Nieuwe raadkaart
Plein was hart
van Aagtekerke
Vrij fors geschapen exemplaar
BUITEN 7
De raadkaart van 29 april is niet -
zoals sommige inzenders schrij
ven - Biggekerke, Clinge, Hulst,
Kloetinge of Meliskerke. De op
lossing luidt het Dorpsplein in Aagtekerke.
Marjolein Verhage-de Bree uit Kerkwerve
denkt dat de vrouw in klederdracht wei
eens haar oma kan zijn. Dat is goed moge
lijk want Hannie Brasser uit Aagtekerke her
kent beide dames op het plein: mevrouw
Louws-Bakker en mevrouw Verhage (in kle
derdracht).
P. Maljaars uit Oostkapelle woonde vroeger
in Aagtekerke en schrijft: „De puzzel is het
Dorpsplein Aagtekerke komende van af de
Burgemeester Bosselaarstraat - Rijsoordse
laan. Op de hoek het ouwe durps uus, de
winkel van de familie Dekker en links het
oude gemeentelokaal met aanplakbord.
Daarnaast de rijwielhandel van Leo Joosse,
deze zaak bestaat al ruim 90 jaar. Vroeger
werd het het armenhuis genoemd, daar wer
den de armen en alleenstaanden in onderge
bracht. Rond 1920 is het verkocht aan de
heer P. Faasse uit Westkapelle, die er een
fietsenzaak begon."
Wil Valckenier von Geusau-Brouwer uit
Middelburg schrijft: „Het gebouw dat links
op de foto staat, is het voormalige schoolge
bouw. In de gevel van dit gebouw is nog
steeds een steen te zien waarop wordt ver
meld dat de eerste steen is gelegd door bur
gemeester J. de Visser op 28 juni 1871. Deze
burgemeester De Visser was mijn betover
grootvader van vaderszijde. Nadat de kerke-
raad van de Hervormde gemeente in 1881
uit de fondsen van de Hervormde Diaconie
een bijzondere school stichtte, nam het aan
tal leerlingen van de openbare school dras
tisch af en werd deze openbare lagere
school in 1905 opgeheven. Na de opheffing
van de school werd dit gedeelte in gebruik
genomen als gemeentehuis en is als zoda
nig in gebruik gebleven tot de gemeentelij
ke herindeling in 1966, toen Aagtekerke
werd opgenomen in de nieuwe gemeente
Mariekerke."
Jaren geleden schonk een inwoner van
Yerseke een zwaar beschadigd voorwerp
van keramiek aan het Provinciaal Depot
voor Bodemvondsten in Middelburg. Vol
gens zeggen was het voorwerp afkomstig
van de plaats waar ooit de verdronken stad
Reimerswaal had gelegen.
Niemand had enig idee wat het was.
Het voorwerp was vervaardigd van rood-
bakkende klei en aan de buitenkant voor
zien van loodglazuur. Aan het cilindervor
mige deel zat een paddenstoelachtige
knop, met vlak ernaast een gat waar kenne
lijk zo'n zelfde (afgebroken) knop had geze
ten. Er was een aanzet van, wat later bleek,
een oor te zien. Aanvankelijk werd gedacht
aan een fragment van een nokbekroning.
In de middeleeuwen werden soms fraaie
keramische voorwerpen op het dak ge
plaatst, zoals ruiters te paard,
jarenlang lag het onbekende voorwerp in
een doos in het depot, prijsgegeven aan de
vergetelheid. Tot bij het bladeren in een
Duitse publicatie over Rijnlands steengoed
het kwartje viel: het onbekende voorwerp
was een drinkbeker in de vorm van een fal
lus, een fallusbeker! In de publicatie ston
den foto's van twee niets verhullende be
kers (Scherzgefasse) en nu was het ook zon
neklaar wat de paddenstoelachtige 'knop
pen' en het afgebroken cilindervormige
deel moesten voorstellen. Meten is weten;
de diameter van de 'cilinder' is 6,4 centime
ter, van de knop 6,8 centimeter. De oor
spronkelijke lengte is helaas onbekend.
Conclusie: een redelijk fors geschapen
exemplaar!
Het voorwerp is zeldzaam. We kennen in
Zeeland geen vergelijkbaar exemplaar uit
gedocumenteerde archeologische opgravin
gen. Vermoedelijk dateert het uit de zes
tiende eeuw, in elk geval van vóór 1631,
want toen verlieten de laatste inwoners de
door rampen geteisterde stad Reimerswaal.
Wel zijn fallussen van glas gevonden, zo
wel in ons land als in Duitsland en Oosten
rijk. Eentje nota bene in een beerput die
hoorde bij de woonvertrekken van de abdis
van Herford. Was de lust misschien nog
niet beteugeld
De mens heeft het begrip seksualiteit op
zeer uiteenlopende wijzen vormgegeven,
soms op verbluffend creatieve wijze. Vond
sten van erotische en seksueel getinte voor
werpen uit allerlei materialen zijn niet
zeldzaam bij opgravingen en laten een on
gekende variëteit zien. Ze hebben te ma
ken met vruchtbaarheid, imponeergedrag,
worden geacht kwaadafwerend of geluk
brengend te zijn.
Bekend zijn bijvoorbeeld de vijftien-
de-eeuwse sierborden met de afbeelding
van een fallus, die gevonden zijn in Aarden
burg en Dordrecht. De betekenis is nog al
tijd duister. Was het een platvloerse grap,
een huwelijksgeschenk? De vele profane
draagtekens van tin/lood in de vorm van
penissen en vulva's lijken op zelfstandige
wezens die een eigen leven leiden en die,
zelfs in onze ogen, absurde dingen doen.
Ze vormen echter een materiële bron van
het laatmiddeleeuwse denken over seksua
liteit en erotiek.
Preuts waren onze verre voorouders niet.
Pas in de negentiende eeuw, het Victo
riaanse tijdperk, verborg men archeologi
sche voorwerpen met een onzedelijk karak
ter in een 'secretum', een geheim museum.
Zo'n vier eeuwen geleden zette iemand in
een herberg in Reimerswaal deze 'onzede
lijke beker' vol schuimend bier aan de lip
pen. In het oeuvre van de Leidenaar Jan
Steen, kunstschilder en herbergier, bekend
om zijn toch al niet geringe repertoire van
seksuele symbolen in zijn genrestukken,
zou dit tafereeltje niet hebben misstaan.
Leida Goldschmitz-Wielinga
Vrijwilliger AWN/Stichting Cultureel Erfgoed
Zeeland
WOENSDAG 6 MEI 2015
het midden
Het Dorpsplein Aagtekerke, komende van af de Burgemeester Bosselaarstraat - Rijsoordselaan.
Een nieuwe opgave uit
de collectie kaarten en
foto's van Hans Linden-
bergh. Onze vraag: waar
is deze foto genomen?
We zijn benieuwd naar
de locatie en lezen
graag anekdotes of ver
halen over deze plek.
Stuur uw oplossing naar:
redactie@pzc.nl of Post
bus 5046, 4380 KA Vlis-
singen.
Drie inzenders van goe
de antwoorden ontvan
gen een waardebon.
De winnaars van de raadkaart van vorige week
zijn: C. v/d Burght uit Vlissingen,
Piet en Koos Lievense-Blaas uit Aagtekerke
en Gerard Deen uit Middelburg.
