REIZEN 21
Maastricht achter je la
tend, net over de
grens, heb je het nog
niet zo door dat hier in
het Vlaamse land 'Tos-
cane-Noord' begint.
Grauwe luchten boven
eenvoudige woningen en platte bungalows
in een slordig lint langs de rijksweg, een
hond achter gaas in een voortuin, tanksta
tions met goedkope benzine links en
rechts. Toch is dit de route naar Haspen-
gouw, een van de mooiste streken van Bel
gië, waar de taalgrens doorheen snijdt.
We hebben kinderen bij ons, van 9 en 11.
Zij hebben geen oog voor de omgeving,
zijn verdiept in een stripboek en tabletspel.
Of lijkt dat zo, dagdromen zij soms over on
ze bestemming? De Binkelhoeve heet de
kasteelboerderij waar we twee nachten ver
blijven. Het sfeervolle bakhuis is voor ons
gereserveerd. Boerin Julienne zal ons beide
ochtenden verwennen met een boerenont-
bijt. De wekker zetten hoeft niet; we sla
pen naast de stal met kalfjes, tegenover de
schaapskooi. Als zij ons niet bijtijds uit on
ze slaap wekken, zullen de drie honden dat
wel doen. Of boer Camille, als hij in deze
laatste dagen voor zijn pensioen in alle
vroegte met de trekker op pad gaat.
Het welkom op de boerderij (1756) - aan de
rand van het Haspengouwse dorp Neerre-
pen, bij Tongeren - is zeer hartelijk. Als de
kinderen iets willen, bijvoorbeeld naar de
stal met imposante dikbilkoeien, mag dat,
zonder te vragen. Meehelpen met voede
ren? Geen probleem; het completerende
lesje boerderij-houden van Camille is gra
tis. En als de groten iets willen weten over
die verdraaide milieuregels - 'nu is het
weer ammoniak' - die hem de 'goesting' in
het boeren ontnemen, wil hij ook daar best
over vertellen. Maar nooit opdringerig, dat
past niet ten overstaan van gasten.
Tongeren (30.000 inwoners), de oudste
stad van België (2e eeuw voor Christus),
koestert zijn oude geschiedenis. Florence?
Nee, die vergelijking voert veel te ver. Zelfs
niet op Lego-schaal. Misschien qua gevoel...
We parkeren die avond bij de gotische basi
liek, achter de Romeinse en middeleeuwse
stadswallen. Over de Grote Markt, omge
ven door statige panden, lopen we richting
ons eetadres. Vandaag Frans-Italiaans bij Et-
na (sfeervolle entourage), morgen naar top
restaurant Lucie Jimmy (finalisten in
2010 van het tv-programma Mijn restaurant,
de Vlaamse versie van Mijn tent is top!).
BELGIË
Toscane van het noor
den. Een streek met
die bijnaam moet wel
indrukwekkend zijn.
Glooiende heuvels,
vruchtbare gronden,
oude steden, verfijnde
keuken. Verrek, het is
waar: la dolce vita bruist
in Haspengouw. Behalve
dan in die steenkoolmijn.
WAAR EN WAT
We passeren een imposant standbeeld, pro
minent op het plein. Van Ambiorix, de lo
kale Eburonenkoning, die het Romeinse le
ger in 54 voor Christus een pijnlijke neder
laag toebracht. Het had de aanjager van een
fraaie stripboekenreeks kunnen zijn.
In het Tongerense Gallo-Romeins Mu
seum, in 2011 beloond met de prestigieuze
titel European museum of the year, komen
we de volgende ochtend Ambiorix nog
eens tegen. Nu als wassen beeld; 'aanraken
mag, wel voorzichig'. Gids Michèle Melotte
weet haar publiek onophoudelijk te boeien
met slimme vragen en spannende feiten
over het thema van het ruim opgezette mu
seum: de (regionale) geschiedenis van
500.000 jaar geleden tot en met de Romein
se tijd. Alles is in huis voor de verwende
en moderne museumganger: aanraakscher-
men, net zo intuïtief te bedienen als een
iPad, manshoge beelden, gedetailleerde ma
quettes. En unieke vondsten, recent nog
die van een fraaie Romeinse zegelring in
de tuin van een Tongerense.
Ook historie, maar dan van recenter da
tum, is de mijnbouw. In Waals Blegny
komt het Belgische mijnverleden tot leven.
Hier geen dolce vita, eerder het tegenover
gestelde. Werelderfgoed Blegny Mine, in
bedrijf tot 1980, is één van de weinige mij
nen in Europa die nog ondergronds te be
zoeken zijn. We trekken een mijnwerkers-
jas aan, zetten een helm op en lopen met
gids Willy Reisiger - ooit zelf mijnwerker
- naar de liftkooi die ons naar de onder
grondse galerijen brengt. „Wees niet bang
dat de kabel knapt", grapt Reisiger als wij,
als sardientjes in een blik, in de lift staan.
„Dat is vorige week al gebeurd, dus die
kans is nu klein." Gegrinnik alom. Behalve
van de kinderen, die steeds bleker om de
snoet worden.
We dalen af tot 60 meter diepte, 5 meter
per seconde. Reisiger: „Mijnwagentjes gin
gen sneller, tot 22 meter per seconde. En
tot wel een kilometer diep. Soms maakte
de persoon die de lift bediende een fout.
Dan gingen ook wij met die hogere snel
heid naar beneden. Wist je meteen wat je
kompel de avond ervoor had gegeten."
Mooie verhalen heeft-ie. Over zijn kinderja
ren ('als ik een slecht rapport had, liet mijn
vader, die al mijnwerker was, mij zijn vijf
vingers zien; symbool voor de vijf ribbels
van een kolenschep'), maar ook over mijn-
gas, stoflongen en over paarden die in de
mijn werkten ('ze kwamen alleen boven
gronds om te sterven').
Maar niet alles was kommer en kwel, bena
drukt hij. „De mijnwerkers kwamen overal
vandaan. Italië, Turkije, Marokko, Grieken
land, Spanje. We waren allemaal vrienden.
Racisme, wat nu zo'n groot item is, be
stond niet. Beneden was iedereen zwart."
Dat laatste geldt ook voor veel kinderen die
de volgende ochtend op Pietersheim in de
houten speeltuin aan het ravotten zijn. Het
heeft die nacht geregend, waardoor het
zand op sommige plekken in dikke mod
der is veranderd.
Pietersheim in Lanaken, één van de toe-
gansgpoorten tot nationaal park Hoge Kem
pen, is al een kwart eeuw het bestbezochte
kinderspeelparadijs van deze streek. Wij
maken een huifkartocht over het 85 hecta
re grote domein. Terwijl de kinderen op de
eerste rij ginnegappen om de duidelijk
hoorbare - en niet alleen dat - winden van
paard Libel, vergapen wij ons aan het
prachtige kasteel op het terrein. „Slot De
Merode is omgeven door fruitbomen", ver
telt Jurgen Winten, koetsier en bijenhou
der van Pietersheim. „Van de appelgaard
wordt heerlijk biologisch appelsap ge
maakt. En er is volop honing. Charmant,
nietwaar?"
Het slot is te koop voor 980.000 euro,
merkt hij en passant nog eens fijntjes op.
Als ik het geld toch eens had: een eigen kas
teeltje in het Toscane van het noorden...
ZATERDAG 18 APRIL 2015
Boven: Met de honden
op de Binkelhoeve.
Rechts: Proefboren met
oud-mijnwerker Willy
Reisiger in Blegny Mine.
OP AVONTUUR
HASPENGUUW
Tongeren
tekst en foto's Jan van Mullem
Tongeren ligt op 200 kilometers
van Utrecht.
Relevante webadressen:
www.binkelhoeve.be (boerderij
hoeve in Neerrijpen); www.ris-
torante-etna.be (Frans-Italiaanse
keuken); www.luciejimmy.be (Fran
se keuken); www.biegnymine.be
(mijn, steenberg, toeristentreintje
en mijnmuseum); www.galloro-
meinsmuseum.be (tip: rondlei
ding); www.lanaken.be (link 'be
zoeken' voor info Pietersheim);
www.bokrijk.be (openluchtmu
seum).
Toeristische info: www.toerisme-
vlaanderen.nl; www.belgie-toeris-
me.nl; www.tongeren.be.
