66 Het minste dat we
konden doen
was een nieuwe
thuisbasis creëren
voor de vogels
lil*
32 ZEELAND
NATUURHERSTEL
Na een kwart eeuw ontwikkeling is Plan Tureluur aan
de zuidkust van Schouwen-Duiveland afgerond. Maar,
lang niet iedereen kent het verhaal achter dit grote
natuurherstelproject. Beheerders Staatsbosbeheer
en Natuurmonumenten willen dat veranderen.
Boswachters Paul Be
gijn en Marijke Lie-
man glunderen van
trots. De aanleg van
Plan Tureluur, het na
tuurgebied dat zo'n 1200 hectare
van de Schouwse zuidkust be
slaat, is na 25 jaar officieel afge
rond. Reden voor een feestje, vin
den Staatsbosbeheer en Natuur
monumenten. Maar, belangrijker
nog: tijd om eilandbewoners en
toeristen nu eens écht kennis te
laten maken met het gebied. De
boswachters kunnen zich name
lijk best voorstellen dat bewoners
niet precies weten wat zich daar
eigenlijk afspeelt.
Begijn tuurt over het kolkende
water van de Oosterschelde. Hij
wijst enthousiast naar een grote
zwerm vogels. „Zonder Plan Ture
luur, zouden die hier simpelweg
niet vliegen. Dat heeft alles te ma
ken met de Deltawerken. Nadat
we de stormvloedkering in 1986
in gebruik namen, werd het veili
ger op het land. Het water in de
Oosterschelde had niet langer vrij
spel. Een geruststelling na de
ramp in 1953. Maar, de dam ver
oorzaakte ook veel schade aan de
natuur. Het water verloor dyna
miek. De slikken en platen waar
kustvogels tot die tijd voedsel ver
zamelden en broedden, verdwe
nen grotendeels onder water. De
vogels konden nergens meer naar
toe. Wij hebben hun rustplaats
om zeep geholpen. Het minste
dat we konden doen was een nieu
we thuisbasis creëren."
De plannen die de Zeeuwse
Milieufederatie en de provincie in
1991 presenteerden, bezorgden
vooral bij boeren in het gebied op
getrokken wenkbrauwen. Zij
moesten hun grond 'teruggeven'
aan de natuur. Toch leverde dit
uiteindelijk geen grote proble
men op, weet Begijn. „De provin
cie koos er bewust voor om het
natuurgebied aan de zuidkust van
Schouwen-Duiveland aan te leg
gen. Door zoute kwel is land
bouwgrond daar niet veel waard.
De meeste boeren waren uiteinde
lijk blij dat ze op een ander stuk
grond verder konden. Ze gingen
erop vooruit. En de natuur ook,
want in die zoute grond ontwik
kelden zich nieuwe plantensoor
ten." Ook andere bewoners rea
geerden in het begin soms vol on
begrip. Landschap dat zomaar on
der water wordt gezet wordt, dat
voelde niet goed. „Maar, mensen
geven ons tegenwoordig steeds va
ker de kans om uit te leggen waar
om het gebied belangrijk is. En
als ze eenmaal weten hoe het zit,
begrijpen de meesten het wel",
merkt Lieman.
Plan Tureluur levert de natuur
veel op, weet Begijn. „De kluut is
inmiddels goed vertegenwoor
digd met 484 broedparen. Dat is
tien procent van de populatie in
Nederland. De visdief doet het
zelfs nog beter. We telden on
langs 675 paren. Tijdens hun trek
in augustus strijken hier zo'n dui
zend rosse grutto's neer om aan
te sterken. Dat zijn mooie aantal
len, al zijn we niet over alle soor
ten tevreden. Het aantal grote
sterns moet bijvoorbeeld nog
flink omhoog. Daarnaast hopen
we meer noordse woelmuizen te
ontdekken. Die stamt uit de pre
historie en doet het goed in natte
gebieden. Er zijn er nog maar wei
nig van."
Het is soms ook lastig, al dat
moois, vindt Lieman: „Het wordt
steeds drukker, mensen reizen
speciaal voor Plan Tureluur af
naar Schouwen-Duiveland. We
willen hen zoveel mogelijk laten
zien, maar de natuur niet versto
ren. Sommige gebieden laten we
met rust, dat kan nu eenmaal niet
anders."
Steeds meer begrip
voor Plan Tureluur
Paul Begijn, boswachter
door Sharon van Oost
'A:~
i '0*
- .^N|.
De tureluur
I Tureluur ligt bij Kerkwerve. Kiekendief met prooi
Kiekendief met prooi
