De zilte
zondvloed
DIZZIE 17
Het is een afscheid, een laatste groet. Rob de
Melker in Groede schreef zijn boek nadat hij
het bericht 'ongeneeslijk' had gekregen.
Ruben Oreel geboekt
Willem Jacobs publiceert eerste dichtbundel
Hij noemt het een 'zelf-
opdracht', die hem
veel vreugde heeft ge
schonken. In juli
2014 kreeg Rob de
Melker (1930) de diag
nose prostaat- en bot-
kanker te horen. Toen werd hij gegre
pen door een gevoel van urgentie, het
vaste idee nog één keer een bevlogen
pleidooi te moeten houden voor de poë
zie in ons leven. Hij doet dat in zijn
boek Bladlezen - een vorm van ademhalen.
De schrijver zag de doos met 'verse'
exemplaren afgelopen weekeinde bin
nendragen worden in zijn huis in Groe
de, waar hij bij toerbeurt door zijn vier
kinderen, zijn ex-vrouw en het team
van Buurtzorg wordt verzorgd.
Rob de Melker was van 1957 tot 1988 do
cent Engels op het toenmalige Koningin
Wilhelmina Lyceum in Oostburg. In
1970 promoveert hij op een proefschrift,
waarin hij het Engelse literatuuronder
wijs op de middelbare school als thema
centraal stelt. Hij speelt van kinds af aan
piano. Poëzie en muziek kleuren en be
palen zijn leven, staat er achterop het
boek.
Voor zijn poëziepleidooi neemt De Mel
ker de in 1992 verschenen bundel Het sa-
aament van de sneeuw van André van
der Veeke uit Terneuzen als uitgangs
punt. Alle negentien gedichten worden
door hem van commentaar voorzien.
Hij interpreteert en neemt de lezer mee
op reis in de wereld die de gedichten
voor hem oproepen. Wat voor de schrij
ver een extra drijfveer is (pag. 2): „Het
'grote zwijgen', de stilte die intreedt na
verschijning van een nieuwe bundel in
ons land, moest en zou verbroken wor
den." Rob de Melker droeg het bundel
tje van Van der Veeke eerst een tijd over
al mee in zijn jaszak. „Het bleek een goe
de plaats voor zijn negentien strofische
verzen: ze waren me op het lijf geschre
ven! Op een goede dag begon ik het
echt te lezen: de schellen vielen me van
de ogen. Woorden, regels, strofen leken
in steen gebeiteld."
Vrijwel elk gedicht krijgt twee tot drie
pagina's toelichting. Het zijn - zoals De
Melker zegt - leeservaringsteksten. Het
gedicht 'Taaie witte wortels' laat hij on
besproken, omdat het 'te persoonlijk
van inhoud' is. Over 'Ingrediënten' - het
'meest intrigerende gedicht' - schrijft
hij negen pagina's:
Ingrediënten
Een vrouw bij de rivier,
haar regelmatig handschrift.
De dijk die bocht na bocht
verdwijnt in het snijden
van het scherpe licht.
In het botenhuis een duistere
stroom alsof daar niets
op zijn plaats kan blijven.
Voor de zondagsrust uit ijlt
het spookschip van verlangen.
Rob de Melker zegt in zijn nawoord:
„Poëzie is een orale traditie. Zet die
voort, als dichter, als lezer. Houdt haar
in stand en jong. Wek dode woorden
tot leven, geef ze stem. Poëzie is een
vorm van ademhalen, een vorm van le
ven."
Voor Jacques Hamelink zijn
de 360 woorden van deze
kolom niet genoeg. Even
min zouden 3.600 woorden of
36.000 woorden volstaan. Zo oe
verloos is zijn oeuvre, on
overzichtelijk ook door
dat hij in zogenaamde
verzamelbundels veel
vroeger werk verduister-
de. Hij is de dichter die
méér woorden in zijn re
gels doet, en als hij de
kans krijgt méér letters
in zijn woorden. En wat
voor woorden en regels
Jacques Hamelink zjjn het! 'Zeehondhelo-
(Driewegen, 1939) gig ontwaakt uit een
Het plantaardig slaap met schollen',
bewind (debuut in schalt het in een gedicht
1964) 'Zeemorgen' dat vol
Vigerende Zeeuwse verwijzingen
oudelandse grond zjt. Onvervalst Zeeuws
(2014) zjjn ook 'de mendeuren
Constantijn Van de hooischuur' uit
Huygensprijs voor een gedicht 'De bittere
zijn gehele oeuvre geUr van zomer'.
0 988) Eerst en vooral is hij de
zanger van Zeeuws-
Vlaanderen, hoewel hij al vrij
snel zijn gebied voor Amsterdam
verruilde. Misschien daarbij ge
sterkt door de woorden van A. Ro
land Holst dat hij een 'onmisken
bare aanleg' had. Hij werd in 1939
geboren in Driewegen, een buurt
schap in Terneuzen, de stad waar
hij een paar jaar leraar was. Zijn
vader, herdacht in 'Pro memorie',
een van de mooiste vaderverzen
uit onze literatuur, kwam uit de
streek, net als heel Hamelinks
voorgeslacht. In een essay 'Het
wandelende woord' uit 1972 ver
diepte hij zich in zijn land van
herkomst: 'De lucht rook naar de
zilte zondvloed die om de zes uur
heen en weer zwalpte en voortdu
rend de bakens verzette.'
Vanaf zijn allereerste boek, de
nog altijd bijzondere verhalenbun
del Het plantaardig bewind (1964),
tot en met zijn meest recente
werk, Vigerende oudelandse grond
(2014), gaat het over Zeeuws-
Vlaanderen. Het verhaal 'Brandof
fer op zondag' uit zijn debuut
speelt zich in het meest zuidwes
telijke puntje af, de knapenvereni-
ging gaat in de zomer van 1951
kamperen in de buurt van het
Zwin: 'De zee een groot blinkend
beest, een vis, de staart roerloos,
vaag ademend, maar waakzaam,
gereed.' In een gedicht uit Ge
mengde tijd (1984) bevindt hij zich
op het Verdronken Land van Saef-
tinge, waar hij ontdekt dat er tus
sen zijn vertrek en terugkeer, van
'hiervandaan tot hiertoe' niets is
veranderd: 'Hier is,/ hoe ik ook
wegging, de wereld nog precies
zo redeloos/ levend, zich red
dend, ademend,/ en weer verdrin
kend als ik toen al wist'.
9789082376906
15,95 euro
VRIJDAG 1 MEI 2015
35 JAAR PERSFOTOGRAFIE
Ruben Oreel is persfotograaf sinds 1980.
De meeste Zeeuwen kennen hem van
zijn foto's in de PZC. Hij publiceerde di
verse boeken, onder meer Vlissingen De
Boulevard en Walcheren de dorpen onder de
duinen. Volgende week verschijnt zijn
nieuwe boek: Ruben Oreel, 35 jaar persfoto
grafie op Walcheren.
WANDELEN OP DE WOLKEN
Willem Jacobs - pseudoniem van Melis
Willem Jacob van den Hoek - debuteert
met de dichtbundel Wandelen op de wol
ken (Boekscout.nl, 13,95 euro). Hij is ge
boren in Klaaswaal en woont en werkt
sinds 1975 in Zeeland: als rij-instructeur
en als leraar Nederlands en maatschappij
leer aan het MBO in Middelburg. De bun
del bevat vijftig gedichten, die thema's
behandelen als natuur, geloof, dood, lief
de en maatschappijkritiek. Drie gedich
ten gaan over dialyseren en transplante
ren. De dichter heeft dit jaar een geslaag
de niertransplantatie ondergaan. De vol
gende bundel verschijnt waarschijnlijk
eind dit jaar: Hunkeren naar de horizon.
ZEEUWSE SCHRIJVERS
door Mario Molegraaf
Bladlezen tot het einde
door Jan van Damme
Rob de Melker
Bladlezen -
een vorm van
ademhalen
Bladlezen - een vorm
van ademhalen
Rob de Melker
Eigen uitgave
104 pagina's
ISBN:
Rob de Melker (links) overhandigt het eerste exemplaar van Bladlezen - een vorm van ademhalen aan dich
ter André van der Veeke. foto Annette Heijens
