46 BUITEN
RAADKAART
Oude havens zijn vaak een droevig lot
beschoren. Ze versterven tot parken,
hondenveldjes of een nieuwbouwwijk.
Veel verhalen gaan zo kopje onder. En
op straatnaambordjes verbleekt de
kleurrijke historie. Totdat - meestal de
cennia later - het idee opduikt om al
les wat nog in ons collectieve geheu
gen ronddrijft te vergaren.
Achter een kleine schildersezel
zit ze langs de Oude Haven in
Zierikzee. Haar grijze haar
krult onder de randen van haar
strooien hoed vandaan. Een
roodwollen vest met bruine
knopen plooit in brede banen
over haar schouders en heupen, en onttrekt
de groene rok, die tot op de punten van haar
schoenen reikt, half aan het zicht. Een cam
pingkrukje uit lang vervlogen tijden buigt
diep door onder haar gewicht, het gebutste
buisframe onderstel met de vermoedelijk
sleetse, verwassen katoen ertussen, kraakt in
een dreigende spagaat wanneer zij opzij buigt
en het penseel met resolute gebaren uitspoelt
in de kan die naast haar op de klinkertjes
staat.
Zij is hier incognito, grinnikt zij, dus vernoem
haar maar naar de vrouw van die beroemde
Nederlandse wolkenschilder: „Die magisch
realist die met licht, kleur, vorm en diepte
zelfs een lichte voorjaarsdag een dreigende
draai kon geven." Zijzelf werkt aan een lieflij
ke aquarel met historische Zeeuwse platbo
dems, zegt zij: „Die zijn anders dan die van de
Zuiderzee. Daar voeren botters, schokkers en
bolschepen; vissersschepen die ook bij de
Bruine Vloot horen, maar hier" - en zij diri
geert haar penseel richting de sluimerende
museumhaven - „hadden ze hengsten en
hoogaarzen; meer diepgang."
De Oude Haven is nog steeds een getijhaven.
Via de Oosterschelde staat hij in verbinding
met de Noordzee. In lang vervlogen tijden
meerden hier schepen aan om te laden en te
lossen, maar dat was in de negentiende eeuw
voorbij. De haven werd gedeeltelijk gedempt,
waardoor het Havenpark kon worden aange
legd. Nu slenteren er toeristen tussen de vele
borders met tulpen.
Toen rond 1990 een groot deel van het slib
werd weggebaggerd, kristalliseerden zich ook
de plannen uit om er een museumhaven van
te maken. Er verscheen een drijvende stijger
met loopbrug en Stichting Museumhaven Zie
rikzee, met de daaraan verbonden vrienden
vereniging, realiseerde de huidige inrichting
met historische schepen. „Het bestaat nu al
weer bijna vijfentwintig jaar", zegt Mathilde.
„Als je niet beter weet, dan zie je niet wat er
allemaal verdwenen is. Het lijkt immers net
alsof het altijd al zo was."
Dat de stichting zich bezighoudt met aan
koop, herstel en behoud van oude zeil- en mo
torschepen en er om de hoek zelfs een authen
tieke scheepsrestauratiewerf op nahoudt,
vindt ze dan ook prachtig: „Er is veel belang
stelling voor." En het is fijn dat die schepen
hier zo rustig stilliggen, zodat zij er flink mee
kan oefenen.
Want wat de Israëlische schrijver David Gross
man rond Bevrijdingsdag in een interview ver
telde, laat haar niet los, vertelt zij: „Het verle
den bepaalt hoe je denkt, hoe je je gedraagt en
hoe je anderen behandelt. Je kunt er niet aan
ontsnappen. Maar je hoeft er geen slachtoffer
van te zijn; je kunt er immers een dialoog
mee aangaan en tot iets vernieuwends ko
men."
Ze neemt haar hoed even af, knipoogt, en
buigt zich dan weer met verve over haar palet.
Onder haar rokken kraakt het krukje.
In het zicht van de haven
Het Havenplein in Zierikzee. foto Lex de Meester
door Jacoline Vlaander
