeft een ge
neratie nodig, of twee."
wie allrounder
Casimir Schmidt,
verhinderd zijn.
Epke Zonderland
maakte voorgaan
de jaren altijd
ruimte in zijn
agenda voor het
NK. Hij zal zijn ti
tels op rek en
brug niet verdedi
gen. „Heel jam
mer, maar hope
lijk begrijpen de
fans dat we wil
len rocken in Rio
en daar alles voor
over hebben. Ui
teraard doen we
er alles aan om ze
samen met ons te
laten juichen in
Glasgow en later
in Rio", zegt de
multikampioen.
Vrouwenbonds-
coach Gerben
Wiersma maakt
andere keuzes
dan Fenner. San
ne Wevers, win
nares van EK-
brons op balk,
mag in Ahoy in
actie komen.
Door de Europe
se Spelen in Ba
koe ontbreekt
haar tweelingzus
Lieke, evenals Cé-
line van Gerner
en de titelhoud-
ster op de meer
kamp Lisa Top.
Turnen in schizofrene wereld
door Marcel Luyckx
H
door Marcel
Luyckx
Nico Zijp: „Coaches werken met het goud van een ander.
Daar moet je zorgvuldig mee omgaan." foto Mare Bolsius
