i
Het leger kampt met enorme tekorten
10 NIEUWS
Missie Afghanistan
Zijn alle offers en
inspanningen in de
Afghaanse
provincie Uruzgan
voor niets geweest?
ij gaf een halfjaar
van zijn leven aan de
missie in Uruzgan
en overleefde daar
ternauwernood een
hinderlaag. En nu
moet militair Niels Roeien conclude
ren: misschien was het allemaal wel
voor niks.
„Het is ontzettend wrang", zegt
Roeien. „Toen we in Uruzgan waren,
voelde ik me goed: we beréikten iets.
We zagen het gebied vooruitgaan.
Nu zien we alles instorten. Het geeft
me een machteloos gevoel."
De vraagt rijst nu: heeft de missie
wel nut gehad? In totaal dienden van
2006 tot en met 201016.000 Neder
landse militairen in Uruzgan. 24 van
hen overleden, 41 raakten invalide.
Zijn al die offers voor niets geweest?
Maar vijfjaar nadat Nederland ver
trok, is de chaos terug. Radicale groe
peringen, deels aan IS gelieerd, strij
den met lokale stammen om de
macht. Volgens diverse berichten
wordt zwaar gevochten rond Deh Ra-
wod en bij de provinciehoofdstad
Tarin Kowt. De situatie is 'zorgelijk',
erkent het ministerie van Buitenland
se Zaken. „Sinds vorig jaar is de Af
ghaanse regering weer geheel verant
woordelijk voor de veiligheid", zegt
een woordvoerder. „Dat gaat gepaard
met tegenslagen."
De ellende begon met de dood
van krijgsheer Matiullah Khan, de lei
der van Uruzgan, die in maart bij een
aanslag om het leven kwam. De do
minante Popolzai-stam wilde dat
Matiullah's broer de macht overnam,
maar de centrale regering weigerde
dat. Sindsdien weigert de stam de
vrede in Uruzgan nog te bewaken,
met chaos als gevolg.
Maar de ware problemen zijn al
langer zichtbaar. De centrale regering
is zwak, corrupt en heeft nauwelijks
krediet bij de bevolking. Radicale
groeperingen profiteren van het
machtsvacuüm. De door Nederland
gebouwde snelweg ligt vol kraters
van bermbommen en de honderden
scholen die zijn gebouwd, worden ge
teisterd door aanslagen.
Er zijn ook positieve ontwikkelin
gen, zegt Buitenlandse Zaken: het Af-
ghaanse leger boekt wel degelijk re
sultaten tegen de Taliban. Maar vol
gens Willem van de Put, directeur
van hulporganisatie HealthNetTPO,
is de situatie hopeloos. „Het wordt in
Nederland ook veel te simpel ge
maakt. Alsof er één Taliban-bewe-
ging is en dat de enige bad guy is. Er
is een strijd tussen allerlei radicale be
wegingen, deels aan IS gelieerd, en lo
kale stammen. Door het politieke va
cuüm ruiken zij hun kans."
De militaire missie heeft de proble
men volgens Van de Put alleen maar
vergroot. „Dat mag je hier niet zeg
gen, want dan zijn die 24 militairen
voor niets gestorven. Maar er is nooit
een plan geweest om de toekomst
van het land daadwerkelijk veilig te
stellen. Het militair ingrijpen heeft
de balans in het land verder ver
stoord en een leegte gecreëerd waar
door bad guys de macht kunnen grij
pen. Afghanistan is werkelijk niets
opgeschoten met de missie."
Het is een bittere pil voor de dui
zenden militairen, en al helemaal
voor de nabestaanden van omgeko
men Nederlanders.
Zoals Ruud Smeehuijzen, wiens
zoon Timo op 15 juni 2007 stierf toen
een zelfmoordterrorist zich opblies.
Vader Smeehuijzen heeft nooit wil
len omzien in wrok: na Timo's dood
DEN HAAG Het leger
kampt op alle fronten met
grote tekorten aan munitie
en materieel. Dat blijkt uit
een overzicht van alle actu
ele tekorten, die minister
Hennis heeft opgesteld.
Prominente (oud-)militai-
ren concludeerden onlangs
al dat de krijgsmacht met
enorme tekorten kampt en
veel onderdelen nog am
per inzetbaar zijn. Het over
zicht van Hennis bevestigt
die indruk. Zo kampen de
schepen van de marine
met grote achterstanden in
onderhoud. Systemen zijn
verouderd en worden niet
eens meer ondersteund
door de leverancier. Ook
met gevechtsvoertuigen
zijn grote problemen: er is
een groot tekort aan reser
veonderdelen, van schroe
ven tot versnellingsbak
ken, waardoor te weinig
voertuigen inzetbaar zijn.
De Fiö's van de lucht
macht zijn verouderd en
zeer intensief gebruikt.
Daardoor duurt het onder
houd steeds langer. Er is
een gebrek aan reservede-
len, lijmen en kitten. Dat
probleem geldt ook voor
transportvliegtuigen en ge
vechtshelikopters. Zend
en ontvangstapparatuur
zijn beperkt inzetbaar,
draagbare radio's zijn door
gebruik gesleten en wor
den niet meer onder
steund door de industrie.
Hennis erkent dat de jaren
lange bezuinigingen een
grote impact hebben op
het vermogen van het le
ger om meerdere operaties
tegelijk uit te voeren. „Het
voortzettingsvermogen en
de geoefendheid van de
krijgsmacht staan onder
druk", aldus de minister.
'Mijn zoon is
daar geweest
voor de goede
zaak. Hij heeft
zijn uiterste
best gedaan.
Meer kon hij
niet doen.'
zamelde hij geld in om in Uruzgan
een school te bouwen. De school
moest al twee keer dicht na een aan
slag. „Het zou enorm verdrietig zijn
als de school straks niet meer bestaat,
maar ik besef dat de mogelijkheid be
staat", zegt Smeehuijzen. Ondanks al
les is hij trots op wat zijn zoon ge
daan heeft. „Timo is daar geweest
voor de goede zaak. Hij heeft zijn ui
terste best gedaan. Meer kon hij niet
doen."
Wat rest is de herinnering aan een
missie vol offers, die door steeds
meer mensen volledig zinloos wordt
genoemd. „We hebben in Uruzgan ei
genlijk het geraamte van een huis
neergezet, en zijn daarna vertrok
ken", zegt militair Niels Roeien.
„Dan moet je niet raar opkijken dat
het een paar jaar later staat te verrot
ten. Er had een plan moeten zijn om
de situatie werkelijk op te lossen, een
langdurige inspanning om een nieu
we middenklasse te laten ontstaan.
Maar dan hadden we veel langer moe
ten blijven. Het maakt me cynisch
dat het zo eindigt."
Toch wil hij de missie nog niet vol
ledig zinloos noemen. „Ik hoop dat
we hier lering uit trekken. Het heeft
geen zin om zo'n land een paar jaar
lang aan te pakken en daarna weer te
vertrekken, zonder een politieke en
economische bodem te leggen. Als
de politiek die les nu leert, dan heeft
de missie toch nog zin gehad."
Uruzgan is terug bij af
door Peter Groenendijk
H
door Peter Groenendijk
Een Nederlandse
ISAF-eenheid maakt
een voetpatrouille in
Tarin Kowt
foto Rick Nederstigt/ANP
