Een vergeten meesterwerk
Dizzieni
18 DIZZIE
RENCH
Deel je mening met
andere lezers op Dizzie
THEO HAKKERT
Goed nieuws voor
wie denkt een
compleet beeld
van de wereldlite
ratuur te hebben
en die zich daar toch een beet
je teleurgesteld bij voelt. Een
mens, zeker een lezend mens,
wil nu eenmaal altijd meer.
Veel weten is mooi, maar het
onbekende lokt altijd.
Neem het modernisme. Baan
brekend, richtinggevend. Met
Joyce, Faulkner, Woolf, Musil
en Proust als de grootste ro
manschrijvers. Bestudeerd en
in kaart gebracht.
De grote vraag is nu waarom
Italië gezwegen heeft. Waarom
is er geen Romein of Siciliaan
geweest die de internationale
lezers aan het vestje heeft ge
trokken onder de uitroep: 'Je
vergeet er één'?
Mogelijk omdat de Italiaanse
modernist van latere datum is.
Hoe dan ook, het is aan een
Duitser te danken dat de litera
tuurgeschiedenis van de vorige
eeuw herschreven kan wor-
Kahn deed acht
jaar over vertaling
'Horcynus Orca',
het zee-epos van
Stefano D'Arrigo
den. Moshe Kahn woonde
sinds het begin van de jaren
tachtig in Italië. Toen vrienden
hem na een paar jaar bezoch
ten en hem vroegen wat hij
had gedaan, antwoordde hij
dat hij een roman had gelezen.
Eén. 'Zo goed als Ariosto e Tas-
so', schijnt hij volgens de Frank
furter Allgemeine Zeitung te
hebben geantwoord. Waarna
hij op een dag besloot die ro
man te vertalen. Hij heeft er
acht jaar over gedaan, zo onge
veer de helft van het aantal ja
ren dat de schrijver eraan had
geschreven.
En zo verscheen een paar we
ken geleden in Duitsland en in
het Duits de eerste vertaling
van Horcynus Orca, het 1.470
bladzijden tellende en buiten
Italië volledig onbekende mees
terwerk van Stefano D'Arrigo
uit 1975. Een epos van ongeken
de omvang, al omspant het
hoofdverhaal maar vier dagen
in het oorlogsjaar 1943.
D'Arrigo heeft het geschreven
in verschillende taalregisters,
tot aan het dialect van Siciliaan-
se vissers toe. Het is een zeever
haal dat zich wil meten met an
dere zeeverhalen als de Odyssee
en Moby Dick, terwijl het op ta
lig niveau Ulysses uitdaagt.
Beetje gluiperig van de Italia
nen om ons dit boek te willen
onthouden. Welke Nederlan
der durft een vertaling aan?
Win thriller
'Tweede leven'
Maak kennis met
mooie sportverhalen
Twee kinderen heeft ze: een
zoon van 2 en een dochter van
5. Zadie Smith (39) is er zielsge
lukkig mee. Maar de kinderen
houden haar wel van het schrij
ven af En van het reizen. De af
gelopen zes jaar was ze een
keer in Rome en nu, één dag, in Amsterdam.
„Als ze naar school zouden gaan, zou dat hel
pen. Misschien begin ik dan weer aan een ro
man."
Frustrerend?
„Het ligt niet aan de kinderen. Schrijvers heb
ben altijd wat te klagen. Als ik geen kinderen
zou hebben, was er wel wat anders dat mij
van het schrijven af zou houden. Maar niet
kunnen reizen is soms pijnlijk. Er zijn zo
veel aardige festivals. Vrijgezelle schrijvers
kunnen het hele jaar wel in een vliegtuig zit
ten.
„Maar dan denk ik aan Jane Austen en andere
schrijvers die hun leven lang in een kamertje
hebben gezeten om daar prachtige boeken te
schrijven. Je kunt dat onder elke omstandig
heid doen. Maar ook al heb je alle vrijheid,
dat wil nog niet zeggen dat het schrijven ook
lukt."
Ga je over je kinderen schrijven
„Ze krijgen, is een opwindende ervaring. In
veel van mijn boeken zitten ervaringen ver
werkt die ik zelf niet heb gehad. Huwelijk,
dood, kinderen. Ik schreef daar al over zon
der dat ik een van deze dingen van nabij had
meegemaakt. Het is interessant om er nu
met kennis van zaken over te schrijven."
Dit jaar word je 40.
Harde lach. „Over ervaringen gesproken.
Voor alle vrouwen is 40 worden pijnlijk. Van
alle kanten hoor ik dat het erachter fijn toe
ven is. Maar de weg ernaartoe is minder fijn,
kan ik je vertellen. 40 zijn is goed, 40 worden
niet."
Zadie Smith werd in 2003 opgenomen in de
lijst van meest getalenteerde schrijvers. Ze
geldt sinds haar debuut Witte tanden (2000)
als de beste Engelse schrijfster van haar gene
ratie. In haar romans kijkt ze met een frisse
blik naar de multiculturele samenleving. Zo
wel de roman NW als haar recente novelle
De ambassade van Cambodja speelt in Kil-
burn, de Londense wijk waar ze opgroeide.
Juist vanmorgen werd bekend dat je bezig bent
aan een sciencefictionroman.
„Was. Ik ben ermee gestopt. Ik was met twee
romans tegelijk bezig, waarvan één sciencefic
tion. Maar ze wilden beide niet vlotten. Ik
schrijf nu aan essays. Zoals ik zei: ik heb wei
nig tijd. Om het maximale uit mijn dag te ha
len, is het schrijven van essays het beste. Ik
kan nu geen roman schrijven of afronden."
Waarom ben je daarmee gestopt?
„Ik geloof niet dat ik er genoeg verbeelding
voor heb. Ik heb enorme bewondering voor
Hilary Mantel. Ze schrijft historische romans
zoals niemand dat kan. Voor mij zijn histori
sche romans hetzelfde als sciencefiction en
fantasy. Het is werelden maken. De enorme
verbeeldingskracht die zij heeft... Als een per
sonage van haar een kamer binnenkomt,
roept ze de hele omgeving op. De lichtval, de
kleuren, het vloerkleed, de geuren. Ze moet
zo veel werk doen. Ik zie het mezelf niet voor
elkaar krijgen."
Vanwaar jouw belangstelling voor sciencefic
tion?
„Voor mij gaat sciencefiction over de mate
riële wereld. Ik lees dit genre graag om het
onpersoonlijke ervan. Als het goed geschre
ven is, realiseer je je de condities waaronder
je leeft. Sciencefiction maakt op een bepaal
de manier je eigen wereld vreemd. Je begint
de mechanismen van je leven te zien.
„Zo is er een boek van Ursula Le Guin waar
in sekse een veranderend begrip is. Een deel
van het jaar ben je mannelijk, een ander deel
vrouwelijk. Afhankelijk van wie je bent en
waar je bent. Dat is een fascinerend idee na
tuurlijk, wat jouw ideeën over de wereld op
schudt. Zo ben ik ook gek op fantasy. Ik houd
van het idee dat er een complete wereld
wordt gecreëerd. Kinderboekenschrijvers
zijn daar het beste in."
Dat weet je weer nu je je dochter voorleest?
„Misschien komt het daar wel vandaan. Met
mijn kinderen lees ik de boeken die ik zelf
las toen ik kind was en waar ik van hield. Zo
geweldig. Nu ik Roald Dahl herlees, weet ik
weer waarom ik zo van boeken ben gaan hou
den. Het zijn imaginaire constructies die
niets met genres te maken hebben."
In jouw romans schrijf je juist over deze tijd.
Hoe kijkje terug op je laatste boek 'NW'?
„Ik kijk eigenlijk nooit terug. Het is een boek
dat ik heb geschreven in het midden van
mijn leven. Soms was ik in verwachting,
soms had ik net een geboorte achter de rug.
Het was de drukste tijd van mijn leven. Ik
ben er trots op dat ik dat boek heb weten af
te ronden. Het is wel een boek waarvan ik nu
denk: wat was er aan de
hand en waar was het mij
allemaal om te doen? Dat
denk ik bij al mijn boeken.
Blijkbaar zijn ze de vrucht
van een tijd waarin ik me
ergens heel druk om heb
gemaakt. Maar zodra het
verhaal klaar is, voel ik
meteen afstand. Het ver
vliegt. Weg is weg."
Zou je zo ver willen gaan
datje de boeken uit je sys
teem hebt geschreven?
„Daar zijn ze voor. Maar
we moeten dat ook weer
niet overdrijven. Het is
moeilijk te begrijpen voor
een lezer, maar boeken hel
pen de auteur niet. Na
Over schoonheid (roman uit
2005, red.) hoorde ik van
een paar mensen dat het
boek ze had geholpen, dat ze er steun aan
hadden.
„Voor de schrijver ervan geldt dat niet. Boe
ken schrijven over een huwelijk van dertig
jaar helpt je niet in je eigen huwelijk. Als the
rapie hebben ze weinig nut. Een boek is een
wedstrijd die je zelf bent begonnen en die je
altijd wint. Jij hebt de regels gemaakt, dus
geen wonder dat je wint."
Jouw jongste boek is een novelle: 'De ambassade
van Cambodja'.
„Denken in genres ben ik voorbij. Als ik nu
een roman schrijf, denk ik dat die totaal nut
teloos is. Ik heb geen idee meer hoe lang ik
nog romans schrijf. Tenzij ik een andere ma
nier kan vinden die ik interessant vind, ver
wacht ik niet dat ik er nog veel schrijf. Geen
romans meer om de roman zelf. Ik schrijf, de
vorm maakt mij niet uit.
„Ik houd van hybride vormen. Bij De ambas
sade van Cambodja had ik geen idee wat ik
ging doen. Het begon met het gebouw. Op
eens was er dat meisje. Ze was er, en ze bleef.
Toen kwam haar vriend erbij. Deze mensen
zijn echt, dacht ik. En dat denk ik nu nog."
Een opmerkelijk boek gelezen? Deel
je mening daarover met anderen op
Dizzie.nl, hét online boeken platform
van deze krant. Je vindt er nieuws, re
censies en interviews. Dizzie.nl inspi
reert enthousiaste lezers!
Ga naar Dizzie.nl
ACTIE
SJ WATSON
TWEEDE
LEVEN
Ga naar Dizzie.nl en maak kans op
één van de tien exemplaren van
Tweede leven, de nieuwe thriller van
SJ Watson. Daarin ontdekt Julia
dat haar zus Kate voor haar dood
een dubieus dubbelleven leidde.
NIEUWS
door Theo Hakkert
Sport levert mooie verhalen op die re
gelmatig worden opgeschreven. In de
Week van het Sportboek, die mor
gen begint, kun je kennismaken met
een breed aanbod van sportverhalen.
Kijk op Dizzie.nl voor meer info.
De ambassade
van Cambodja
Zadie Smith
Vertaling Peter
Abelsen
80 blz.
Prometheus
12,50 euro
Bespreek dit
boek op Dizzie.nl
'Een heel goede thriller...
goed uitgewerkt plot met
verrassende wendingen.'
AD Magazine
NICCI
FRENC
www.amboanthos.nl
