ft
VERDIEPING 11
GROTE MIGRATIESTROMEN
IN DE 20STE EEUW
O 1930-1940
0 1946-1969
O 1975 -1985
Hij weet het nog precies:
hoe midden op de ruige
zee, bij slecht weer, de
baby's werden overge
gooid: van het wrakke
vluchtelingenbootje met Vietname-
zen dat ronddobberde in de Chinese
zee naar het veilige Nederlandse schip
waar hij, Bram Struik, in 1990 kapi
tein van was. „Dat scheepje was in
zinkende toestand toen wij het zagen.
Er zaten 160 mensen in, het was prop
vol. We hebben iedereen aan boord ge
nomen, mee naar Maleisië. Die men
sen waren er echt slecht aan toe. Ze
hadden zelfs al afgesproken dat ze col
lectief zelfmoord zouden plegen als
ze niet gered zouden worden."
In Maleisië was een eiland ingericht,
speciaal voor vluchtelingen: Pulau Pu-
lang. „We lieten ze daar achter. Ten
minste: we droegen ze over aan de ma
rine. Het eiland zelf mochten we niet
op. Maar ik hoorde dat ze tien dagen
later uit het kamp gestuurd waren.
Die mensen zijn wéér op een bootje
gezet, richting Indonesië. Dat hebben
ze wel gehaald."
Struik haalde destijds de internationa
le pers omdat hij aan de bel trok over
de behandeling van de vluchtelingen.
„Een deel van die mensen is naar Ne
derland gehaald, weet ik. Anderen
zijn naar Australië vertrokken. Ik heb
nog geprobeerd contact met ze te hou
den. Ik heb een cadeautje gestuurd
toen één van de mannen ging trou
wen. Maar ik heb eigenlijk nooit meer
iets gehoord."
Dat alle Vietnamese vluchtelingen
toen met open armen werden ontvan
gen, is een misvatting. Honderddui
zenden mensen hebben jarenlang in
kampen in Maleisië en Indonesië geze-
Mensen
waren
uitgedroogd
en ziek,
maar bij mij
aan boord
is gelukkig
nooit
iemand
overleden
ten. Soms werden mensen jaren later
weer teruggestuurd. Van de 800.000
Vietnamezen die hun vaderland ver
lieten, kwam een kwart om op zee.
16.000 mensen vonden hun bestem
ming in Nederland.
„Het is hetzelfde verhaal als in de Mid
dellandse Zee nu", zegt Struik. „De
meeste mensen waren economische
vluchtelingen. Toen ik daar werkte, be
gin jaren negentig, was de oorlog voor
bij; Vietnam was communistisch,
maar een groot deel van de mensen
zag daar geen toekomst."
Struik was kapitein op de Smit-Lloyd
110. Hij bevoorraadde olieplatforms
en schepen. „De meeste vluchtelin
gen ging op zee op zoek naar een
schip of een booreiland. Wij kwamen
ze heel vaak tegen. Ik denk dat ik in to
taal duizend tot vijftienhonderd man
aan boord gehad hebben.
„De mensen voeren in afgedankte
oude bootjes. Ook dat is vergelijkbaar
met wat er nu in de Middellandse Zee
gebeurt. Wat wel anders was: in die
bootjes zaten mensen van alle leeftij
den, kinderen, oudere mensen en
vrouwen. Ze kochten met zijn allen
een boot en vertrokken. Ze betaalden
wel, maar niet zo veel als nu. In Libië
opereert nu een echte vluchtelingen-
maffia. Ze proppen zo veel mogelijk
mensen op een bootje en gaan. Ik ge
loof niet dat er destijds in Vietnam
zo'n organisatie achter zat."
Vaak was Struik wel een week onder
weg met zo'n groep mensen aan
boord. De bemanning zorgde van te
voren dat er genoeg eten en drinken
aan boord was. „Mensen waren ziek
en uitgedroogd. Sommigen hadden in
het water en de olie gelegen, die hiel
den niets binnen. Maar het is geluk
kig altijd gelukt. Bij mij aan boord is
nooit iemand overleden."
DINSDAG 21 APRIL 2015
van Rusland naar Siberië
0 vanaf 1940
Europese joden naar VS
0 vanaf 1945
van Turkije naar Nederland en
Duitsland
van Nederland naar Canada,
Australië en VS
0 vanaf 1950
van Mexico naar VS
van Vietnam naar VS, Canada,
Australië en West-Europa
(o.a. Nederland)
0 vanaf jaren '90
van Noord-Afrika naar Europa
(vooral Italië)
door Nadia Berkelder
Bram Struik
