Vader en zoon zijn
onbereikbaar dichtbij
Jif
DIZZIE 27
imi
Een aap
Heeft je moeder Magdalena algelezen?
Magdalena
PRACHTIGen liefdevol portret
illilf
VRIENDEN
'Echte vrienden' over
leven in punkband
Discussie over
echte vrijheid
Worsteling met
gemaakte keuze
Aan de deur een hanger
met daarop de tekst: Geen
aap op de wc. Wie hem
omdraait, geeft aan dat
het toilet bezet is. Het is
een geestige verwijzing
naar Een aap op de wc, het
boek van Joukje Akveld over een dieren
tuin in oorlogstijd. Dat verscheen deze
week.
Akveld (40) heeft veel met dieren. Bij haar
bel een sticker van een stichting die op
komt voor dieren in nood. Vanmiddag gaat
ze met illustrator en vriend Philip Hop
man paardrijden op het strand. En in haar
huis wonen vier katten. Daarom, en omdat
het zonnig weer is, stelt ze voor om naar
het Vondelpark te gaan.
Op een terras vertelt ze dat het idee van
haar boek over Diergaarde Blijdorp in Rot
terdam al heel lang in haar hoofd zat. „Als
kind las ik de Witte Raven-pocket Aap in
nood. Over een meisje dat een abonnement
op de dierentuin had en helemaal verliefd
was op de chimpansee Phientje. Toen de
oorlog dreigde, ging ze met haar
kinderwagentje naar de dieren
tuin om de aap te redden. Ze ver
stopte hem op zolder."
Dat verhaal heeft grote indruk ge
maakt op Joukje van 10. „Later in
het boek kwam de dierentuindi
recteur haar bedanken, omdat
veel dieren de bombardementen
niet hadden overleefd."
De gedachte aan een non-fictie-
boek over dieren in de oorlog stak
een paar jaar geleden weer de kop
op. „Dit jaar is het precies 75 jaar
geleden dat de bommen op de die
rentuin vielen. Daar wilde ik iets
mee doen." Ze dook de archieven
in. „Ik kende wel de verhalen van
dieren die vrij rondliepen in de
stad. Een prachtig beeld. En ik
heb altijd veel gelezen over de
Tweede Wereldoorlog, een krank
zinnige tijd die nog heel dichtbij
is. Dat gaat altijd over mensen,
herkenbaar zoals wij. Hier kwa
men twee dingen zo mooi samen:
mijn liefde voor dieren en mijn fascinatie
voor de oorlog." Ze ontdekte veel wat ze
nog niet wist. „Dat er op Rotterdam net zo
veel geallieerde bommen zijn gevallen als
vijandige. Hoeveel kinderen weten dat?"
Ook het verhaal van dierenoppassers die
een paar apen in een café wilden onder
brengen. „Ze zetten ze op de wc en spijker
den de deur dicht. Toen kwam de kroeg
baas thuis. Hij haalde de spijkers uit de
deur en schrok zich rot."
Er zijn veel dieren gestorven, zegt ze.
„Daar zat ik wel een beetje mee. Ik wilde
de waarheid geen geweld aandoen, maar ik
wilde ook niet in detail benoemen hoe
bloederig het allemaal was."
Toen ze ontdekte dat in Blijdorp nog twee
krokodillen waren die de oorlog hadden
meegemaakt, had ze haar happy end. „Ik
kon zeggen: 'Ga kijken in de dierentuin.
Twee krokodillen, Hakuna en Matata, heb
ben het overleefd'. Kreeg ik afgelopen zo
mer een mailtje van mijn redacteur dat Ma
tata dood is." Fingers crossed dat Hakuna de
verschijning van het boek zou halen. Maar:
„Een maand geleden, het boek lag bij de
vormgever, ging die krokodil óók dood. Ja
zeg, daar ging mijn eind." Ze heeft zichzelf
daarop in het boek onderbroken. „Hallo.
Hier de schrijfster! Die moet zich er eigen
lijk niet mee bemoeien, maar dit is een
noodgeval!"
Dat paste ook prachtig bij haar motto. He
mingway zei ooit: Teder verhaal eindigt
treurig, als je maar lang genoeg doorver
telt'. En Annie M.G. Schmidt: Teder verhaal
eindigt gelukkig, als je maar vroeg genoeg
ophoudt'. „Toen las ik een berichtje in de
krant dat ze bij het Natuurhistorisch Mu
seum in Rotterdam belangstelling hadden
om de krokodillen op te zetten. Ik kon
schrijven dat voor dieren die hun hele le
ven zo roerloos hebben geleefd, een opge
zet bestaan in een museum ook best een
heel mooi einde is." Ze kan er nog steeds
niet over uit. „Het is toch krankzinnig. Die
beesten hebben al die jaren geleefd zonder
dat iemand over hen schreef. Maak ik ze
mijn helden, vallen ze om."
Een aap op de wc is het achtste boek van
Joukje Akveld. Het boek over Tonke Dragt,
dat ze schreef samen met Annemarie Ter-
hell, kreeg vorig jaar een Vlag en Wimpel
van de Griffeljury. Ze is pas vijfjaar gele
den als schrijver gedebuteerd. Dat ze naast
haar werk als journalist ook boeken zou
schrijven, voorspelde ze al lang geleden. Ze
pakt de oude Ezelsoor, een tijdschrift voor
kinderen over kunst, dat ze in haar tas
heeft gestoken. Laat een artikel zien met
een foto van twee meisjes, de één
in een turnpakje, de ander in
joukje Akveld paardrijbroek en cap. 'Joukje en
Meike, de schrijvende zusjes',
staat erboven.
„Ik was 10 of 11 en schreef series,
op een oude typemachine. Succes
Paardenschool. Mijn zus schreef
ook. Samen zijn we geïnterviewd.
Het grappige is dat mijn zus zei:
'Al dat verzinnen.geef mij maar
wiskunde'. Over mij staat er:
'Joukje vindt schrijven het leuk-
Een aap op de wc ste wat er is. Later wil ze schrijver
Joukje Akveld en journalist worden. Dan gaat ze
Illustraties Martijn 's ochtends paardrijden en 's mid-
van der Linden dags schrijven'. Nou, dat is er re
delijk uitgekomen!" Trouwens...
144 blz. Haar zus is gepromoveerd in de
Hoogland wiskunde.
Van Klaveren Haar aarzeling om een boek te ma-
14,90 euro ken, kwam door haar studie Ne
derlands. „Ik las zoveel en dacht:
'Hier kan ik niets aan toevoegen'.
Maar uiteindelijk vind ik dinge
tjes bedenken toch het mooiste."
Dingetjes bedenken. Van wie is die hoedl,
een recent peuterboekje met tekeningen
van Thé Tjong Khing, is natuurlijk geen
verhaal, vindt ze. „Dat is echt iets beden
ken. Daar houd ik van."
innenkort komt er een boek
met Charlotte Dematons. Het
idee erachter is dat Nederland
zó veel geweldige illustratoren
heeft, maar de allerkleinsten het
moeten doen met de boekjes van het Kruid
vat. „Ik heb hen verleid mee te doen. Want
hoe mooi is het als kinderen al heel jong
kennismaken met boekjes van hoge kwali
teit! Ie krijgt er vast betere lezers door."
Zelf leest ze de nieuwe Simon van der
Geest en Gips van Anna Woltz. „Ik was
vroeger een echt leeskind. En ik had een
abonnement op de Lemniscaatkrant, over
kinderboeken. Ze zochten redactieleden en
ik mocht erin." Later werd ze hoofdredac
teur.
„Toen ik 18 was, een leeftijd waarop veel
jonge mensen de overstap maken naar lite
ratuur voor volwassenen, ben ik kinderboe
ken blijven lezen. Naast mijn studie kon ik
bij de kinderboekenwinkel werken. Jeugdli
teratuur blijft de een rode draad in mijn le
ven. Als ik een boek van bijvoorbeeld Gi
deon Samson of Edward van de Vendel
krijg, ben ik helemaal blij. Wat heerlijk dat
al die boeken geschreven worden."
Hij had lekkage. De aannemer
kwam en joeg Bert Natter zijn
werkkamer uit. Het herstellen
van de ravage zou drie weken du
ren. Verder werken aan zijn ro
man Goldberg, geïnspireerd op de
beroemde variaties van Bach, was
geen optie. Natter week uit naar
de slaapkamer van zijn dochter
en begon aan iets anders. In drie
weken tijd schreef hij Remington,
het verhaal van een vader en
zoon.
Vader, een oude dichter, is in zijn
geboortestad Hamburg om iets
van zijn vroege verleden op te spo
ren. Als hij naar huis wil, belt hij
zijn zoon, een conceptueel kunste
naar. Die komt en rijdt
vader terug naar huis,
naar Wieringen, in va
ders auto. Een Mercedes
uit 1976,411.452 kilome
ter op de teller.
Onderweg voeren ze ge
sprekken over de kun
sten, het leven en wor
den herinneringen opge
haald. Het geeft een
prachtig inzicht in hoe
generaties kunnen ver
schillen. Hoe liefde en
afstand samen kunnen
gaan, ook in hun relatie.
Zoals de zoon overdenkt
terwijl hij zijn vader,
die vermoedelijk Parkin
son heeft, scheert voor
dat ze hun reis aanvan
gen: 'Alles draaide nu
om datgene waar ik
mijn hele leven mee bezig was ge
weest: hem niet teleurstellen.
Niet falen, niet voor hem onder
doen, ook. Niet tegenvallen'.
Onderweg maken ze verschillen
de stops. Zo belanden ze op een
feest en eten ze, vooruit dan
maar, een hamburger met milk
shake bij een fastfoodketen en
wordt een borrel gedronken in
het winderige dorpje Zurich, de
laatste stop voordat ze de Afsluit
dijk op rijden. Dan nóg heeft de
zoon niet door dat zijn vader be
zig is om afscheid te nemen.
Aanwijzingen zijn er genoeg. Als
het gesprek op sterven komt,
vraagt de zoon: 'Waar moet je ster
ven om eervol te sterven?' 'Mid
denin het leven', beweert zijn va
der.
Namen krijgen vader en
zoon nergens. Natter zelf
zegt hierover dat hij
geen tijd had om namen
te bedenken. Maar het
spel met namen die wor
den vermeden werkt, zo
als er zoveel werkt in de
ze roman.
Ongelooflijk dat Bert Nat
ter in drie weken een
boek schreef waarin je
veel langer kunt lezen.
Maar tegelijk is het niet
belangrijk. Want zoals va
der en zoon ergens uit
spreken: 'Het doet er
niet toe hoe een werk tot
stand is gekomen, als het
resultaat overtuigt'. Dat
is precies wat Remington
doet.
'Prachtige getuigenis.'
-Vrij Nederland
'Het vloeiend geschreven
portret van zijn moeder is
hard en openhartig, maar
niet zonder empathie
en humor.'-Wegener kranten
'Een prachtboek.'
- hp /de Tijd
Maarten 't Hart
MAANDAG 4 MEI 2015
INTERVIEW
"C ffilS
Radiomaker Fons Dellen vertelt in een in
terview op Dizzie.nl over zijn schrijversde
buut Echte vrienden. Voor dat boek putte
hij uit zijn eigen ervaringen als lid van een
punkband. Op Dizzie.nl meer over zijn
verhaal en het boek.
BLOG
Morgen vieren we onze vrijheid. Maar
hoe vrij zijn we daadwerkelijk? Afwijken
de ideeën zijn nog steeds gevaarlijk. Zo
zijn auteurs lang niet altijd vrij om te
schrijven wat ze willen. Lees de blog op
Dizzie.nl en praat hierover mee.
Joodse
buren
OORLOGSLITERATUUR
De Tweede Wereldoorlog ligt ver achter
ons, maar leeft volop voort in de litera
tuur. Zo verscheen onlangs Joodse buren
van Maria Boonzaaijer. Daarin worstelt
een vrouw met de keuze die ze in die oor
log maakte. Op Dizzie.nl meer daarover.
VAN EIGEN BODEM
door Marjon Kok illustratie Philip Hopman
B
door Marjon Kok
BERT
NATTER
Remington
Remington
Bert Natter
221 blz.
Thomas Rap
18,90 euro
-dr^
J
