Spiritualiteit: Jongeren op zoek naar de geest
In liefdevolle herinnering
ZEELAND 15
Milou de Moor is 19 jaar geworden. Ze
was ziek sinds haar twaalfde. Op het eind
hoopte ze op een waardig afscheid.
Dnnikenwerk
De roes van het ver
driet ligt nog over
het huis - een boer
derijwoning in de
polders ten noorden
van Zaamslag. Milou
overleed ruim een maand geleden op
donderdag 30 april, net geen twintig
jaar oud, nadat ze acht jaar tevergeefs
tegen haar ziekte had gestreden. Op
het eind was euthanasie haar groot
ste wens. De artsen van het Universi
tair Ziekenhuis in Gent, waar ze al ja
renlang onder behandeling was, stem
den ermee in. Zo leek een waardig af
scheid mogelijk. Tot op het laatste
moment haar huisarts dwars ging lig
gen. Voor Milou - vertellen haar moe
der Nicolle en tweelingzus Janiek -
was de daaropvolgende onzekerheid
niet te verdragen. Ze nam in haar
angst en paniek een besluit. 'Ik ga
nog even naar de bloesem in de
boomgaard kijken', zei ze tegen haar
moeder en zus. Ze had - bleek later -
onder haar badjas een sjaal verstopt.
Na een uur zoeken werd ze gevon
den: ze had zich verhangen aan een
boom net achter de schuur.
Moeder Nicolle de Moor en haar
dochter Janiek willen het verhaal van
Milou vertellen. Nu al, zo kort na het
drama op hun boerenerf. Omdat ze
anderen willen waarschuwen voor
de problemen die met euthanasie
kunnen ontstaan. Hun boodschap:
zorg dat je goede afspraken met je
huisarts maakt. Ze willen ook vertel
len omdat ze de herinnering aan Mi
lou willen vastleggen, als een eerbe
toon aan een lief, slim en strijdbaar
meisje.
Het begin was hoopvol en vrolijk.
Nicolle en haar man hadden een - zo
als dat heet - vurige kinderwens.
Toen Nicolle zwanger bleek van een
tweeling was dat reden voor blijd
schap en dankbaarheid. Omdat de gy
naecoloog het steeds over 'de jon
gens' had, rekenden ze op de geboor
te van twee zonen. Tot het zover was,
en eerst Janiek zich aandiende, vrij
wel meteen gevolgd door Milou.
Een twee-eiige tweeling: de mei
den groeiden voorspoedig op. Ze wa
ren bijna altijd buiten te vinden,
klommen in bomen, waren aan het
vissen. 'Het lijkt hier wel de Kame
leon', zeiden mensen die hen bezig
zagen met een verwijzing naar de
Friese tweeling van schrijver Hotze
de Roos. Janiek vertelt dat ze altijd de
zelfde kleren droegen, op school in
Reuzenhoek naast elkaar zaten en
thuis samen op één kamer sliepen.
Toen ze naar de middelbare school
gingen kregen ze ieder een eigen ka
mer. Dat wilden ze eigenlijk niet.
Mag er een schuifdeur tussen - het
was een serieuze vraag. Ook wilden
ze voortaan graag bij elkaar 'logeren'.
Dat er met Milou iets mis was,
werd duidelijk in het laatste jaar van
de lagere school. Ze was duidelijk tra
ger van begrip dan haar zus, ze kreeg
geen groeispurt. Op schoolreis moest
Janiek haar in de gaten houden, om
dat ze achterbleef en de verkeerde
kant opliep: „Ik maakte me zorgen
over haar, dat ging automatisch."
Milou at normaal, maar ze viel
toch af. Mensen in haar omgeving
dachten meteen aan annorexia. Dat
was het niet, zegt haar moeder. Ze
kon niet meer normaal praten, niet
langer voor zichzelf zorgen. Toen ze
in mei 2010 met spoed in het zieken
huis van Gent werd opgenomen,
woog ze net dertig kilo. Daar werd
ontdekt dat ze aan een zeldzame au-
to-immuunziekte aan de hersenen
leed. Een stootkuur prednison, che
motherapie, uiteindelijk een been
mergtransplantatie: niets hielp. Moe
der Nicolle vertelde tijdens de af-
scheidsdienst op 7 mei in Terneuzen:
„Ons Milou ging weer verder achter
uit. Er ontstonden verschillende soor-
ten aanvallen die door haar hersenen
werden aangestuurd. Het begon met
woedeaanvallen. Later volgden ook al
lerlei andere aanvallen die dagelijks
één of meerdere keren voorkwamen.
Je moest denken aan plots bewuste
loos vallen, spraak die tijdelijk weg
viel, totale verkramping van lichaam
of luchtpijp De pijn was er ook,
hoofdpijn die afschuwelijk was, ze
nuwpijn en altijd het ziek zijn."
Na de beenmergtransplantatie
was Milou even de oude. Tot kerst
2013. Janiek: „Ik weet nog precies hoe
ze toen een woedeaanval kreeg. Daar
na was ze in paniek, ze voelde zelf
dat de ziekte terugkwam." Het laatste
jaar was een nachtmerrie voor het he
le gezin. Milou kon geen licht verdra
gen, had last van geluiden en geuren,
ze kon geen minuut alleen worden
gelaten. Hulp was er niet, Milou was
onbenaderbaar voor mensen buiten
het gezin.
Hoe de zo gewenste euthanasie
mislukte, is al verteld. Milou werd
thuis opgebaard. Op 2 mei, een dag
voor haar verjaardag kreeg Janiek een
hele grote ballon in de vorm van een
hart thuisbezorgd. Die had Milou
kort daarvoor nog via internet be
steld. Op haar kamer had ze ook een
verjaardagskaart voor haar zus achter
gelaten. Muziek en teksten voor de
begrafenis, alles was met Milou door
genomen. Tijdens haar vele ritjes
naar Gent zag ze vaak zwarte begrafe
nisauto's rijden. Daar gruwde ze van.
Ze wilde een witte. Met hulp van de
begrafenisondernemer is dat gelukt.
En haar kist was roze, knalroze.
De afterparty van 'Op
wekking' was nauwe
lijks voorbij of'Zeeuw
se Spirit' en 'Char
lie-Charlie' dienden zich aan. Wie
vorige week in Goes de kerkendag
'Zeeuwse Spirit' bezocht, moet
het zijn opgevallen dat er bijna
meer workshops over jongeren
gingen dan er jongeren waren.
Zijn kerken van vroeger en van
'jammer, maar het is voorbij'?
Waar zijn de geestdriftige jonge
mensen met de ambitie om 'alles
beter' of in ieder geval 'veel an
ders' te willen doen? Waar is de
passie, waar de pit? Wie trapt er
desnoods tegen heilige huisjes?
Jongeren zijn er wel, maar niet
altijd waar er over hen wordt ge
praat. Zo waren er met Pinksteren
flink wat scholieren en studenten
te vinden bij 'Opwekking', de
Pinksterconferentie in de Flevopol-
der, die jaarlijks dik 50.000 bezoe
kers trekt. Alleen al van de Middel
burgse Gasthuiskerk togen zo'n
honderdvijftig jongeren tussen de
17 en 25 jaar naar Biddinghuizen
om zich te laven. Waaraan? De
één ging voor ontmoeting met
vrienden naar het festivalachtige
familie-event. De ander was voor
al zingend te vinden bij 'prees je
hees'.
Voor wie aan kerkplanting wil
doen was er een workshop leider
schap en bezoekers konden met
acteurs als tegenspelers oefenen
in het aangaan van gesprekken
over geestelijke zaken. Dat belooft
wat voor de 'werving' van men
sen voor kerk en geloof. De jonge
Zeeuwse Spirit ging dus even uit
logeren en vandaag, 6 juni, gaan
begeesterde jongeren naar het Gel-
redome in Arnhem, voor het be
zoeken van de 41ste EO Jongeren
dag. Er worden in totaal 25.000
jongeren verwacht die willen we
ten wie 'Jezus is'. Jonge mensen
hebben wel degelijk iets met wat
godsdienstsociologen in één adem
noemen: goden, geesten, machten
en krachten. Oerdegelijk en geba
seerd op de waarheid van heilige
boeken of experimenteel op zoek
naar de Latijns-Amerikaanse geest
'Charlie', die door het laten bewe
gen van potloden vragen met 'ja'
of'nee' kan beantwoorden. Een
stagiaire bij een basisschool vertel
de dat kinderen op het school
plein zelfs met potloden en het
aanroepen van Charlie in de weer
zijn.
En waar de wind waait en het
potlood draait wordt de geest ge
prikkeld. Geest, Spirit, spirituali
teit. Het zijn woorden waar jong
en oud iets bij beleven, dat blijk
baar bijster boeiend is.
ZATERDAG 6 JUNI 2015
Milou zocht de bloesem
In deze rubriek praten mensen over verlies, rouw en hoe het leven verder gaat.
door Jan van Damme
Milou de Moor, kort voor ze in het Universitair Ziekenhuis in Gent een beenmergtransplantatie onderging.
Milou de Moor
3 mei 1995
30 april 2015
Hebt u ook mooie herinneringen aan
een dierbare, die is overleden?
We willen uw verhaal graag delen in on
ze rubriek 'In liefdevolle herinnering'. U
kunt contact opnemen met Ab van der
Sluis: 0118 - 434003, chefnieuws@pzc.nl
door José Baars
De column op Monnikenwerk is de
ze week van Jan Zwemer: 'Het Stads-
klooster in Middelburg als vindplaats
van ontmoeting, stilte en zin'.
www.pzc.nl/monnikenwerk
