Hilversum is het decor van een machtsstrijd.
Omroepdirecteuren, programmamakers.
Iedereen lijkt boos op het bestuur van
publieke omroep NPO. En de kijker?
Die roert zich niet.
12 VERDIEPING
PUBLIEKE OMROEP
Tv-wetenschapper Maarten Reesink van de
Universiteit van Amsterdam vindt van
niet. „Het levert niet per se betere publieke
tv op als iedereen zich ermee bemoeit. Ei
gen aan de publieke omroep is program
ma's maken die niet altijd hoge kijkcijfers
halen."
De kijker roert zich ondertussen niet. De
protestactie op social media #magdat, die
VPRO-medewerkers zijn begonnen, wordt
slechts mondjesmaat opgepakt.
Waarvan publieke tv wél beter wordt?
Reesink heeft een antwoord: de staatssecre
taris en de NPO zetten een vette streep
door de omroepen. „Laat de NPO een visie
maken waarom de publieke omroep op aar
de is en vanuit die visie - een beetje zoals
de BBC - afdelingen maken zoals actualitei
ten, sport, natuur en geschiedenis. Stel
mensen aan die de afdelingen zo onafhan
kelijk en goed mogelijk invullen. Dan gaat
het meer bruisen dan op de eilandjes die
de omroepen nu vormen."
Hij is voorstander van centralisatie op tv.
Over internet twijfelt hij. „Daar heb ik de
neiging het met de omroepen eens te zijn.
Anders dan tv is internet individueel, niet
tijd- en plaatsgebonden en met oneindige
keuzemogelijkheden. In de chaos van inter
net kunnen kleine sites ineens razend po
pulair worden." Reesink haalt BNN-VARA-
directeur Gerard Timmer aan die in de
Volkskrant de vergelijking maakte met
voetbal. „Dat vind ik een goede. In het voet
bal werkt het ook niet als een fan eerst
naar de site van de KNVB moet voordat hij
naar zijn club kan."
De NPO weerlegt de kritiek. Rijxman: „We
willen samen met de omroepen blijven op
trekken, al hebben we een andere taak: zij
maken de programma's, wij zorgen dat de
programma's bij het publiek komen."
Ze zegt te luisteren naar de kritiek, maar
het pad van centralisatie op internet niet
los te laten: „Het is belangrijk om het pu
bliek via npo.nl met andere programma's
in aanraking te brengen."
Rijxman hoopt er met de omroepdirecteu
ren uit te komen voor half juni, wanneer
het beleidsplan klaar moet zijn. De NPO
trekt zich wel degelijk iets aan van de kij
ker, bezweert Rijxman. „We hebben ons
plan niet voor niets Met het publiek voorop
genoemd. Alles wat we doen, is gebaseerd
op onderzoek en analyse van het publiek.
We zetten ook in op publiekparticipatie,
met panels bijvoorbeeld,
en op belangrijke the
ma's die spelen in de sa
menleving." Misschien
is het een idee die Hilver-
sumse House of Cards ge
woon te maken. Houdt
de kijker er nog een
mooie serie aan over.
Het heeft alle ingrediën
ten voor een fraaie tele
visieserie, de machts
strijd in Hilversum. Met
de NPO-bestuurders ver
sus de omroepbazen en
hun legertje programma
makers. Op de achtergrond trekt politiek
Den Haag aan de touwtjes. Het zou een
Hilversumse versie van de populaire
HBO-serie House of Cards kunnen opleve
ren.
Dat het anders moet in Hilversum, daar
over is iedereen het eens. De kijker ver
huist van tv naar internet en om te overle
ven moet de publieke omroep in beweging
komen. Maar dan lopen de belangen uit
een. Staatssecretaris Sander Dekker, niet
voor niets van de WD, wil meer concur
rentie en partijen van buiten met belasting
geld publieke tv laten maken. De publieke
omroep moet zich ook meer onderschei
den van de commerciële zenders en geen
amusement maken, maar zich toeleggen
op informatie, educatie en cultuur. Hij wil
dat de NPO de politieke wensen verwerkt
in het nieuwe vijfjarenplan dat in 2016 in
gaat en half juni op zijn bureau moet lig
gen.
Kijkers stemmen nu massaal af op amuse
ment. Dus laten bestuurders Shula Rijx
man en Henk Hagoort geen gelegenheid
onbenut om te benadrukken dat de NPO
'heus amusement' blijft programmeren.
Het zal minder worden. En om niet kopje
onder te gaan in een markt die overspoeld
wordt door nieuwelingen als Netflix en
HBO willen Rijxman en Hagoort de NPO
als sterk merk neerzetten. Net als de Britse
BBC. Daarom zijn de namen Nederland 1,2
en 3 veranderd in NPO 1,2 en 3 en is het
plan dat wie online iets wil bekijken daar
voor naar npo.nl moet in plaats van een
omroepsite.
Een einde maken aan de versnippering,
noemt Rijxman dit. De diversiteit de nek
omdraaien, vinden de omroepdirecteuren.
Zij zien de mogelijkheden om hun eigen
merk in de uitdijende tv-markt overeind te
houden, door de NPO steeds verder inge
perkt. Terwijl de NPO niet eens democra
tisch is, voeren zij aan. Want de kijker
heeft daar geen inspraak. Na het verdwij
nen van de programma-
raden bij de kabelmaat
schappijen is lid worden
van een omroep de enig
overgebleven manier om
invloed uit te oefenen
op wat op tv te zien is.
Is het erg dat de kijker
geen inspraak heeft?
achter
de
Shula Henk
Rijxman Hagoort
Het geworstel
door Saskia Wassenaar
illustratie Ruben Oppenheimer, foto's ANP
