Barry Smit slaat
zakelijker toon aan
4
Oorlogsherinneringen
interview Tien jaar
na Kalme chaos
komt Sandro
Veronesi met een
vervolg op zijn
grote succesroman.
„Eerlijk zijn in
Italië is een job."
66
18 DIZZIE
Dizzieni
Blog over je boeken
of schrijf een recensie
THEO HAKKERT
e stervende
H kameraad
I O tracht zich op
II W te richten
maar valt te
rug en wendt zijn hoofd af. Mij
ontbreekt de kracht hem te
steunen en de man aan zijn lin
kerzijde staart al in het niets.
Zonder wroeging slurp ik ver
der. Als later een gezichtloze
hand een snede brood aan
reikt, pak ik ook die van hem,
want hij is daar waar voedsel
niet meer telt. Vanuit de dood
redt hij mijn leven. Twee, drie
keer speel ik dit spel der op
standing, maar als nog maar en
kele kameraden op de onderste
kooien in leven zijn, vlucht ik
uit dit dodenrijk en met mijn
laatste krachtsinspanning hijs
ik mijn luis- en schurftoverdek-
te lijf op de bovenkooi'.
Een lang fragment uit Bevrijdin
gen, een van de verhalen van
G.L. Durlacher. Al past de aan
duiding 'verhalen' eigenlijk
niet. Aan die term kleeft een
zweem van fictie en als Durla-
De ontberingen
en waanzin heeft
Gerard Durlacher
verwoord in sober
en helder proza
cher iets niet heeft geschreven,
dan was het fictie.
In Durlachers boek Strepen aan
de hemel, waarvan nu gelukkig
weer een nieuwe editie is ver
schenen met een voorwoord
van zijn dochter Jessica, de
schrijfster, staat de onver
bloemde waarheid over de oor
log, de Jodenvervolging, depor
taties, kampen en de bevrij
ding die het karakter had van
een wedergeboorte.
Woede ook. Mooi, de geallieer
de strepen aan de hemel die
vanaf de grond als optimisti
sche tekens werden gezien.
Maar waarom werden er geen
bommen op spoorbanen ge
gooid die voor transport wer
den misbruikt?
De onmenselijke ontberingen
en waanzin heeft Gerard Durla
cher (1928-1996) weten te ver
woorden in sober, helder pro
za. Niets te na gesproken over
de 'nieuwe' oorlogsverhalen
die nog altijd, en dit jaar zijn
het er opmerkelijk veel, naar
boven komen. Maar Durlachers
boek is een mijlpaal en een mo
nument.
Even verderop in Bevrijdingen
vraagt een verpleegster hem,
nadat ze hem in bad heeft ge
daan, wat hij het liefst zou wil
len eten. En dat ze hem dan 'ei-
nen riesigen Pudding' komt
brengen. Een scène die niet
met droge ogen te lezen is.
De debuutroman Om het nu van
Barry Smit (1974) bestond twee
jaar geleden uit een serie aangena
me mokerslagen. Elke zin was er
een. Het snoeiharde leven aan de
zelfkant anno nu werd daarin
prachtig verbeeld.
Voor Tahrir, zijn tweede al even
urgente roman, heeft Smit zijn
stijl iets teruggeschroefd. Zijn aan
pak is zakelijker geworden, op het
journalistieke af. Al wijzen ragfij
ne signalen erop dat er meer
broeit dan op het eerste gezicht
lijkt. De roman draait rond de jon
ge man Vincent Westerik, die ge
grepen wordt door beelden van
de opstand tegen de Egyptische
dictator Mubarak. Hij krijgt de
kans naar Cairo te reizen om cam
pagnes te helpen opzetten. Daar
raakt hij langzaam verstrikt in de
snel veranderende politieke wer
kelijkheid én in de armen van de
activiste Maryam.
Hoe sterk staat Westerik eigenlijk
in zijn schoenen? Een opvallende
passage al vroeg in de roman,
waarin hij slaande ruzie krijgt in
het vliegtuig, geeft te denken. Zo
out of character namelijk.
'Ook struikelde ik tegen zijn rug,
boven aan de vliegtuigtrap, waar
door hij viel en zijn nek brak.'
Einde hoofdstuk. Maar nog lang
niet einde boek. Dit gaat zeker
een staartje krijgen.
Ontdek verrukkelijke
roman Ruth Reichl
Spring maar achterop",
zegt Sandro Veronesi en
hij klopt met een hand
op de duozit van zijn
oude scooter. Hij stuurt
de Vespa van zijn oudste
zoon vaardig tegen de
heuvel op en parkeert bij de ingang van de
botanische tuin op een van de flanken van
de heuvel Janiculum.
Na een korte wandeling omhoog ont
vouwt zich een ongekend fraai panorama
op Rome. De skyline van de eeuwige stad
wordt door geen wolkenkrabber ontsierd.
„Behalve dan dat fascistische monument",
zegt hij, wijzend naar het grote witte ge
bouw II Vittoriano dat in Nederland be
kendstaat als 'de bruidstaart': het monu
ment van koning Victor Emanuel II.
„Romeinen vinden dat de beste plek om
hun stad te overzien. Als je daar bovenop
staat, zie je het monument zelf namelijk
niet." Hij vindt een bank, half in de zon.
„Als ik hier zit, staat die struik er mooi
voor."
Sandro Veronesi (56) heeft een vervolg ge
schreven op zijn meest succesvolle roman
Kalme chaos (2005), dat al drie jaar na ver
schijning werd verfilmd. In veel opzichten
is zijn nieuwe boek Zeldzame aarden de te
genhanger van Kalme chaos. In die roman
had veertiger Pietro Paladini genoeg van
de woelige wereld en besloot hij, na de
dood van zijn vrouw, zijn dagen door te
brengen in en om zijn auto bij de school
waar hij 's ochtends zijn dochter aflever
de.
Aan het begin van Zeldzame aarden ver
liest hij, negen jaar later, binnen een dag
al zijn zekerheden. Zijn baan, zijn nieuwe
vriendin, zijn dochter, zijn rijbewijs, zijn
geld. „Eigenlijk dacht ik dat ik het hoofd
stuk Pietro Paladini had afgesloten", ver
telt Veronesi op het bankje. „Tot ik hem
hoorde in de bioscoop." Bij de verfilming
van Kalme chaos was hij niet betrokken.
„Daar was hij en sprak andere woorden
dan ik had geschreven. Logisch, de scena
rioschrijver moest het boek bewerken."
Toen wist de auteur dat hij in Paladini de
ideale figuur had gevonden om te schrij
ven over de sociale veranderingen in Italië
van de laatste jaren. „Als een periscoop
dook hij weer op."
In een razend tempo, door Veronesi bril
jant en in grootse stijl beschreven, verliest
Paladini nu dus al zijn zekerheden. „Ik
moest hem laten inzien dat alles en ieder
een om hem heen, van familie tot colle
ga's, te lijden had onder zijn niet-aflaten-
de stroom aan leugens en halve waarhe
den. Hij moest het aan den lijve ondervin
den", zegt de schrijver en hij knijpt in het
vel van zijn linkerarm.
De figuur van de leugenaar vertegenwoor
digt voor hem de mentaliteit van de Itali
aan. „Hij laat zien wat er fout is aan een
Italiaan te zijn. Het is hier zo gemakkelijk
en verleidelijk om niet eerlijk te zijn. Eer
lijk zijn is een job. Pietro Paladini is een
komediant voor zichzelf. Hij heeft niet
Alles overwinnaar
Gouden Boekenuil
Paladini moest inzien dat
iedereen om hem heen te
lijden had onder zijn leugens
en halve waarheden
eens in de gaten dat hij een rol speelt."
De gebeurtenissen op die ene fatale dag
brengen hem tot inkeer en inzicht. Pas
dan is hij klaar voor een nieuwe confronta
tie met zijn dochter. „Zij is inmiddels 18
en heeft allang door wat Pietro al die tijd
heeft verdrongen."
Ook Zeldzame aarden heeft Sandro Verone
si geschreven in de huiskamer. Zijn wo
ning bevindt zich een aantal straten ver-
Dizzie.nl is het online boekenplat-
form van deze krant met nieuws, be
sprekingen en interviews. Lees en
schrijf boekrecensies, beheer je boe
kencollectie of houd er een eigen
boekenblog bij.
Ga naar Dizzie.nl
ROMAN
ACTIE
Zeldzame aarden
Sandro Veronesi
Vertaling
Rob Gerritsen
400 blz.
Prometheus
19,95 euro
door Theo Hakkert
Barry Smit - Tahrir.
208 blz. Atlas Contact, 18,99 euro.
Dizzie.nl geeft tien exemplaren
weg van de feelgoodroman Verruk
kelijk! van Ruth Reichl. Daarin doet
Billie Breslin, die voor het culinaire
magazine Delicious! in New York
werkt, een bijzondere ontdekking.
NIEUWS
door Theo Hakkert
Op Dizzie.nl alle informatie over de
winnaar van de Gouden Boekenuil
die gisteravond bekend is geworden.
Het gaat om de belangrijkste jaarlijk
se literaire prijs van Vlaanderen. Ook
Nederlanders zijn genomineerd.
Doe
nooit
een
deur
dicht
