i
h
Beeld van
een leven
dat niet
meer is
1
VERDIEPING 15
Amateurfilmpjes uit
het begin van de
oorlog geven een
bijzondere blik op die
tijd. Ook die heeft het
Nederlands Instituut
voor Beeld en Geluid
gered voor het
nageslacht.
Het online zetten van alle bijna tweehon
derd bewaard gebleven uitzendingen van
Radio Oranje is onderdeel van project Beel
den voor de Toekomst, waarin het kabinet
115 miljoen euro heeft gestoken, afkomstig
van aardgasopbrengsten.
Naast Beeld en Geluid nemen filmmu
seum Eye en het Nationaal Archief erin
deel. Het moet het dreigende verval van
historische beeld- en geluidsbanden tegen
gaan. In zeven jaar zijn in totaal 91.183 uur
video, 22.086 uur film, 98.734 uur audio en
2,5 miljoen foto's gerestaureerd, geconser
veerd, gedigitaliseerd en online gezet, zo
dat iedereen erbij kan.
Een zwijgende konin
gin Wilhelmina die
stellingen van het Ne
derlandse leger inspec
teert, Duitse beelden
van de inval in Nederland met
muziek van Franz Liszt eronder,
Rotterdam in puin na het bom
bardement.
Nederland is in de Tweede We
reldoorlog vooral vastgelegd op
propagandabeelden en Polygoon
journaal. Amateurfilmpjes zijn
er nog niet veel, de videocamera
wordt pas in de jaren '80 ge
meengoed. Het Nederlands Insti
tuut voor Beeld en Geluid heeft
56 van die filmpjes gerestau
reerd en online gezet, net als de
bijna tweehonderd bewaard ge
bleven uitzendingen van Radio
Oranje. Veruit de meeste kan ie
dereen nu gebruiken, hierover is
met de maker of erven van de
maker overeenstemming be
reikt.
„Vooral amateurfilmpjes uit de
beginjaren van de oorlog geven
een heel bijzonder beeld van
een leven dat niet meer be
staat", zegt Hans van der Windt,
hoofd presentatie en program
ma van Beeld en Geluid. „Van
de joodse buurt in Amsterdam,
joodse bruiloften, de brand
wacht van de Portugese synago
ge-"
Veel van de amateurfilmpjes ko
men uit de collectie van Stich
ting Smalfilmmuseum. „Die is
al in 1985 begonnen met het ver
zamelen ervan", vertelt Van der
Windt. Drijvende kracht erach
ter was de inmiddels overleden
filmconservator Henk Verheul,
die bij het omroeparchief werk
te. „Zijn droom was een groot
smalfilmmuseum. Dat kwam er
uiteindelijk niet en hij besloot
de hele collectie bij Beeld en Ge
luid onder te brengen."
Beeld en Geluid ontstond in
1997 uit de fusie van drie natio
nale archieven en het vroegere
Omroepmuseum. Behalve de ar
chieven van de omroepen, lig
gen er de Polygoonfilmpjes, do
cumentaires van bekende cineas
ten, het hoorspelarchief, recla
mespotjes, wetenschappelijke
films, de Koninklijk Huiscollec
tie en overheidsfilms.
„We krijgen nog steeds filmpjes
van particulieren aangeboden
en soms zitten daar beelden uit
de oorlog tussen. We spreken
dan af dat we die verzamelen, di
gitaliseren, online zetten en zo
teruggeven aan het publiek", ver
telt Van der Windt. „Het is ook
een belangrijke bron van onder
zoek."
Wat Beeld en Geluid vooral nog
goed kan gebruiken, zijn film
pjes uit het dagelijkse leven.
„We filmen namelijk vooral
hoogtijdagen als verjaardagen
en bruiloften, maar hoe een
doodgewone dinsdag eruit ziet,
of welke spelletjes op het school
plein worden gespeeld, wordt
amper vastgelegd."
ZATERDAG 2 MEI 2015
De uitzendingen van Radio Oranje zijn te vinden
op de site in.beeldengeluid.nl.
Een vrouw weegt groenten af bij een marktkraampje in Amsterdam.
Fragment uit een amateurfilm uit 1940. foto Collectie Beeld en Geluid
Radio verstopt in een sigarenkistje. In 1943 was het
bezit van een radio verboden.
foto Collectie Beeld en Geluid
Wie een filmpje wil opsturen, kan
dat mailen naar
aangeboden@beeldengeluid.nl
