Nieuwe raadkaart
I
De naam van
boekhandel
De Vries bleef
Nieuwe typen steengoed bekers uit Sluis
Irl
BUITEN 47
Eerder mailde ik u de oplossing van de
raadkaart van vorige week, schrijft
J.C. Sprengelmeijer. „Als oude inwo
ner van Zierikzee, spreken wij in de volks
mond van de 'oude haven'. Zo had ik het
ook vermeld, maar beter is - denk ik - te
noemen, 'zuidzijde Havenplein'."
De foto van vorige week toont ons inder
daad het Havenplein in Zierikzee. Links op
de afbeelding is een zendmast te zien. Een
zogenoemde spreidpaal van de PTT, meldt
M. van der Maas uit Zierikzee. Middelbur
ger Kees Stevense spreekt van een ijzeren
verdeelpaal voor de in 1906 aangelegde tele
foonlijn, die in 1930 werd afgebroken.
J.P. van de Velde uit Dishoek wijst op de
panden op de raadkaart. „Rechts is de juwe
lierswinkel van Mourer en daarnaast de
winkel in huishoudelijke artikelen van De
Vries. In het gebouw daar weer naast werd
in de jaren zestig Cafetaria Marktzicht geo
pend." Het juwelierspand aan het Haven
plein heeft in de loop der jaren meerdere
namen/eigenaren gehad, zoals De Twaalf
Apostelen en Tilburg den Boer. M. W. Hos-
te-de Vries uit Middelburg vergaapte zich
als meisje voor de etalage aan de zilveren
miniatuurtjes: een bakkerskar, ijscoman,
kermiscaroussel. „Te veel om op te noe
men", meldt de Middelburgse. „Naast de ju
welier dreef mijn oom, Johan de Vries, een
zaak in huishoudartikelen. Hij was rond
1930 in een smal straatje een handeltje be
gonnen, dat uitgroeide tot een zaak aan het
Havenplein. Rond 1950 emigreerde hij met
zijn gezin naar Canada." „Eerder, rond 1925,
was mijn vader een zaakje begonnen, later
boekhandel drukkerij De Vries. Een van
mijn broers verhuisde met de boekhandel
naar het Havenplein, op de foto vierde ge
vel links. Na zijn dood ging de zaak in
vreemde handen over. Door de bekendheid
bleef de naam boekhandel De Vries echter
gehandhaafd", besluit Hoste-de Vries.
Winnaars waardebonnen: J.C. Sprengelmeijer in
Zierikzee; J.P. van de Velde in Dishoek en Miene-
ke Schiettekatte in Nieuwerkerk
Tijdens een noodonderzoek in 2000
is op een terrein aan de Hoogstraat
in Sluis bijzonder steengoed uit
een beerput verzameld. Dit gebeur
de bij het graven van een bouwput ten be
hoeve van appartementen annex een par
keerkelder. Het vondstmateriaal uit deze
beerput moet gedateerd worden tussen
1350 en 1450.
Op het eerste gezicht lijkt het bij deze
steengoedvondst om producten uit de be
kende Duitse produtieplaats Siegburg te
gaan. Maar een nadere beschouwing doet
toch vermoeden dat we hier te maken heb
ben met voorwerpen uit een ander produc
tiecentrum. Het gaat om twee identieke
trechterbekers, waarvan bij allebei de trech
ter beschadigd is. Om deze reden zal men
de voorwerpen dan ook in de beerput ge
gooid hebben. De bekers zijn van hard ge
bakken, witbakkende klei met op de bui
tenkant een oranje vlam. Bij één exemplaar
is een klein stukje van de bovenrand be
waard gebleven, zodat we weten hoe hoog
de bekers oorspronkelijk waren.
Het meest opvallende kenmerk aan deze
bekers is hun zeer slanke hals. Dit is onbe
kend bij de Siegburg-vormen. Onder een
bol buikje is verder een opvallende voet ge
plaatst. Deze voet is geheel vlak; een twee
de kenmerk waarom we hier niet met een
Siegburg-product te maken hebben. Sieg-
burg-bekers uit de middeleeuwen hebben
altijd een geknepen, enigszins holle voet
en pas in de zestiende eeuw komen produc
ten met een standring voor.
Als het productiecentrum dus geen Sieg
burg is, lijkt slechts één ander centrum
voor deze bekers in aanmerking te komen,
namelijk Beauvais. Deze plaats in het
noordwesten van Frankrijk is vooral be
kend om de productie van sgraffito- aarde
werk (aardewerk met een sliblaag, waarin
voorstellingen zijn gekrast). Op bescheide
ner schaal zijn er ook steengoedproducten
in Beauvais vervaardigd. Waarschijnlijk
kenden deze slechts een regionale versprei
ding, want tot op heden zijn vondsten van
Beauvais-steengoed in Nederland zeld
zaam. Alleen in het overzichtswerk van het
geproduceerde aardewerk in noordwest-Eu
ropa, Rotterdam Papers VI, vond ik enkele
vergelijkbare vormen. Maar deze zijn niet
identiek aan onze bekers.
Uit archiefonderzoek is gebleken dat al in
1389 in Beauvais steengoed werd vervaar
digd, dat te vergelijken is met Siegburg-pro-
ducten. Vanaf 1963 zijn in het noordwesten
van Beauvais stortplaatsen van pottenbak-
kersafVal gevonden en onderzocht. Dit on
derzoek bracht aan het licht dat hier veel
verschillende bekervormen geproduceerd
zijn. De vorm van de Sluise exemplaren
wijkt op de genoemde punten genoeg van
Siegburg-producten af om ze aan Beauvais
toe te schrijven.
Resteert een ander interessant aspect van
onze bekers: wat dronk men eruit? Bier
lijkt gezien het kleine formaat niet logisch.
Dan blijft eigenlijk alleen wijn over. Maar
van wijn is vanouds bekend dat het aroma
beter tot zijn recht komt wanneer de drink-
opening wijd is. De bekende drinkschaal
tjes uit Siegburg zouden daar bij uitstek ge
schikt voor zijn. De inhoud van de Sluise
bekers is op 125 cc berekend. Dat is de in
houd van een klein model wijnglas. Maar
is de ontdekking van twee identieke bekers
die nieuw zijn in de historie van de Zeeuw
se archeologie geen reden genoeg om toch
een heildronk uit te brengen? Proost!
Zuidzijde Oude Hauen te ^ierikze^
WOENSDAG 13 MEI 2015
Een nieuwe opgave uit
de collectie kaarten en
foto's van Hans Linden-
bergh. Onze vraag: waar
is deze foto genomen?
We zijn benieuwd naar
de locatie en lezen
graag anekdotes of ver
halen over deze plek.
Stuur uw oplossing naar:
redactie@pzc.nl of Post
bus 5046, 4380 KA Vlis-
singen.
Drie inzenders van goe
de antwoorden ontvan
gen een waardebon.
Henk Hendrikse,
depotbeheerder Stichting Cultureel Erfgoed
Zeeland
Het Havenplein in Zierikzee is ontstaan doordat een deel van de Oude Haven in 1872 werd gedempt.
